Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2014r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie: SA Dorota Elżbieta Zarzecka

SA Bohdan Bieniek

Protokolant: Agnieszka Charkiewicz

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 kwietnia 2014 r. w B.

sprawy z odwołania R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do renty rodzinnej

na skutek apelacji wnioskodawczyni R. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 września 2013 r. sygn. akt IV U 414/13

oddala apelację.

Sygn akt III AUa 1798/13

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni R. K. w dniu 19 września 2012r. wniosła o przyznanie renty rodzinnej na rzecz małoletnich dzieci D. i N. po zmarłym ojcu G. K..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 30 stycznia 2013r. odmówił prawa do renty rodzinnej , gdyż zmarły na dzień śmierci nie spełniał warunków do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy.

Od powyższej decyzji wnioskodawczyni złożyła odwołanie domagając się jej zmiany i przyznania świadczenia. W uzasadnieniu podniosła, iż G. K. w chwili śmierci był niezdolny do pracy.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podając, iż zmarły nie spełniał warunków do własnej renty z tytułu niezdolności do pracy, a tym samym dzieci także nie mają prawa do świadczenia.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 25 września 2013 r. oddalił odwołanie. Sąd ten ustalił, że G. K. ur. (...) w okresie od 1.09.1990r. do 10.09.2010r. udowodnił 18 lat, 11 miesięcy i 4 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Zmarł w dniu 13.09.2012r. pozostawiając żonę R. i dwoje małoletnich dzieci D. ur. (...) oraz N. ur. (...) W chwili śmierci nie miał prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i nie pobierał świadczenia emerytalnego. Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 15.11.2012r. stwierdził brak jakiejkolwiek niezdolności do pracy przed 13.09.2012r. Sąd pierwszej instancji dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy neurologa i internisty na okoliczność, czy niezdolność do pracy G. K. przynajmniej częściowa, powstała przed dniem 10.03.2012r. Biegli w opinii z dnia 6.06.2013r. po zapoznaniu się z dokumentacją medyczną stwierdzili, iż nie znajdują podstaw do przyjęcia niezdolności do pracy G. K.. Występujące u niego zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa powodowały dolegliwości bólowe o charakterze przemijającym. Bóle stawu łokciowego prawego również nie powodowały niezdolności do pracy. Biegli wskazali, że przyczyna zgonu G. K. w dniu 13.09.2013r. nie została wyjaśniona. Ich zdaniem nie było podstaw do orzeczenia niezdolności do pracy przed datą zgonu. Sąd pierwszej instancji podzielił wnioski i spostrzeżenia biegłych. W tym stanie faktycznym Sąd odwołał się do przepisu art. 65 ust 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS ( Dz. U. z 2009r. Nr 1153, poz.1227 ze zm.). Wskazał, że prawo do renty rodzinnej ma charakter pochodny. Dlatego zmarły G. K. powinien spełniać warunki wymagane do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy. W tym kontekście Sąd pierwszej instancji wskazał na art. 57 ust 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, a w szczególności na konieczność legitymowania się warunkami stażowymi. Kierując się tymi wytycznymi Sąd wskazał, że ubezpieczenie G. K. ustało z dniem 10.09.2010r. i w takim przypadku co najmniej częściowa niezdolność do pracy musiałaby powstać do dnia 10.03.2012r. Biegli sądowi, lekarze neurolog i internista w opinii z dnia 7.06.2012r. stwierdzili, iż w dokumentacji medycznej brak jest dowodów wskazujących na to, iż przed tą datą zmarły był, co najmniej częściowo niezdolny do pracy. Podzielając opinię biegłych Sąd pierwszej instancji nie dostrzegł podstaw do uwzględnienia odwołania.

Apelację wniosła R. K.

Zarzuciła rozstrzygnięciu pominięcie istotnych środków dowodowych i odmowę mocy dowodowej przyjętym i rozpoznanym środkom dowodowym. Wskazane uchybienie utożsamiała z pominięciem występującej u wnioskodawcy choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa uniemożliwiającej podjęcie pracy. Skarżąca domagała się dopuszczania dowodu z innego zespołu biegłych. Z całokształtu środka zaskarżenia można wnosić, że jego celem jest zmiana zaskarżonego wyroku i poprzedzającej go decyzji przez przyznanie prawa do renty rodzinnej.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie jest zasadna.

Renta rodzinna jest świadczeniem pochodnym i alimentacyjnym. Właściwości te znajdują wyraz w ustawowych przesłankach tej renty. Pochodny charakter świadczenia sprawia, że warunek określony w przepisie art. 65 ust 1 ustawy emerytalnej koncentruje uwagę na osobie zmarłej, po której renta ma być pobierana. Warunkiem sine quo non otrzymania przez uprawnionych członków rodziny ubezpieczonego renty rodzinnej, jest spełnienie przez zmarłego jednego ze wskazanych w ustawie warunków, a mianowicie:

- posiadanie ustalonego prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności (art. 65 ust. 1 ustawy emerytalnej),

- spełnianie warunków niezbędnych do uzyskania wyżej wskazanych świadczeń (art. 65 ust. 1 ustawy emerytalnej),

- pobieranie zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ( art. 66 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Powyższe przesłanki mają charakter równorzędny, za czym przemawia fakt, posłużenia się przez ustawodawcę zwrotem „także”. Należą one do katalogu zamkniętego, co oznacza że nie można uzależnić przyznania renty rodzinnej od spełnienia innych niż wyżej wskazane warunków po stronie zmarłego żywiciela rodziny. W rozpoznawanej sprawie było jasne, że mąż wnioskodawczyni nie spełniał warunków do otrzymania prawa do emerytury lub świadczenia przedemerytalnego (zasiłku przedemerytalnego). Oznacza to, że powinien legitymować się prawem do renty z tytułu niezdolności do pracy (spełniać warunki do tego świadczenia). Bezsporne było, że wnioskodawczyni aby uzyskać prawo do renty rodzinnej powinna wykazać, że jej mąż być przynajmniej częściowo niezdolny do pracy od dnia 9 marca 2012 r. (czyli ponad 6 miesięcy przed nagła śmiercią w wyniku utonięcia). Wątek ten stanowił motyw przewodni apelacji.

Analizując treść środka zaskarżenia wypada zauważyć, że skarżąca polemizuje z konkluzjami biegłych sądowych. Powołuje się wprawdzie na pominięcie przez Sąd pierwszej instancji materiału dowodowego i błędna jego ocenę, jednak nie precyzuje na czym konkretnie wadliwość ta miałaby polegać. W tym ujęciu należy za Sądem pierwszej instancji wskazać, że biegli sądowi w wydanej opinii racjonalnie uzasadnili swoje stanowisko. Odnieśli się do dokumentacji lekarskiej zmarłego i na jej podstawie wyprowadzili wniosek, że nie był on osobą niezdolną do pracy. W relacji do tych twierdzeń wnioskodawczyni nie przedstawiła logicznych argumentów mogących podważyć stanowisko wyrażone przez biegłych. W rezultacie Sąd pierwszej instancji miał podstawy do oparcia się na opinii biegłych, a zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest gołosłowny.

Ze wskazanych również przyczyn Sąd Apelacyjny nie widział również podstaw do dopuszczenia kolejnej opinii biegłych. Potrzeba ta powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony (postanowienie SN z dnia 3 września 2008 r., I UK 91/08, LEX nr 785520). Oznacza to, że sąd nie jest obowiązany dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony (wyrok SN z dnia 15 listopada 2001 r., II UKN 604/00, LEX Polonica nr 363191). Odmienne stanowisko oznaczałoby przyjęcie, że należy przeprowadzić dowód z wszystkich możliwych biegłych, by się upewnić, czy niektórzy z nich nie byliby takiego zdania jak strona, która przeprowadzenie tego dowodu zaoferowała. Podkreślić należy, że nie jest uzasadniony wniosek strony o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego, jeżeli w przekonaniu Sądu opinia wyznaczonego biegłego jest na tyle kategoryczna i przekonująca, że wystarczająco wyjaśnia zagadnienia wymagające wiadomości specjalnych. Potrzeba powołania innego biegłego zatem powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii (wyrok SN z dnia 4 sierpnia 1999 r., I PKN 20/99, OSNAPiUS 2000, Nr 22, poz. 807). Pogląd ten jest również utrwalony w orzecznictwie Sądów Apelacyjnych (wyrok SA w Rzeszowie z dnia 10 kwietnia 2013 r., LEX nr 1306041, wyrok SA w Krakowie z dnia 4 października 2012 r., III AUa 1108/11, LEX nr 1236900). Dlatego Sąd Apelacyjny oddalił wniosek dowodowy wnioskodawczyni.

Sumą przeprowadzonych rozważań jest wniosek, że apelacja nie zawiera argumentów pozwalających na zmianę zaskarżonego wyroku. W rezultacie Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji.