Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 grudnia 2017 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Marek Szymanowski (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SO del. Tomasz Madej

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 grudnia 2017 r. w B.

sprawy z odwołania A. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o rentę socjalną i rentę rodzinną

na skutek apelacji wnioskodawcy A. D.

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 9 marca 2017 r. sygn. akt III U 217/16

I.  prostuje zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach w ten sposób, że po zwrocie: ,,od decyzji z dnia 21 października 2014 r. znak (...)’’ dodaje zwrot: ,, oraz od decyzji z 21 dnia października 2014r. (znak. (...)- (...))’’;

II.  oddala apelację w zakresie dotyczącym prawa do renty socjalnej;

III.  uchyla zaskarżony wyrok i poprzedzające go decyzje: z dnia 21.10.2014r. (znak. (...)- (...)) w części rozstrzygającej o rencie rodzinnej oraz z dnia 21.10.2014r. (znak (...)) dotyczącą renty rodzinnej, a sprawę w tym zakresie przekazuje Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. do ponownego rozpoznania;

IV.  podwyższa przyznane - wynagrodzenie pełnomocnika z urzędu za nieopłaconą pomoc prawną w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji - Kancelarii Radcy Prawnego Ł. B., o którym mowa w punkcie 2. zaskarżonego wyroku do kwoty 360 (trzystu sześćdziesiąt) złotych, powiększonej o należny od tej kwoty podatek VAT;

V.  zasądza od Skarbu Państwa ( Sąd Okręgowy w Suwałkach) na rzecz Kancelarii Radcy Prawnego Ł. B. kwotę:

1.  90 (dziewięćdziesiąt) złotych powiększoną o należny od tej kwoty podatek VAT tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną w postępowaniu apelacyjnym,

2.  215,80 (dwieście piętnaście 80/100 ) złotych tytułem kosztów dojazdu do siedziby Sądu Apelacyjnego.

SSO del. Tomasz Madej SSA Marek Szymanowski SSA Dorota Elżbieta Zarzecka

Sygn. akt III AUa 361/17

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 21.10.2014r. znak (...)- (...) odmówił A. D. przywrócenia prawa do renty socjalnej od dnia 01.06.2014r.
i przywrócenia prawa do renty rodzinnej od dnia 01.11.2014r.

W uzasadnieniu wskazał, że jak stanowi art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 982) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18. roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25-tego roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Natomiast zgodnie z art. 68 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz.1440) dzieci mają prawo do renty rodzinnej bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy w okresie:

1.  do ukończenia 16 lat,

2.  do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia.

W wyniku zaś przeprowadzonego badania w dniu 01.10.2014r. Komisja Lekarska ZUS ustaliła, że A. D. nie jest całkowicie niezdolny do pracy i dlatego odmówiono mu przywrócenia prawa do świadczenia.

Decyzją więc z dnia 21.10.2014r. znak (...) wstrzymał A. D. wypłatę renty rodzinnej z powodu ustania uprawnień od 01.11.2014r.

W odwołaniu od powyższych decyzji A. D. wskazał tylko, iż nie zgadza się z takimi decyzjami, na podstawie których odmówiono mu przywrócenia prawa do renty socjalnej i rodzinnej.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalanie
i podtrzymał podstawy skarżonej decyzji. Dodatkowo wskazał, iż zgodnie z art. 61 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013r. poz.1440) prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony ponownie stał się niezdolny do pracy.

Wyrokiem z dnia 30.04.2015r. Sąd Okręgowy w Suwałkach oddalił odwołanie A. D..

W wyniku apelacji złożonej przez odwołującego Sąd Apelacyjny w Białymstoku wyrokiem z dnia 03.02.2016r. uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach, zniósł postępowanie w zakresie rozprawy przeprowadzonej w dniu 30.04.2015r. i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Suwałkach, pozostawiając mu orzeczenie o kosztach instancji odwoławczej.

Sąd Apelacyjny wskazał, iż analiza protokołu elektronicznego jedynej w sprawie rozprawy prowadzi do wniosku, iż w sprawie wystąpiła nieważność postępowania polegająca na pozbawieniu odwołującego możliwości obrony swych praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.). Odwołujący kilkakrotnie wskazywał na rozprawie, iż nie rozumie co Sąd do niego mówi, a przedmiotem wyjaśnień i pytań Przewodniczącego rozprawy było przeprowadzane w sprawie postępowanie dowodowe, w szczególności nieskładanie przez odwołującego zarzutów do opinii. Z przeprowadzanego przez Sąd Apelacyjny dowodu z dokumentów zawartych w aktach SO w Suwałkach I NS 90/12 wynika, iż wnioskodawca przez blisko 20 lat był osobą częściową ubezwłasnowolnioną, co nawet po uchyleniu tego ubezwłasnowolnienia nakładało na Sąd szczególną ostrożność w komunikacji z odwołującym pod kątem rozumienia przez niego udzielanych mu pouczeń i świadomości potrzeby dokonywania określonych czynności procesowych właściwych dla stadium postępowania. Zdaniem Sądu Apelacyjnego jest również rzeczą co najmniej dziwną, aby podpisy pod pismami procesowymi złożonymi w sprawie, w tym pod apelacją pochodziły od odwołującego, jeżeli uwzględni się podpisy przez niego składane w pismach do organu rentowego. Nawet bez wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 k.p.c., nie składane na pismach składanych w pismach znajdujących się w aktach rentowych wskazują na złożenie ich przez osobę ledwie umiejącą się podpisać, co nie niekoniecznie oznacza opanowanie języka polskiego w piśmie. Sąd II instancji wskazał, iż Sąd Okręgowy przede wszystkim powinien zgodnie z art. 212 § 2 k.p.c. w zw. z 5 k.p.c. pouczyć odwołującego, iż powinien on rozważyć ustanowienie w niniejszej sprawie fachowego pełnomocnika procesowego, a gdy nie dysponuje środkami na pokrycie jego kosztów wyjaśnić mu tryb ubiegania się o przyznanie takowego pełnomocnika przez Sąd. Niedokonanie tych czynności zdaniem Sądu Apelacyjnego skutkowało nieważnością postępowania przed Sądem Okręgowym w zakresie jedynej w sprawie rozprawy i uzasadniało uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania na zasadzie art. 386 §2 k.p.c.

W zaleceniach Sąd Apelacyjny wskazał, iż przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy przede wszystkim powinien zastosować powyższe regulacje, czym przywróci odwołującemu prawo do rzetelnego procesu (fair trail). Ponadto winien uzupełnić materiał dowodowy, w tym w zakresie dowodu z opinii biegłych lekarzy rozważy możliwość dopuszczenia opinii innego jeszcze zespołu, a także rozważy to czy w składzie nowego zespołu nie powinien wystąpić również biegły z zakresu medycyny pracy, bez opinii którego w przypadku odwołującego się trudno jest wyobrazić dokonanie realnej oceny zdolności do pracy odwołującego od 30 lat niepracującego. Odnośnie ustalenia prawa do renty rodzinnej, która była przyznana wnioskodawcy na stałe, Sąd Apelacyjny wskazał, iż nawet ewentualny brak całkowitej niezdolności do pracy u odwołującego nie musi oznaczać automatycznej utraty prawa do tej renty. Koniecznym będzie bowiem w przypadku odwołującego nie pracującego od 30 lat, utrzymującego się przez ten okres z renty, będącego przez okres 20-lat ubezwłasnowolnionym, o niewątpliwym w świetle opinii biegłych niedorozwoju umysłowym, dotkniętego zaburzeniami osobowości i zachowania - dokonanie oceny, czy pozbawienie go renty rodzinnej przyznanej mu przez organ wcześniej na stałe - nie naruszy art. 1 Protokołu Nr (...) do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonego w dniu 20.03.1952r. w P. (Dz. U. z 1995r. Nr 36 poz. 175). Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w S. na tle wspomnianego art. 1 Protokołu Nr (...) do Konwencji nie wyklucza wzruszalności prawomocnych decyzji emerytalno-rentowych. To okoliczności dotyczące sytuacji osobistej odwołującego i szerzej jego rodziny mają tu znaczenie. Koniecznym stanie się rozważenie czy ewentualne pozbawienie go renty rodzinnej w zestawieniu z szeroką rozumiana sytuacją osobistą odwołującego nie będzie nadmierną ingerencją i nie naruszy zasady proporcjonalności między interesem skarżącego, który miał powody przypuszczać, iż renta rodzinna przyznana mu na stałe nie będzie mu odebrane, a interesem publicznym przejawiającym się z kolei w kontroli wydatków z środków publicznych zgromadzonych w ramach funduszu ubezpieczonych i ich nie wypłacaniu w razie ustania przesłanek koniecznych do ich nabycia. Gdyby okazało się, że przeprowadzone postępowanie dowodowe nie potwierdzi istnienia u odwołującego całkowitej niezdolności do pracy, to decydując o ustaniu prawa do renty rodzinnej Sąd Okręgowy winien przeanalizować utrwalone orzecznictwo Trybunału w tym zakresie, zwracając w szczególności uwagę aktualną i realną zdolność upośledzonego odwołującego się w dostosowaniu się do rynku pracy na którym od 30 lat on nie funkcjonował. W tym zakresie Sąd Apelacyjny wskazał na wyroki (...) m.in. w sprawie M. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok z dnia 15 września 2009r.; D. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok z dnia 4 grudnia 2012r.

Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 9 marca 2017r. oddalił odwołania i zasądził od Skarbu Państwa – kasy Sądu Okręgowego w Suwałkach na rzecz Kancelarii Radcy Prawnego Ł. B. kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych oraz należny od tej kwoty podatek VAT 23% tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną ustanowioną z urzędu.

Sąd Okręgowy ustalił, że A. D. (ur. (...)) w okresie od dnia 01.09.1991r. do dnia 31.01.2009r. był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy, natomiast od 01.02.2009r. do dnia 31.05.2014r. był uprawniony do okresowej renty socjalnej. Ponadto decyzją z dnia 24.06.2009r. przyznano mu prawo do renty rodzinnej od dnia 01.02.2009r. do dnia 31.05.2014r., a decyzją z dnia 17.07.2009r. prawo do renty rodzinnej od dnia 01.08.2009r. na stałe.

W dniu 03.06.2014r. odwołujący wystąpił w wnioskiem o ponowne ustalenie prawa do renty. Organ rentowy rozpoznał go jako wniosek o prawo do renty socjalnej i prawo do renty rodzinnej.

Lekarz orzecznik nie stwierdził u odwołującego niezdolności do pracy. Natomiast komisja lekarska ZUS rozpoznając sprzeciw odwołującego, uznała go za częściowo niezdolnego do pracy do dnia 30.10.2017. i ustaliła, iż częściowa niezdolność do pracy powstałą przed dniem 09.11.1981r.

Na tej podstawie decyzją z dnia 21.10.2014r. odmówiono A. D. przywrócenia od dnia 01.06.2014r. prawa do rety socjalnej i od dnia 01.11.2014r. prawa do renty rodzinnej. Inną decyzją z dnia 21.10.2014r. wstrzymano wypłatę renty rodzinnej od dnia 01.11.2014r.

Na okoliczność ustalenia, czy odwołujący jest nadal osobą całkowicie niezdolną do pracy, Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych.

Pierwszą opinię sporządzili biegli lekarze sądowi z zakresu neurologii, psychiatrii i psychologii, którzy po zbadaniu wnioskodawcy i przeanalizowaniu zgromadzonej na tym etapie dokumentacji medycznej rozpoznali u niego: padaczkę, upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim, organiczne zaburzenia osobowości i zachowania oraz poalkoholowe uszkodzenie wątroby. Uznali go za osobę częściowo niezdolną do pracy. Nie stwierdzili naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. Wskazali również, iż w stosunku do ostatniego badania z dnia 26.05.2009r. nastąpiła poprawa stanu zdrowia odwołującego. Biegli wskazali, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy z powodu padaczki oraz organicznych zaburzeń osobowości i zachowania, które w aktualnym nasileniu powodują utratę w znacznym stopniu zdolności do wykonywania pracy. Natomiast nie powodują utraty zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Niezdolność do pracy nastąpiła w związku z naruszeniem sprawności organizmu, które powstało w okresie od 14.11.1963r. do 14.11.1981r. Wnioskodawca samodzielnie wykonuje czynności samoobsługowe, samodzielnie się porusza, komunikuje się z otoczeniem. Dodatkowo biegli wskazali, iż według lekarskiej opinii sądowej z 02.01.2013r. wydanej w związku z wnioskiem przedstawicielki ustawowej o zniesienie częściowego ubezwłasnowolnienia odwołującego, wniosek motywowano znaczną poprawą stanu zdrowia wnioskodawcy. Odwołujący stwierdzał, że zajmuje się pracami remontowymi, twierdził, że napady padaczkowe pojawiają się co kilka miesięcy. W trakcie badania deklarował dobre samopoczucie. Dolegliwości istotnych diagnostycznie nie podawał. Biegły stwierdził: „Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim. Padaczka (...) w chwili obecnej napady padaczkowe pojawiają się z częstotliwością jednego co kilka miesięcy (...) Brak informacji, by w chwili obecnej zachowanie i funkcjonowanie społeczne uczestnika postępowania były znacząco zakłócone (...). Stwierdza się istotną poprawę stanu psychicznego od 1994r. (...) Stwierdza się istotną poprawę stanu psychicznego od 1994r. polegającą na cofnięciu się zachowań charakterystycznych dla organicznego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, a opisywanych wcześniej jako porywczość, drażliwość, awanturnictwo, agresywność, niszczycielstwo, dysforie (...) Nie wymaga pomocy osób drugich(...)”. Stwierdzono, że nie ma podstaw do utrzymywania ubezwłasnowolnienia.

W efekcie wykonania zaleceń Sądu Apelacyjnego postanowieniem z dnia 02.08.2016r. ustanowiono wnioskodawcy pełnomocnika z urzędu.

Po uzupełnieniu materiału dowodowego ustalono, iż decyzją z dnia 20.11.2014r. przyznano odwołującemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 01.11.2014r. do dnia 30.10.2017r.

Po uzupełnieniu materiału dowodowego w zakresie dokumentacji medycznej dotyczącej diagnostyki, leczenia i rehabilitacji odwołującego się, zgodnie z zaleceniami Sądu Apelacyjnego dopuszczono dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu psychiatrii, neurologii, psychologii i medycyny pracy. Biegli po przenalizowaniu dostępnej dokumentacji medycznej i przeprowadzeniu badania wnioskodawcy rozpoznali u niego: organiczne zaburzenia osobowości i zachowania, padaczkę i upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim. Zaopiniowali, że aktualny stopień naruszenia sprawności organizmu nie powoduje u niego całkowitej niezdolności do pracy. Odwołujący funkcjonuje intelektualnie na poziomie lekkiego stopnia upośledzenia umysłowego z przewagą inteligencji praktycznej (funkcji wykonawczych, zwłaszcza opartych na spostrzeganiu wzrokowym i sprawnościach percepcyjno-motorycznych) nad inteligencją abstrakcyjną, słowno- pojęciową. W toku opiniowania dowiedli brak wskaźników istotnego procesu deterioracyjnego (otępiennego) na przestrzeni ostatnich lat. Autoprezentacja wnioskodawcy w zakresie sprawności poznawczych (umysłowych) jest zależna w dużym stopniu od jego intencjonalnej postawy i zaangażowania (jeśli chce wypaść dobrze, bo jest to zgodne z jego interesem to prezentuje się dużo lepiej i robi to skutecznie, jak to było np. w przypadku ubiegania się o zniesienie ubezwłasnowolnienia, niż wtedy, gdy wie że na takiej autoprezentacji mógłby coś stracić- rentę). Taka postawa też pośrednio świadczy o niezłej zdolności do zabezpieczania swoich interesów, a tym samym plastyczności przystosowawczej, co uprawdopodabnia łagodny stopień niepełnosprawności umysłowej, a także brak znacząco zaburzonej zdolności samokontroli, jaka mogłaby towarzyszyć znacznym organicznym zaburzeniom osobowości i zachowania. To, że odwołujący zachowuje się nieraz jakby bez kontroli to jest prawdopodobnie nasilone nie tylko czynnikiem afektywnym organicznym ale i też obecnością dostatecznego wewnętrznego bardziej intencjonalnego cenzora (wie gdzie bardziej może sobie pozwolić). Zdaniem biegłych u odwołującego nastąpiła istotna poprawa stanu zdrowia w stosunku od badania z dnia 26.05.2009r. Objawia się ona zmniejszeniem częstości napadów padaczkowych oraz zmniejszeniem nasilenia zachowań charakteropatycznych. Aktualny stopień naruszenia sprawności organizmu nie daje podstaw do orzekania całkowitej niezdolności do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami i sprawnościami umysłowo-psychicznymi. Wnioskodawca może pracować na stanowisku pracy chronionej, z tym że przeciwwskazana jest praca na wysokości, przy maszynach w ruchu oraz ciężka praca fizyczna.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27.06.2003r. ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej (t.j. Dz. U. z 2013r. poz. 982) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało: 1) przed ukończeniem 18 roku życia; 2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia; 3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Całkowita niezdolność do pracy, zgodnie z treścią art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2016r. poz.887 ze zm.) wyklucza możliwość wykonywania jakiejkolwiek pracy. Jak stanowi art. 13 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowań odnośnie odzyskania zdolności do pracy uwzględnieniu podlegają następujące okoliczności: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Odnośnie prawa do renty rodzinnej należy wskazać, iż zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

1) do ukończenia 16 lat;

2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Prawo wnioskodawcy do obu świadczeń było uzależnione od istnienia całkowitej niezdolności do pracy. W celu ustalenia, czy odwołujący jest nadal całkowicie niezdolny do pracy Sąd uzyskał w sumie dwie opinie biegłych lekarzy sądowych z zakresu schorzeń, na które cierpi wnioskodawca, a w przypadku drugiej opinii dodatkowo wypowiedział się biegły z zakresu medycyny pracy. Oba zespoły biegłych nie stwierdziły u odwołującego całkowitej niezdolności do pracy. Biegli przed wydaniem opinii przeprowadzili badania wnioskodawcy oraz posiłkowali się dokumentacją medyczną. Ich stanowiska były identyczne i jednoznaczne, nie stwierdzili bowiem, aby obecny stan zdrowia uzasadniał uznanie odwołującego za całkowicie niezdolnego do pracy. Co więcej oba zespoły wskazały na polepszenie stanu zdrowia wnioskodawcy. Biegli mieli na uwadze wiek, wykształcenie oraz fakt, iż odwołujący przez wiele lat był uprawiony do renty z tytułu niezdolności do pracy. W stanowiskach biegłych Sąd nie dopatrzył się niejasności, ostatni zespół biegłych w sposób bardzo szczegółowy przeanalizował materiał medyczny uzupełniony o historie choroby uzyskane z różnych jednostek opieki zdrowotnej w związku z rozpoznanym schorzeniem neurologicznym oraz zaburzeniami psychiatrycznymi. Zastrzeżenia odwołującego, sformułowane przez fachowego pełnomocnika, opierały się na subiektywnych odczuciach, bez wskazana na okoliczności, które zostały przez biegłych pominięte np. inna dokumentacja medyczna związana z leczeniem epilepsji, wzmożona ilością napadów etc. Subiektywne odczucia związane z obawą wystąpienia ataku nie mogły stanowić podstawy do zmiany kwalifikanci stopnia niezdolności wnioskodawcy z częściowej na całkowitą. W tym zakresie wyznacznikiem nie są subiektywne odczucia badanego, ale wyniki wywiadu oraz analiza dokumentacji medycznej.

W związku z jednoznacznym potwierdzeniem, iż odwołujący nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, zgodnie z zaleceniami Sądu Apelacyjnego, jego sytuacje prawną należało rozważyć w aspekcie art. 1 Protokołu Nr (...) do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonego w dniu 20.03.1952r. w P.. Jak wynikało z zeznań odwołującego, przesłuchanego w charakterze strony pozostaje on w nieformalnym związku, prowadzi wspólne gospodarstwo domowe wraz z konkubina, która również jest osobą niezdolną do pracy w związku epilepsją. Mają dwóch synów. Wskazał, iż wymaga stałej pomocy innych osób, gdyż napady padaczkowe powodują u niego utratę świadomości. Faktem jest, iż odwołujący przez 20 lat był osobą częściowo ubezwłasnowolnioną. Natomiast po wszczęciu postępowania o uchylenie ubezwłasnowolnienia i jego ostatecznym zniesieniu (lata 2012-2013) odwołujący nie był poddawany badaniom związanym z ustaleniem istnienia u niego całkowitej niezdolności do pracy w ramach uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. „Zmniejszenie” stopnia niezdolności do pracy nie skutkowało jednak pozbawieniem wnioskodawcy prawa do świadczenia z ZUS, gdyż decyzją z dnia 20.11.2014r. została mu przyznana renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 01.11.2014r. do 30.10.2017r. W tych okolicznościach, zdaniem Sądu Okręgowego, trudno znaleźć analogie do stanu faktycznego i prawnego wynikającego z orzeczeń ETS wskazanych przez Sąd Apelacyjny. Sąd Okręgowy nadmienił, iż fakt uzyskania prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nie został przez wnioskodawcę ujawniony na etapie postępowania apelacyjnego.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. odwołanie oddalił i orzekł o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej orzeczono na podstawie §15 ust. 2 w zw. z §4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. poz. 1715).

Ustanowiony odwołującemu pełnomocnik z urzędu wywiódł apelację od powyższego wyroku zaskarżając go w całości i zarzucając:

I. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, tj.

1.  art. 286 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i oddalenie wniosku odwołującego o

zobowiązanie zespołu biegłych sądowych powołanych w sprawie do sporządzenia opinii uzupełniającej w której szczegółowo odnieśliby się do schorzenia odwołującego i szczegółowo przeanalizowaliby jego zdolność do pracy w kontekście chorób na które cierpi, jak również pogorszenie jego stanu zdrowia w stosunku do poprzedniego badania z dnia 26.05.2009r. ;

2.  art. 227 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku odwołującego o przeprowadzenie dowodu

z uzupełniającej opinii zespołu biegłych ( pomimo zgłoszenia zastrzeżenia do protokołu w tym zakresie przez pełnomocnika odwołującego), podczas, gdy przeprowadzenie tego dowodu ma decydujący wpływ na rozstrzygnięcie w przedmiotowej sprawie i pozwoliłoby ocenić, czy powód jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, w szczególności z uwagi na fakt, iż jego zeznania złożone jako dowód z przesłuchania w charakterze strony na rozprawie w dniu 09 marca 2017 roku jednoznacznie wskazywały, że jego stan zdrowia uległ pogorszeniu w stosunku do czasu kiedy posiadał świadczenia w postaci renty rodzinnej i renty socjalnej, tj. w stosunku do poprzedniego badania z dnia 26.05.2009r. kiedy został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy, jak również brak wzięcia pod uwagę kontekstu, iż odwołujący jest osobą niepracującą od 30 lat,

3.  art. 386 § 6 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie i nie wzięcie pod uwagę przez Sąd instancji dyrektywy wskazanej mu przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 03 lutego 2016 roku w sprawie sygn. akt: III AUa 815/15 w zakresie przeanalizowania sytuacji życiowej odwołującego w kontekście art. 1 Protokołu Nr (...) do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonego w dniu 20 marca 1952 r. w P. (Dz. U. z 1995r. Nr 36 poz. 175) i brak wzięcia pod uwagę, iż aktualnie odwołujący jako osoba ze stwierdzonym upośledzeniem umysłowym, nerwicą, epilepsją oraz pozostałymi swoimi schorzeniami - nie ma jakiejkolwiek możliwości podjęcia zatrudnienia, w szczególności z uwagi na fakt, iż nie funkcjonował on na rynku pracy już od 30 lat.

II. naruszeniu przepisów prawa materialnego, tj.:

1. art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27.06.2003r. o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013r. poz. 982) poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że odwołujący nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, podczas gdy dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach sprawy, jak również dowód z przesłuchania odwołującego w charakterze strony wskazują na to, iż jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy i wypełnia dyspozycję powyższego przepisu, co potwierdziłaby również opinia uzupełniająca biegłych o którą odwołujący wnioskował (jednakże Sąd I instancji jego wniosek oddalił),

2. art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2016r. poz. 887) poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że odwołujący nie jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, a co za tym idzie osobą nieuprawnioną do otrzymywania renty rodzinnej - podczas gdy dokumentacja medyczna zgromadzona w aktach sprawy, jak również dowód z przesłuchania odwołującego w charakterze strony wskazują na to, iż jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy i wypełnia dyspozycję powyższego przepisu, co potwierdziłaby również opinia uzupełniająca biegłych o którą odwołujący wnioskował (jednakże Sąd I instancji jego wniosek oddalił),

3. art. 114 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2016r. poz. 887) poprzez jego niezastosowanie i nie wzięcie pod uwagę, że decyzja ZUS odbierająca odwołującemu prawo do renty rodzinnej została wydana bez żadnej uzasadnionej proceduralnie podstawy prawnej, zaś odwołujący nie został w żaden sposób poinformowany o ewentualnym wszczęciu względem niego jakiegokolwiek postępowania w

przedmiocie odebrania mu prawa do renty rodzinnej, którą miał przyznaną na stałe w drodze ostatecznej decyzji ZUS.

4. art. 1 Protokołu Nr (...) do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonego w dniu 20 marca 1952 r. w P. (Dz. U. z 1995r. Nr 36 poz. 175) poprzez jego błędną wykładnię i nie wzięcie pod uwagę, iż aktualnie odwołujący jako osoba ze stwierdzonym upośledzeniem umysłowym, nerwicą, epilepsją oraz pozostałymi swoimi schorzeniami - nie ma jakiejkolwiek możliwości podjęcia zatrudnienia, w szczególności z uwagi na fakt, iż nie funkcjonował on na rynku pracy już od 30 lat.

5. § 15 ust. 2 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2016r. poz. 1715) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie w pkt 2 wyroku od Skarbu Państwa - kasy Sądu Okręgowego w Suwałkach na rzecz Kancelarii Radcy Prawnego Ł. B. kwotę 90 (dziewięćdziesiąt) złotych oraz należny od tej kwoty podatek VAT 23% tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną ustanowioną z urzędu, podczas gdy w niniejszej sprawie mają zastosowanie przepisy z zarzutu jak w pkt 5 poniżej,

6. § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2016r. poz. 1715) poprzez jego niezastosowanie i nie wzięcie pod uwagę, że w sprawie niniejszej winny zostać zasądzone koszty zastępstwa prawnego z urzędu w oparciu o § 15 ust. 2 w zw. z 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2015r. poz. 1805) i winny one wynosić kwotę 360 złotych powiększoną o należny z tego tytułu podatek VAT, tj. o kwotę 82,80 złotych.

Czyniąc powyższe zarzuty apelacja wnosiła o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie zgodnie z żądaniem odwołań,

2)  przyznanie ze Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika z urzędu kosztów zastępstwa prawnego w postępowaniu apelacyjnym według norm prawem przepisanych, które nie zostały opłacone w całości, ani w części.

Jak wniosek ewentualny apelacja wniosła o uchylenie zaskarżonego

wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji

pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach niniejszego postępowania przy uwzględnieniu

żądania z pkt 2) powyżej .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja w zakresie prawa do renty socjalnej podlegała oddaleniu, natomiast w pozostałym zakresie tj. w zakresie prawa do renty rodzinnej i zasądzonych kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu należało uznać ją za zasadną.

Co się tyczy prawa do renty socjalnej to choć jest rzeczą niewątpliwą, iż choć Sąd Okręgowy rozpoznał odwołanie od decyzji z 21 października 2014r. (znak. (...)- (...)) dotyczącej odmowy przywrócenia prawa do renty socjalnej i rodzinnej to w rubrum wyroku powołał decyzję z tego samego dnia 21.10.2014r. ( znak (...) ), która wstrzymywała wypłatę renty rodzinnej i nie dotyczyła renty socjalnej. Zgodnie z art. 350 §3 k.p.c. jeżeli sprawa toczy się przed sądem drugiej instancji, sąd ten może z urzędu sprostować wyrok pierwszej instancji. W świetle wyroku SN z 9.03.2010 r. I UK 267/09 (M.P.Pr. (...)-387) dopuszczalnym jest dokonanie sprostowania przedmiotu postępowania w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych polegającego na wskazaniu, że oddalanie odwołania nastąpiło także od innej jeszcze decyzji odmownej (M.P.Pr. (...)-387) . Z tych przyczyn Sąd Apelacyjny sprostował tym zakresie wyrok Sądu Okręgowego na zasadzie art. 350 §1 i3 k.p.c.

Co się tyczy prawa do renty socjalnej to słusznie Sad Okręgowy zauważył, iż prawo renty socjalnej przyznane wnioskodawcy miało charakter okresowy, było bowiem przyznanie decyzją z dnia 29 czerwca 2009 r. na okres do 31.05.2014r. (k. 15 a.r). Zachowanie prawa do tej renty po 31.05.2014r. wymagało dalszego spełniania przez wnioskodawcę warunków uprawniających do tego świadczenia. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (t. j. Dz. U. 2013 r., poz. 982 ze zm.) renta socjalna przysługuje osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:

1) przed ukończeniem 18. roku życia;

2) w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia;

3) w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Koniecznym zatem było w okolicznościach przedmiotowej sprawy ustalenie czy odwołujący jest osobą całkowicie niezdolną do pracy, a niezdolność ta jest skutkiem naruszenia sprawności organizmu w którymś ze wskazanych wyżej okresów. Stosownie do art. 5 wyżej wskazanej ustawy, ustalenie całkowitej niezdolności do pracy następuje na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. j. Dz. U. 2015 r., poz. 748 ze zm.). Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej, całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Wyjaśnienie tego, czy odwołujący jest osobą całkowicie niezdolną do pracy wymagało odwołania się do wiadomości specjalnych w rozumieniu art. 278 § 1 k.p.c. Tak też postąpił Sąd pierwszej instancji, który realizując wytyczne Sądu Apelacyjnego ustanowił odwołującemu pełnomocnika z urzędu oraz dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych z zakresu neurologii, psychiatrii i psychologii i medycyny pracy (k. 183 postanowienie dowodowe). Biegli sądowi w wydanej opinii (k.197-201) nie uznali odwołującego za osobę całkowicie niezdolna niezdolną mimo rozpoznania u niego organicznego zaburzenia osobowości i zachowania, padaczki i lekkiego stopnia upośledzenia. Opinia ta konweniuje z poprzednio przeprowadzoną opinia biegłych z zakresu neurologii , psychologii i psychiatrii (k. 9-11), gdzie przy podobnym rozpoznaniu ( dodatkowo rozpoznano jeszcze uszkodzenie poalkoholowe wątroby) nie stwierdzono całkowitej niezdolności do pracy. W tej sytuacji brak jest zdaniem Sądu Apelacyjnego podstaw do negowania dokonanej przez Sąd Okręgowy oceny dowodów w szczególności jednoznacznych opinii biegłych sądowych nie stwierdzających u wnioskodawcy całkowitej niezdolności do pracy jako przesłanki koniecznej do nabycia na dalszy okres prawa do renty socjalnej. Jak wiadomo Sąd Okręgowy dokonując oceny dowodów zgodnie z art. 233 §1 k.p.c. uprawiony był do ich oceny według własnego przekonania przy wszechstronnym ich rozważaniu. Oparcie zatem na jednoznacznych w wymowie opiniach biegłych lekarzy właściwie dobranych do schorzeń specjalizacji nie jest naruszeniem ani art. 233 §1 k.p.c. a nie 286 k.p.c. ani 227 k.p.c. Ocena ta jest też podzielana i akceptowana przez Sąd Apelacyjny, w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia o prawie do renty socjalnej , które ustało z dniem 31.05.2014r. a warunkiem jego zachowania było dalsze istnienie całkowitej niezdolności do pracy ,czego w świetle powyższych opinii odwołujący się nie wykazał.

Z tych przyczyn słusznie Sąd Okręgowy w zakresie oddalił odwołanie od decyzji z dnia 01.06.2014r. odmawiającej przywrócenia prawa do renty socjalnej po dniu 31 maja 2014r. i dlatego apelacja odwołującego się zgodnie z art. 385 k.p.c. podlegała oddaleniu.

Zdecydowanie bardziej skomplikowanie wygląda prawo do renty rodzinnej, którą decyzją z dnia 17.07.2009r. (k.54 a.r. ) przyznano odwołującemu na stałe. W tym zakresie zauważyć wypada, iż w dniu 21 października 2014r. organ rentowy wydał w istocie 2 decyzje dotyczące prawa do renty rodzinnej co jak się zdaje uszło uwadze Sądu Okręgowego. Pierwsza z tych decyzji z dnia 21.10.2014r. (znak. (...)- (...)) dotyczyła obu rent socjalnej i rodzinnej i odmawiała przywrócenia prawa do tych rent , natomiast druga z tego samego dnia 21.10.2014r. ( znak (...)) wstrzymywała wypłatę renty rodzinnej.

Uchylając poprzedni wyrok Sąd Apelacyjny zauważył, iż postępowanie organu rentowego w zakresie dotyczącym wstrzymania odwołującemu wypłaty renty rodzinnej nie było prawidłowe, bowiem nie opierało się na żadnej procederze, lecz przy okazji niejako rozpoznawania wniosku o prawo do renty socjalnej wzruszono jednocześnie prawo do renty rodzinnej, co nie bez racji podnosi też obecna apelacja. Choć prawdą jest, że z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że sąd ubezpieczeń społecznych - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego (por. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1980 r., III CZP 43/80, OSNCP 1981 nr 8, poz. 142, z dnia 27 listopada 1984 r., III CZP 70/84, OSNCP 1985 nr 8, poz. 108 oraz z dnia 21 września 1984 r., III CZP 53/84, OSNCP 1985 nr 5-6, poz. 65) to okoliczność ta nie jest bez znaczenia w niniejszej sprawie, w kontekście jej całokształtu.

Sąd Apelacyjny obficie nawiązał w poprzednim swoim orzeczeniu co do możliwości wzruszenia prawa do świadczenia przyznanego prawomocną decyzję na stałe ( i jego odebrania ) jeżeli było ono pobierane przez wiele lat , z uwzględnieniem konkretnej sytuacji odwołującego nie pracującego od 30 lat, utrzymującego się przez ten okres z rent, będącego przez okres 20-lat ubezwłasnowolnionym, o niewątpliwym w świetle opinii biegłych niedorozwoju umysłowym, dotkniętego zaburzeniami osobowości i zachowania. Sąd Apelacyjny nawiązał w tym zakresie do art. 1 Protokołu Nr (...) do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzonego w dniu 20 marca 1952 r. w P. (Dz. U. z 1995r. Nr 36 poz. 175 ) i miarodajnego w tym zakresie orzecznictwa ( por. w tym zakresie wyroki (...) w sprawach: M. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok z dnia 15 września 2009 r.; D. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok z dnia 4 grudnia 2012r. ; K. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok dnia z 4 grudnia 2012 r.; L. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok z dnia z 4 grudnia 2012 r. ; M. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok dnia z 4 grudnia 2012 r. ; M. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok z dnia 4 grudnia 2012 r. ; S. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok z dnia 4 marca 2013 r. ; S. przeciwko Polsce, skarga nr (...), wyrok z dnia 4 marca 2013 r. ; Świątek przeciwko Polsce, skarga nr (...); wyrok z dnia 4 grudnia 2012 r.; Szewc przeciwko Polsce, skarga (...) wyrok z dnia 4 grudnia 2012 r. ; S. przeciwko Polsce, skarga nr (...)) wyrok Trybunału z 4 grudnia 2012 r. ).

Powyższy problem dostrzegł w międzyczasie sam ustawodawca, który podjął próbę transformacji dorobku (...) do polskiego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych. W toku niniejszego postępowania nastąpiła bardzo istotna zamiana stanu prawnego, której celem jest uporządkowanie możliwości wzruszania prawomocnych decyzji, zwłaszcza przyznających prawa od świadczeń. Nowe brzmienie ( od 18 kwietnia 2017r.) art. 114 ust.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2016 poz. 887 j.t.) istotnie porządkuje przesłanki wznowienia w tym trybie, zdecydowanie ograniczając arbitralność w tym zakresie organu rentowego. Obowiązujące od 18 kwietnia 2017r. brzmienie art. 114 jest następujące:

,, Art. 114. 1. W sprawie zakończonej prawomocną decyzją organ rentowy, na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu, uchyla lub zmienia decyzję i ponownie ustala prawo do świadczeń lub ich wysokość, jeżeli:

1) po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono nowe okoliczności istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość;

2) decyzja została wydana w wyniku przestępstwa;

3) dowody, na podstawie których ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe;

4) decyzja została wydana na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez osobę pobierającą świadczenie;

5) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało następnie uchylone, zmienione albo stwierdzono jego nieważność;

6) przyznanie świadczeń lub nieprawidłowe obliczenie ich wysokości nastąpiło na skutek błędu organu rentowego.

1a) (utracił moc).

1b) Z przyczyn określonych w ust. 1 pkt 2 i 3 decyzja może zostać uchylona lub zmieniona również przed stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a uchylenie lub zmiana decyzji są niezbędne do zapobieżenia poważnej szkodzie dla interesu publicznego.

1c) Z przyczyn określonych w ust. 1 pkt 2 i 3 można uchylić lub zmienić decyzję także w przypadku, gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego.

1d) O wszczęciu postępowania z urzędu w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji, o której mowa w ust. 1, organ rentowy zawiadamia niezwłocznie osobę zainteresowaną.

1e) Uchylenie lub zmiana decyzji, o której mowa w ust. 1, nie może nastąpić, jeżeli od dnia jej wydania upłynął okres:

1) 10 lat - w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 2-4;

2) 5 lat - w przypadkach określonych w ust. 1 pkt 1 i 5;

3) 3 lat - w przypadku określonym w ust. 1 pkt 6.

1f) Przepisu ust. 1e nie stosuje się, jeżeli:

1) w wyniku uchylenia lub zmiany decyzji z przyczyn określonych w ust. 1 osoba zainteresowana nabędzie prawo do świadczenia lub świadczenie w wyższej wysokości;

2) uchyleniu lub zmianie podlega decyzja o ustaleniu kapitału początkowego, który nie został uwzględniony do obliczania wysokości emerytury ustalonej prawomocną decyzją.

1g) Organ rentowy odstępuje od uchylenia lub zmiany decyzji, z przyczyn określonych w ust. 1 pkt 6, jeżeli uchylenie lub zmiana decyzji wiązałyby się z nadmiernym obciążeniem dla osoby zainteresowanej, ze względu na jej sytuację osobistą lub materialną, wiek, stan zdrowia lub inne szczególne okoliczności.

2. Jeżeli prawo do świadczeń lub ich wysokość ustalono orzeczeniem sądu, organ rentowy w przypadkach określonych w ust. 1:

1) wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo do świadczeń lub podwyższającą ich wysokość;

2) występuje do właściwego sądu ze skargą o wznowienie postępowania, gdy z dokonanych ustaleń wynika, że prawo do świadczeń nie istnieje lub świadczenia przysługują w niższej wysokości;

3) wstrzymuje wypłatę świadczeń w całości lub części, jeżeli emeryt lub rencista korzystał ze świadczeń na podstawie nieprawdziwych dokumentów lub zeznań albo w innych wypadkach złej woli.’’

Z przepisu przejściowego art. 5 ustawy z dnia 10 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2017r. poz. 715) – wynika, iż art. 114 w powołanym brzmieniu ma zastosowanie do postępowań niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy zmieniającej czyli nie zakończonych do dnia 18.04.2017r. Oznacza to zatem, że nowe brzmienie art.114 ma zastosowanie również w niniejszej sprawie, co w ocenie Sądu Apelacyjnego koniecznym czyni rozpoznanie przez organ rentowy odebrania prawa odwołującego się do renty rodzinnej przyznanego mu stałe właśnie w odniesieniu do nowych wskazanych regulacji dotyczących wznowienia decyzji i odebrania prawa do świadczenia przyznanego uprzednio na stałe. W szczególności organ rozważy czy przyznanie odwołującemu się prawa do tej renty rodzinnej na stałe było błędem organu rentowego (art. 114 ust. pkt 6.) skoro przyznano je na stałe nie przewidując ustania całkowitej niezdolności; rozważy też czy nie upłynął okres wyznaczony na wzruszenie tej decyzji przyznającej mu to świadczenie (art. 114 ust.1 pkt 1e. ustawy), a gdyby okres ten nie upłynął rozważy wstrzymanie tego świadczenia w kontekście art. 114 ust.1.g. ustawy nakładającego na organ rentowy obowiązek nawet odstąpienia od uchylenia lub zmiany decyzji, jeżeli zaistnieją okoliczności w tym przepisie powołane. W tym zakresie też znaczenie istotne mieć będzie posiadanie przez odwołującego prawa ( zwłaszcza o charakterze nieokresowym) do jakiegokolwiek innego świadczenia .

W tym stanie rzeczy Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 477 ¹⁴a k.p.c. w zw. z art. 386 §4 k.p.c. uchylił zaskarżony wyrok i poprzedzające go decyzje dotyczące renty rodzinnej i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Zgodzić się trzeba ze skarżącym pełnomocnikiem, iż w świetle § 22 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu ( Dz. U. 2016r. poz. 1715) do ustalenia wysokości jego wynagrodzenia zastosowanie znaleźć winien § 15 ust. 2 w zw. z 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2015r. poz. 1805), jako że sprawa została wszczęta pod rządami tego rozporządzenia. Stąd Sąd Apelacyjny podwyższył należną pełnomocnikowi z urzędu kwotę z tego tytułu.

Niewątpliwe natomiast nowe rozporządzenie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu miało już zastosowanie od kosztów pełnomocnika z urzędu z tytułu pomocy prawnej udzielonej urzędu w postepowaniu apelacyjnym. Stąd też na podstawie jego §15 ust.2. oraz §2 pkt 2 orzeczono o wynagrodzeniu i zwrocie poniesionych wydatków.