Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 kwietnia 2022 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marek Szymanowski

Protokolant: Dariusz Adamik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2022 r. w B.

sprawy z odwołania W. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do świadczenia postojowego

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 czerwca 2021 r. sygn. akt IV U 480/21

oddala apelację.

Sygn. akt AUa 1173/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 stycznia 2021 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił W. O. prawa do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego. Organ wskazał, że na dzień 30 września 2020 roku wnioskodawca prowadził przeważającą działalność wg kodu (...) 10.89.Z, w związku z czym nie spełnia przesłanek określonych w ustawie 15zq ustawy o przeciwdziałaniu (...)19 (…).

Odwołanie od powyższej decyzji wywiódł ubezpieczony, zarzucając organowi rentowemu błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że przedsiębiorstwo odwołującego nie prowadzi działalności w postaci przeważającej tj. zgodnie z kodem (...) 56.29.Z.

W odpowiedzi na odwołanie organ podniósł jak w decyzji.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z 16 czerwca 2021 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał W. O. prawo do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. na rzecz W. O. kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd ustalił, że wnioskodawca złożył wniosek o świadczenie postojowe w dniu 12 stycznia 2021 roku. Określił swoją działalność jako przeważającą wg kodu (...) 56.29.Z – pozostała usługowa działalność gastronomiczna. We wniosku wskazał, że wystąpił spadek przychodów w wysokości 40% w porównaniu do analogicznego miesiąca roku poprzedniego.

W rejestrze REGON na dzień 30 września 2019 roku działalność prowadzona przez ubezpieczonego zawierała jako przeważający wpis - kod 10.89.Z – produkcja pozostałych artykułów spożywczych, gdzie indziej niesklasyfikowana.

Od 1 stycznia 2020 roku do 31 marca 2021 roku obrót całkowity wnioskodawcy wyniósł 1.063.154,78 zł, z czego odpowiednio wedle kategorii (...):

1.  56.29.Z – 554.651,38 zł – 52,17%

2.  10.89.Z – 104.276,12 zł – 9,81%

3.  46.38, 73.11, 77.11, 68.20 – 404.227,28 zł – 38,02%.

Sąd Okręgowy odwołał się do art. 15zs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach (…) oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa (...)) zgodnie z którym, osobie, o której mowa w art. 15zq ust. 1 pkt 1, prowadzącej na dzień 30 września 2020 r. pozarolniczą działalność gospodarczą oznaczoną według Polskiej Klasyfikacji Działalności ( (...)) 2007, jako rodzaj przeważającej działalności, kodem (…) 56.29.Z, (…), która skorzystała ze świadczenia postojowego w trybie art. 15zs lub art. 15zua, przysługuje prawo do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego, jeżeli przychód z tej działalności uzyskany w październiku albo listopadzie 2020 r. był niższy co najmniej o 40% w stosunku do przychodu uzyskanego odpowiednio w październiku albo listopadzie 2019 r.

Zgodnie z ust. 8 tego artykułu oceny spełnienia warunku, o którym mowa w ust. 1, w zakresie oznaczenia prowadzonej działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności ( (...)) 2007 dokonuje się na podstawie danych zawartych w rejestrze REGON w brzmieniu na dzień 30 września 2020 r.

W uzasadnieniu organ wskazał, iż na dzień 30 września 2020 roku wnioskodawca prowadził przeważającą działalność z kodem 10.89.Z (zgodnie z danymi REGON), co skutkowało odmową przyznania prawa do świadczenia postojowego ze względu na niespełnienie wymogów określonych w art. 15zs ² ust. 8 ustawy.

W ocenie Sądu Okręgowego, intencją prawodawcy (potwierdzoną przez literalną wykładnię art. 15zq) było zaliczenie do kręgu beneficjentów tych świadczeniobiorców, których realna (faktyczna) przeważająca działalność jest tożsama z kodami (...) określonymi w ustawie. Art. 15 zs ² ust. 8 ustawy (ustanawiający wymóg legitymowania się przeważającym określonym w ustawie kodem (...) na dzień 30 września 2020 roku) ma charakter jedynie pomocniczy, umożliwiający organowi rentowemu sprawne rozpatrywanie wniosków pomocowych.

W ocenie Sądu, przemawia za tym w szczególności fakt, że Polska Kwalifikacja (...) została wprowadzona rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) – Dz. U. 2007, nr 251, poz. 1185. Rozporządzenie te zostało wydane na mocy art. 40 ustawy o statystyce publicznej. Przepis ten wskazuje, że Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z właściwymi naczelnymi organami administracji państwowej, opracowuje podstawowe do określenia przebiegu i opisu procesów gospodarczych i społecznych standardowe klasyfikacje i nomenklatury, wzajemne relacje między nimi oraz ich interpretacje, zaś zostają wprowadzone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów. Wprowadzone w tym trybie standardowe klasyfikacje i nomenklatury stosuje się w statystyce, ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości, a także w urzędowych rejestrach i systemach informacyjnych administracji publicznej. Oznacza to, jak zauważył Sąd, że kod (...) ma w istocie charakter jedynie statystyczny, i w żadnym wypadku nie przesądza o faktycznie (realnie) wykonywanej działalności. Sąd wskazał, że niewątpliwie zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie (...) dla Przedsiębiorcy prowadzący działalność winien dokonać aktualizacji wpisu w ustawowym terminie, nie sposób jednak, zdaniem Sądu, wywodzić z tej normy sankcji dla przedsiębiorcy mającej objawiać się odmową przyznania pomocy publicznej związanej z wybuchem epidemii wirusa (...), ponieważ nie taki jest cel ustawy (...)

Sąd podkreślił, że zarówno art. 16 ustawy o (...) oraz przepisy w zakresie informacji w rejestrze REGON, co do której stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o (...) w zakresie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą wskazuje, że domniemywa się , że dane zawarte w rejestrze są prawdziwe. Natomiast stosownie do treści art. 234 k.p.c. domniemania ustanowione przez prawo (domniemania prawne) wiążą sąd; mogą być jednak obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza. W aktualnym stanie prawnym domniemanie związane z rejestrem może być obalone.

Tym samym, jak wskazał Sąd, to na wnioskodawcy spoczywał obowiązek wykazania, że dane zawarte w rejestrze są nieprawdziwe, zaś jego przeważająca działalność zawiera się w kodzie (...) 56.29.Z. Powyższemu obowiązkowi wnioskodawca sprostał przedstawiając obszerną dokumentację rachunkową. W ocenie Sądu Okręgowego brak było podstaw do odmówienia waloru wiarygodności tym dokumentom.

Mając na uwadze powyższe Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w wyroku. O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.), mając na uwadze, że organ rentowy przegrał postępowanie w całości.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1.  naruszenie art. 15zs ² ust. 8 w zw. z art. 15zs ² ust. 1 ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1842 ze zm.), poprzez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż przepis ten ma charakter jedynie pomocniczy umożliwiający organowi rentowemu sprawne rozpatrywanie wniosków, co w konsekwencji doprowadziło do jego niezastosowania, podczas gdy prawidłowa wykładnia przepisu prowadzi do jednoznacznego wniosku, iż jedną z przesłanek umożliwiającą przyznanie prawa do świadczenia postojowego jest wpis oznaczający prowadzenie działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności ( (...)) 2007 uwidoczniony w rejestrze REGON na dzień 30.09.2020 r. i jest to jedynie dopuszczalna prawnie możliwość badania spełnienia ww. warunku.

2.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. wyrażające się przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów w szczególności dokumentacji przedstawionej przez wnioskodawcę - podsumowania sprzedaży, zestawienia przychodów za okres od 01.01.2020 r. do 03.2020 r., tj. oceny zebranego materiału i wyciągnięcie nieuprawnionych wniosków polegających na uznaniu, iż odwołujący zgodnie z art. 15zs ² ustawy z dnia 02.03.2020 r. jest osobą uprawnioną do pobrania jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego, a przeważająca działalność jest oznaczona kodem (...) 56.29.Z, podczas gdy z dowodów tych nie sposób jest wyciągnąć takich wniosków, jak i ustawodawca przewidział, iż jedynym sposobem potwierdzenia wykonywanej przeważającej działalności gospodarczej jest informacja zawarta w rejestrze REGON na dzień 30.09.2020 r.

3.  błąd w ustaleniach faktycznych niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy, polegający na błędnym ustaleniu, iż przeważającą działalnością gospodarczą prowadzoną przez wnioskodawcę na dzień 30.09.2020 r. była ta oznaczona kodem 56.29.Z, podczas gdy przeważającą działalność prowadzoną przez wnioskodawcę na dzień 30.09.2020 r. była ta oznaczona kodem 10.89.Z.

Mając na uwadze powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości tj. o oddalenie odwołania oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję. Jako wniosek ewentualny sformułowano wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

Skarżący wniósł również o rozważenie zwrócenia się przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku do Sądu Najwyższego z pytaniem prawnym o następującej treści:

- czy art. 15zs ² ust. 8 ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...) 19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1842 ze zm.) stanowi jedną z przesłanek warunkujących możliwość przyznania prawa do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego, tj. czy zapis widniejący w rejestrze REGON w zakresie oznaczenia przeważającej działalności gospodarczej ma kluczowe i decydujące znaczenie, co do możliwości przyznania prawa do jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego o którym mowa w art. 15zs ² ust. 1 ww. ustawy, czy też ma on jedynie charakter pomocniczy, umożliwiający jedynie organowi rentowemu sprawne rozpatrywanie wniosków pomocowych, a sąd uprawniony jest do ustalenia innego kodu przeważające działalności gospodarczej, niż ten widniejący na dzień 30.09.2020 r. w rejestrze REGON?

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje

Apelacja podlegała oddaleniu

Okoliczności faktyczne w sprawie nie były w istocie sporne, a w konsekwencji ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy w zakresie istotnym do rozstrzygnięcia są prawidłowe. Stąd podniesiony zarzut obrazy prawa procesowego tj. naruszenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego tj. art. 233 § 1 k.p.c. został sformułowany w taki sposób, że jest w istocie zarzutem prawa materialnego wadliwego zastosowania art. 15zs ² ustawy covidowej, że odwołujący jest osobą uprawnioną do pobrania jednorazowego dodatkowego świadczenia postojowego.

Okoliczności faktyczne w sprawie, w zakresie wystarczającym do rozstrzygnięcia można sprowadzić do tego, że odwołujący W. O. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą oznaczoną kodem (...) 56.29.Z (pozostała usługowa działalność gastronomiczna) oraz działalność (...) 10.89.Z (produkcja pozostałych artykułów spożywczych, gdzie indziej niesklasyfikowana). W rejestrze REGON na dzień 30.09.2020 r. nie miał wpisanej działalności z kodu 56.29.Z, tylko z kodu 10.89.Z. Przychody wnioskodawcy w spornym okresie pochodziły w przeważającym zakresie z działalności usługowo gastronomicznej oznaczonej kodem 56.29.Z, co potwierdza przedstawiona przez niego dokumentacja. Podkreślić przy tym należy, że pełnomocnik organu rentowego podczas rozprawy przed Sądem Okręgowym wskazał, że organ rentowy nie kwestionował przedłożonych dowodów, a ponadto dokonał rozliczenia według (...) w okresie od stycznia do końca września i stwierdził, że przeważającą część przychodów wnioskodawca osiągnął z kodu 56.29.Z. (k.39).

Rozstrzygnięcie niniejszej sprawy sprowadzało się do przesądzenia – czy regulacja art. 15 zs ² ust. 8 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. poz. 1842 z późn. zm. ) - w myśl którego oceny spełnienia warunku, o którym mowa w ust. 1 - w zakresie oznaczenia prowadzonej działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności ( (...)) dokonuje się na podstawie danych zawartych w rejestrze REGON w brzmieniu na dzień 30 września 2020 r. – jest wyłącznym dowodem spełnienia tego warunku, czy też nie. Inaczej mówiąc, czy wykazanie prowadzenia określonego rodzaju działalności w inny sposób poza kodem (...) jest dopuszczalne i skuteczne.

W tym względzie dostrzec trzeba, że w zakresie charakteru prawnego wniosku przedsiębiorcy o wpisanie czy aktualizację danych do właściwego rejestru w orzecznictwie SN przyjmowany jest pogląd, że informacja o rodzaju działalności wynikająca z rejestru REGON nie tworzy żadnego stanu prawnego, a jedynie ma potwierdzać stan faktyczny według oświadczenia wiedzy podmiotu prowadzącego taką działalność. Oświadczenia wiedzy mają charakter potwierdzenia faktów ( por. wyrok SN z dnia 7 stycznia 2013 r., sygn. akt II UK 142/12 oraz z 23 listopada 2016 r., sygn. akt II UK 402/15). Podobne podejście co do znaczenia kodów (...) ukształtowało się już na tle niniejszej ustawy w zakresie zwolnienia od składek na podstawie art. 31zo ust. 11 ustawy, czy art. 15 zs ² ust. 8 ustawy. Orzecznictwo właściwych w tym zakresie sądów administracyjnych przyjmuje, że rozwiązania prawnego określonego w art. 31zo ust. 11 ustawy (...)19 nie można traktować jako wyłącznego środka dowodowego służącego wykazaniu rodzaju prowadzonej działalności, a wnioskujący podmiot gospodarczy może te okoliczności wykazać także innymi środkami dowodowymi i podważyć formalne i statystyczne znaczenie wpisu w rejestrze podmiotów REGON. ( por. wyroki WSA : w B. z dnia 24 sierpnia 2021 r., LEX nr 3215478; w Ł. z dnia 18 sierpnia 2021 r. LEX nr 3216478 ; w Ł. z dnia 18 sierpnia 2021 r., LEX nr 3216478; - w G. z dnia 10 sierpnia 2021 r. LEX nr 3213042 ).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego należy podzielić ten kierunek wykładni także w przypadku przedsiębiorców ubiegających się o świadczenie postojowe, którzy nie ujawnili prawidłowego kodu przeważającej działalności, którą rzeczywiście wykonują, a zatem jak ma to miejsce w przypadku odwołującego.

Przesądzając, iż pogląd prawny przyjęty przez Sąd Okręgowy jest trafny, tym samym przesądzono niezasadność podniesionego zarzutu naruszenia prawa materialnego – co skutkuje oddaleniem apelacji na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania Sąd Apelacyjny orzekł, na podstawie art. 108 § 1 k.p.c. w zw. z art. 98 k.p.c. oraz § 9 pkt 2 i § 10 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.).