Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 stycznia 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Piotr Prusinowski (spr.)

Sędziowie: SA Bohdan Bieniek

SA Marek Szymanowski

Protokolant: Emilia Janucik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 stycznia 2016 r. w B.

sprawy z odwołania R. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji wnioskodawcy R. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Ostrołęce III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 sierpnia 2015 r. sygn. akt III U 322/15

I. oddala apelację,

II. przyznaje adwokatowi M. C. wynagrodzenie z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym w kwocie 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych, w tym należny podatek od towarów i usług i nakazuje wypłacić tę kwotę ze Skarbu Państwa - kasy Sądu Okręgowego w Ostrołęce.

Sygn akt III AUa 1179/15

UZASADNIENIE

R. K. wniósł odwołanie od decyzji (...) Oddziału w P. z dnia 25.03.2015r., którą to decyzją odmówiono mu prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Odwołujący domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: od 10.09.1972r. do 31.05.1979r. w (...) Spółdzielni (...) w O., od 11.06.1979r. do 31.03.1996r. w Zakładzie (...) w P. i od 01.04.1996r. do 31.12.1998r. w (...)” w O..

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Podniósł, że R. K. nie spełnia warunków do przyznania wcześniejszej emerytury, gdyż pomimo osiągnięcia wymaganego wieku emerytalnego 60 lat i legitymowania się na dzień 1.01.1999r. ponad 25-letnim ogólnym stażem pracy, nie posiada wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, a jedynie 8 lat 5 miesięcy i 10 dni. ZUS wskazał również, że do pracy w szczególnych warunkach zostały zaliczone okresy zatrudnienia w (...) Spółdzielni (...) w O. oraz część okresu pracy w Zakładzie (...) w P. od 11.06.1979r. do 30.11.1980r. i od 03.12.1980r. do 28.02.1981r. Pozostałe okresy nie zostały zaś zaliczone, gdyż z ogólnych świadectw pracy wynika, że odwołujący pracował jako robotnik budowlany i murarz-tynkarz a nadto odwołujący za te okresy zatrudnienia nie złożył świadectw pracy w szczególnych warunkach.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce wyrokiem z dnia 19 sierpnia 2015 r. oddalił odwołanie.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że zaskarżona decyzja zapadła po rozpoznaniu drugiego już wniosku o emeryturę. Pierwszy wniosek R. K. złożył w dniu 16.06.2014 r. Po jego rozpoznaniu ZUS w dniu 30.06.2014r. wydał decyzję, w której odmówił mu prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1.01.1999r. nie udowodnił on wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, a jedynie 7 lat 11 miesięcy i 10 dni. Odwołanie R. K. od tej decyzji zostało oddalone wyrokiem Sądu Okręgowego w Ostrołęce z dnia 16.10.2014r. w sprawie IIIU 712/14. Z treści decyzji z dnia 30.06.2014r. oraz odwołania i odpowiedzi na odwołanie wynika, iż R. K. domagał się wówczas zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: od 10.09.1972r. do 31.05.1979r. w (...) Spółdzielni (...) w O., od 11.06.1979r. do 31.03.1996r. w Zakładzie (...) w P. i od 01.04.1996r. do 31.12.1998r. w PW (...) w O..

Z kolejnym wnioskiem o emeryturę odwołujący wystąpił w dniu 03.03.2015r., załączając do niego nowe, poprawione świadectwo pracy w szczególnych warunkach, wystawione w dniu 04.02.2015r. przez (...) Spółdzielnię (...) w P. i stwierdzające, że w okresie od 10.09.1972r. do 31.05.1979r. pracował w Zakładzie (...) w O. ( (...) Spółdzielni (...) w O.) w szczególnych warunkach. Świadectwo to zostało uwzględnione przez ZUS, w związku z czym w dniu 25.03.2015r. wydano nową decyzję, w której okres pracy w szczególnych warunkach, zaliczony przez ZUS, wyniósł 8 lat 5 miesięcy i 10 dni. W dalszym ciągu nie zostały zaliczone pozostałe okresy, dlatego decyzją tą ponownie odmówiono R. K. prawa do emerytury wskazując, że na dzień 1.01.1999r. nie został udowodniony 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach.

R. K. obecnie domagał się zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia: od 10.09.1972r. do 31.05.1979r. w (...) Spółdzielni (...) w O., od 11.06.1979r. do 31.03.1996r. w Zakładzie (...) w P. i od 01.04.1996r. do 31.12.1998r. w (...)” w O..

Oceniając zasadność odwołania Sąd pierwszej instancji uznał, że decyzja z dnia 25.03.2015 r. może być badana merytorycznie. Wprawdzie w sprawie IIIU 712/14 były oceniane te same okresy, których zaliczenia odwołujący domaga się obecnie, lecz nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych i prawnych. Ponieważ odwołujący złożył nowe dowody, słusznie organ rentowy wznowił postępowanie i wydał nową decyzję w przedmiocie prawa do emerytury. Wydając obecnie zaskarżoną decyzję z dnia 25.03.2015r. organ rentowy uwzględnił też do pracy w szczególnych warunkach nowy okres zatrudnienia - od 10.09.1972r. do 31.05.1979r. w (...) Spółdzielni (...) w O.. Ogólny okres pracy uwzględnił zaś w mniejszym rozmiarze niż poprzednio, tj. 27 lat 4 miesiące i 15 dni. W tej sytuacji Sąd uznał, że decyzja z dnia 25.03.2015r. może być badana merytorycznie.

W dalszej części rozważań Sąd pierwszej instancji odwołał się do art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w związku z § 4 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Wobec uwzględnienia przez ZUS okresów pracy w szczególnych warunkach w Zakładzie (...) w P. od 11.06.1979r. do 30.11.1980r. i od 03.12.1980r. do 28.02.1981r., przedmiotem sporu był okres zatrudnienia w tym zakładzie od 01.03.1981r. do 31.03.1996r. oraz okres zatrudnienia w(...)” w O. od 01.04.1996r. do 31.12.1998r. W ocenie Sądu pierwszej instancji okresów tych nie można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach.

Na okoliczność zatrudnienia od dnia 1 kwietnia 1996 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. odwołujący złożył zaświadczenie Rp-7 z dnia 20.01.2002r. (k. 9 akt kap. pocz.), w którym wskazano, iż jest zatrudniony od 01.04.1996r. do nadal na stanowisku murarz-tynkarz. R. K. przesłuchiwany na okoliczność czynności wykonywanych w tym zakładzie zeznał, iż w (...)” pracował początkowo jako pomocnik a następnie jako murarz-tynkarz, wykonywał roboty ogólnobudowlane, remonty domów prywatnych, murował i tynkował ściany. Tego typu czynności, jak i praca na stanowisku murarza i tynkarza w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie została zaliczona do pracy w szczególnych warunkach, dlatego okres ten nie może być uwzględniony.

Przedmiotem sporu był również okres zatrudnienia w Zakładzie (...) w P.. Z ogólnego świadectwa pracy z tego zakładu (k. 8 a.e. z 2015r.) wnika, iż odwołujący był tam zatrudniony w okresie od 11.06.1979r. do 31.03.1996r. na stanowiskach: od 11.06.1979r. do 28.02.1981r. – elektromonter, od 01.03.1981r. do 27.05.1988r. – robotnik budowlany, od 28.05.1988r. do 27.03.1989r. – murarz i od 28.05.1989r. do 31.03.1996r. – murarz. W świadectwie wskazano również okresy urlopów bezpłatnych: od 22.08.1988r. do 09.09.1988r. i od 15.06.1989r. do 31.08.1989r. ZUS do stażu pracy w szczególnych warunkach zaliczył odwołującemu okres zatrudnienia od 11.06.1979r. do 30.11.1980r. i od 03.12.1980r. do 28.02.1981r., tj. okres pracy na stanowisku elektromontera, z wyłączeniem okresów urlopów bezpłatnych. Podkreślić trzeba, że taki okres pracy w szczególnych warunkach wskazał pracodawca odwołującego w świadectwie pracy w szczególnych warunkach (k. 8 a.e. z 2014r.). Odwołujący na stanowisku elektromontera wykonywał pracę w szczególnych warunkach, określoną w Wykazie A Dziale II poz. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz Wykazie A Dziale II poz. 1 pkt 11, stanowiącym załącznik do Zarządzenia Nr 17 Ministra Górnictwa i Energetyki z dnia 12 sierpnia 1983r. w sprawie określenia stanowisk pracy w resorcie górnictwa i energetyki, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach.

Pełnomocnik odwołującego w piśmie z dnia 30.06.2015r. (k. 50-51a.s.) wnosił o uznanie, iż odwołujący w spornym okresie od 01.03.1981r. do 31.03.1996r. wykonywał prace w szczególnych warunkach, wskazane w Wykazie A Dział II – energetyka - prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, w Wykazie A Dział V – budownictwo, poz. 4 prace zbrojarskie i betoniarskie oraz w Wykazie A dział XIV – prace różne, poz. 12 prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji R. K. w okresie od 01.03.1981r. do 31.03.1996r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach. Jak już wskazano wyżej, kwestia zaliczenia do stażu pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia w Zakładzie (...) w P. była już przedmiotem badania Sądu w sprawie IIIU 712/14. Z akt tej sprawy wynika, że Sąd Okręgowy w Ostrołęce do stażu pracy w szczególnych warunkach nie zaliczył okresu zatrudnienia w tym zakładzie i wyrokiem z dnia 16.10.2014r. oddalił odwołanie R. K. od decyzji ZUS z dnia 30.06.2014r., odmawiającej mu prawa do emerytury. Następnie – wobec przedłożenia nowych dowodów w postaci świadectwa pracy w szczególnych warunkach za okres od 11.06.1979r. do 28.02.1981r., organ rentowy wznowił postępowanie w sprawie przyznania emerytury, uwzględnił okres wskazany w tym świadectwie (za wyjątkiem urlopu bezpłatnego), odmówił zaś zaliczenia pozostałego okresu. Ponieważ pracodawca nie wystawił odwołującemu świadectwa pracy w szczególnych warunkach za pozostały okres zatrudnienia oznacza to, że zdaniem zakładu pracy, począwszy od 01.03.1981r., nie wykonywał on pracy w szczególnych warunkach. Okoliczność ta ma istotne znaczenie, bowiem ocena charakteru zatrudnienia danej osoby dokonana przez pracodawcę uwzględnia rodzaj i sposób wykonywania przez nią czynności a w świetle Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze to pracodawca powinien wystawić świadectwo pracy w szczególnych warunkach.

Oceniając obecnie zasadność żądania zaliczenia do pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 01.03.1981r. do 31.03.1996r., nie ujętego nadal w świadectwie pracy w szczególnych warunkach, Sąd Okręgowy odwołał się do zeznań odwołującego składanych w sprawie IIIU 712/14. R. K. zeznał wówczas, że w Zakładzie (...) w P. był początkowo zatrudniony jako elektromonter, następnie jako robotnik budowlany a potem ukończył kurs murarza i do końca zatrudnienia pracował jako murarz-tynkarz, wykonując różne prace budowlane oraz prace przy kotłach.

Taki rodzaj wykonywanych czynności pokrywa się z danymi wynikającymi z kart zarobkowych odwołującego, nadesłanych przez archiwum w niniejszej sprawie IIIU 322/15.

Również pozostały materiał dowodowy zebrany w niniejszej sprawie w postaci zeznań odwołującego i świadków W. M., R. C. i B. C. daje podstawę do stwierdzenia, iż R. K. w spornym okresie od 01.03.1981r. do 31.03.1996r. nie wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy czynności zaliczanych do pracy w szczególnych warunkach przez Dział II, Dział V i Dział XIV Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż nie dotyczyły one w pełnym wymiarze montażu, remontu i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych, prac zbrojarskich i betoniarskich oraz prac spawalniczych.

Zauważyć trzeba, że już w odwołaniu od decyzji z dnia 25.03.2015r. R. K. wskazał, że nie pracował przez cały sporny okres jako elektromonter (k. 5a.s.). Z treści ogólnego świadectwa pracy i świadectwa pracy w szczególnych warunkach oraz kart zarobkowych wynika, iż jako elektromonter pracował jedynie w okresie od 11.06.1979r. do 28.02.1981r. Następnie zaś zmieniono mu angaż na robotnika budowlanego i murarza-tynkarza. Odwołujący słuchany informacyjnie na pierwszej rozprawie w dniu 16.06.2015r. podnosił, że wykonywał te same czynności przez cały okres zatrudnienia, niezależne od nazwy stanowiska i wskazywał, iż wykonywał czynności przy stacjach trafo, budując nowe stacje i remontując stare, w tym wykonując prace spawalnicze, skręcanie elementów, oczyszczanie i malowanie. Podkreślał, iż miał uprawnienia spawalnicze i na tę okoliczność złożył kserokopie książeczki spawacza (k. 51a.s.). Ostatecznie jednak, na rozprawie w dniu 19 sierpnia 2015r. odwołujący przyznał, iż gdy przestał być elektromonterem, został przypisany na stałe do brygady budowlanej i wykonywał wówczas roboty budowlane, w wykopach i prace murarskie.

W oparciu o zeznania świadków W. M., R. C. i B. C. Sąd pierwszej instancji ustalił jednak, że w okresie od 01.03.1981r. do 31.03.1996r. R. K. był na stałe przypisany do brygady budowlanej, do jego obowiązków należały roboty ogólnobudowlane, w tym wykonywanie fundamentów, murowanie, malowanie i tynkowanie ścian budynków biurowych i gospodarczych, a prace w wykopach, prace spawalnicze i prace przy remoncie stacji transformatorowych w tym okresie wykonywał tylko w niektórych dniach, tj. nie w pełnym wymiarze czasu pracy.

Z zeznań w/w świadków wynika, iż Zakład (...) w P. zajmował się nie tylko budowaniem i remontami stacji transformatorowych, w tym stawianiem fundamentów oraz remontami kotłów, elektrofiltrów, rurociągów i pomp, a więc czynnościami wchodzącymi w zakres Wykazu A Działu II, lecz także zajmował się pracami ogólnobudowlanymi, w tym budowaniem budynków biurowych, wiat, magazynów, tynkowaniem i malowaniem ścian. Wszyscy świadkowie zeznali też, że w zakładzie istniał podział na brygady, była jedna brygada budowlana i dwie brygady mechaniczne. Brygady mechaniczne wykonywały remonty urządzeń nawęglania i odpopielania i remontów elektrofiltrów. Świadek R. C. i B. C., jak zeznali, byli w brygadzie mechanicznej, w których osoby miały angaże monterów i spawaczy. Z ich zeznań wynika jednoznacznie, iż odwołujący na stałe pracował w brygadzie budowlanej, zaś w ich brygadach mechanicznych jedynie w razie potrzeby w zastępstwie za nieobecnego pracownika w czasie jego choroby czy urlopu i wykonywał tam czynności tylko w niektórych dniach. Świadkowie ci zeznali, że R. K. gdy był oddelegowany do brygady mechanicznej to wykonywał prace spawalnicze, w tym spawanie rurociągów i konstrukcji stalowych na wysokości. Ponieważ jednak odwołujący wykonywał te czynności okresowo, nie w pełnym wymiarze czasu, nie mogą one powodować zaliczenia całego spornego okresu do pracy w szczególnych warunkach. Nadto odwołujący nie był w stanie wykazać jakiegoś konkretnego czasookresu pracy w brygadzie mechanicznej. Sąd nie dał wiary zeznaniom B. C. tylko w zakresie tego, że odwołujący wykonywał pracę w jego brygadzie co roku przez 7-8 miesięcy. Kłóci się to bowiem z tym, że odwołujący miał pracować w brygadzie mechanicznej tylko zastępując inne osoby, a urlopy pracowników nie trwają po kilka miesięcy w roku. W pozostałym zakresie zeznania świadków są logiczne i wzajemnie się potwierdzają i uzupełniają.

Z zeznań świadków R. C. i B. C. wynika też, iż brygada budowlana wykonywała takie czynności jak robienie wykopów, wykonywanie fundamentów, robienie zbrojeń, murowanie ścian budynków, w tym magazynów, murowanie ścian kotłów z cegły szamotowej. Świadek B. C. zeznał, iż jego brygada mechaniczna stawiała konstrukcję, a brygada budowlana murowała ściany tego magazynu.

Istotne znaczenie mają zeznania świadka W. M., który był brygadzistą brygady budowlanej. Świadek zeznał, iż R. K. na stałe był przypisany do jego brygady a w tej brygadzie wszyscy mieli angaże murarz i malarz. Także z jego zeznań wynika, że brygada budowlana zajmowała się pracami ogólnobudowlanymi, budowaniem budynków biurowych, wiat, magazynów, wykonywaniem fundamentów, murowaniem, tynkowaniem i malowaniem ścian oraz wykonywaniem ścianek działowych. Świadek zeznając kilkakrotnie wskazywał, że odwołujący stale czynności wykonywał w jego brygadzie, jak trzeba było to też spawał, a do brygady mechanicznej był przesuwany okresowo. Świadek zeznał nadto, że wprawdzie jego brygada zajmowała się np. fundamentami pod stacje trafo i malowaniem oraz oczyszczaniem ścian stacji, lecz nie zajmowała się elementami wyposażenia tej stacji.

Z zeznań świadków R. C., B. C. i W. M. wynika więc, że R. K. nie wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy czynności wchodzących w skład Działu II Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983r. To samo należy odnieść do prac spawalniczych, wskazanych w wykazie A dział XIV poz. 12 i praz zbrojarskich, wskazanych w Wykazie A Dział V poz. 4, gdyż były to tylko niektóre z czynności wchodzących w zakres prac brygady budowlanej. Brygada ta zajmowała się przede wszystkim pracami murarskimi, tynkowaniem i malowaniem ścian budynków a tego typu prace nie są wymienione jako prace w szczególnych warunkach w w/w Rozporządzeniu. Odwołujący nie wykonywał zaś prac betoniarskich. Należy też zauważyć, że wbrew stanowisku odwołującego nie można uznać, aby jego angaże nie odpowiadały wykonywanym czynnościom, gdyż w okresie od 01.03.1981r. do 31.03.1996r. wykonywał on przede wszystkim czynności w brygadzie budowlanej, zaś inne czynności poza murowaniem wykonywał tylko okresowo.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy uznał, że do pracy w szczególnych warunkach nie można też zaliczyć spornego okresu od 01.03.1981r. do 31.03.1996r.

Apelację złożył R. K..

Zaskarżył wyrok w całości, zarzucając mu naruszenie przepisów postepowania, to jest art. 233 § 1 k.p.c., art. 278 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. przez pominiecie środków dowodowych w postaci dowodu z opinii biegłego inspektora pracy lub BHP. Wskazał również na uchybienie przepisom prawa materialnego, czyli rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie kategorii zatrudnienia (Dz. U. Nr 13, poz. 86), zarządzeniu MB z dnia 12 sierpnia 1988 r. w sprawie wykazu prac szczególnych (a także zarządzeń (...) i (...) z tej samej daty i przedmiotu). Kierując się zgłoszonymi zarzutami skarżący domagał się zmiany zaskarżonego wyroki albo jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej i instancji do ponownego rozpoznania. W ocenie wnioskodawcy decydujące znaczenie w sprawie powinno mieć świadectwo pracy w szczególnych warunkach wystawiane przez pracodawcę, co ma umocowanie w zarządzeniach resortowych.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja nie jest zasadna.

Nie ma racji skarżący, gdy kwalifikuje postanowienie Sądu pierwszej instancji, oddalające wniosek dowodowy, jako naruszenie art. 278 § 1 k.p.c. Za Sądem Najwyższym (wyrok z dnia 24 czerwca 2015 r., I UK 345/14, LEX nr 1771399) wypada przypomnieć, że dowód z opinii biegłych ma szczególny charakter, gdyż korzysta się z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych (art. 278 § 1 k.p.c.). W orzecznictwie krytycznie wypowiedziano się co do korzystania z opinii biegłych w sprawach, których przedmiotem jest prawo do wcześniejszej emerytury z art. 184 ust 1 ustawy emerytalnej. Podkreśla się, że praca w szczególnych warunkach to w istocie określona sytuacja faktyczna, natomiast o kwalifikacji prawnej decyduje sąd, a nie biegły (wyrok SN z dnia 24 września 2014 r., III UK 196/13, LEX nr 1540140, wyrok SN z dnia 21 kwietnia 2015 r., I UK 336/14, LEX nr 1710351). Oznacza to, że w tego rodzaju sprawach dowód z opinii biegłego może być dopuszczony wyjątkowo (np. dla wyjaśnienia pewnych kwestii technicznych wymagających wiadomości specjalnych z zakresu technologii produkcji itp.), ale nie dla przesądzenia istoty sporu (wyrok SA w Rzeszowie z dnia 6 maja 2015 r., III AUa 36/15, LEX nr 1733731). W rezultacie do obowiązku sądu rozstrzygającego kwestię wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w myśl § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - należy samodzielne ustalenie, jakie prace wykonywał ubezpieczony i czy prace te należy zaliczyć do prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a jedynie wyjątkowo - można skorzystać w tej kwestii z opinii biegłego (wyrok SA w Białymstoku z dnia 25 lutego 2015 r., III AUa 1369/14, LEX nr 1659034). Stanowisko to od dawna było podnoszone w orzecznictwie (wyrok SN z dnia 30 marca 2000 r., II UKN 446/99, OSNP 2001, nr 18, poz. 562; wyrok SN z dnia 5 maja 2009 r., I UK 4/09, LEX nr 509022).

Przedstawione rozważania mają znaczenie, gdyż przedmiotem postępowania dowodowego nie były wiadomości specjalne, ale ustalenie jakie czynności wykonywał wnioskodawca. Sąd pierwszej instancji w wyczerpujący i wnikliwy sposób, posiłkując się zachowanymi dokumentami, zeznaniami świadków i wypowiedziami ubezpieczonego ustalił, że w spornych okresach wnioskodawca wykonywał obowiązki robotnika budowlanego, murarza i murarza-tynkarza. Z materiału tego wynika, że w tym okresie (nieuwzględnionym przez Sąd) odwołujący się realizował obowiązki w wykopach, prace spawalnicze i prace przy remoncie stacji transformatorowych jedynie w niektórych dniach. Nie ma zatem mowy o naruszeniu art. 278 § 1 k.p.c., czy tym bardziej art. 233 § 1 k.p.c. Stan faktyczny odtworzony przez Sąd Okręgowy logicznie wynika z zebranego materiału dowodowego, oznacza to, że ustaleń tych nie można oceniać jako dowolne. Sąd odwoławczy w pełni je akceptuje i uważa za własne.

Odwołanie się w apelacji do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie kategorii zatrudnienia (Dz. U. Nr 13, poz. 86), oraz zarządzenia MB z dnia 12 sierpnia 1988 r. w sprawie wykazu prac szczególnych (a także zarządzeń (...) i (...) z tej samej daty i przedmiotu) nie stanowi miarodajnej podstawy prawnej. Pierwsze z przytoczonych rozporządzeń przestało obowiązywać z dniem 31 grudnia 1982 r. Weszło wówczas w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. W § 19 ust 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. stwierdzono, że prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4. Wnioskodawca powołując się na nieobowiązujący akt prawny pominął jednak, że wykaz prac zaliczonych do pierwszej kategorii zatrudnienia jest właściwie identyczny z załącznikiem A do rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. W obu wypadkach kwalifikowanymi są prace przy wytwarzaniu i przesyłaniu energii elektrycznej i cieplnej oraz przy montażu, remoncie i eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych i cieplnych. Identycznie również w obu aktach prawnych wskazano, że zaliczenie prac do pierwszej kategorii, czy też do prac w szczególnych warunkach możliwe jest tylko wówczas, gdy było one wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresie od dnia 1 marca 1981 r. do dnia 31 marca 1996 r. oraz od dnia 1 kwietnia 1996 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. wnioskodawca czynności o takich właściwościach nie wykonywał stale, co oznacza, że nie uprawniają one do wcześniejszej emerytury.

W rezultacie apelacja okazała się nieuprawniona. Sąd odwoławczy w pełni podziela rozważania prawne poczynione przez Sąd Okręgowy w Ostrołęce. Dlatego zgodnie z art. 385 k.p.c. orzekł jak w sentencji, o kosztach procesu rozstrzygnął w zgodzie z regułą określoną w art. 98 k.p.c.