Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 listopada 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Marek Szymanowski

Sędziowie: Sławomir Bagiński

Alicja Sołowińska

Protokolant: Barbara Chilimoniuk

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 27 listopada 2019 r. w B.

sprawy z odwołania S. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie istnienia ubezpieczenia społecznego

na skutek apelacji wnioskodawczyni S. S. (1) oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łomży III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 5 lipca 2019 r. sygn. akt III U 55/19

I.  oddala obie apelacje;

II.  znosi wzajemnie koszty procesu między stronami.

Sławomir Bagiński Marek Szymanowski Alicja Sołowińska

Sygn. akt III AUa 667/19

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją nr (...) z 21.12.2018 r. stwierdził, że S. S. (1) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 19.06.2017 r.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła S. S. (1) wnosząc o uchylenie w całości wydanej przez ZUS decyzji.

Sąd Okręgowy w Łomży wyrokiem z dnia 5 lipca 2019 r. zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że S. S. (1) podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu do 30 czerwca 2017 r. i podlega tym ubezpieczeniom od 19 grudnia 2018 r. do nadal (pkt 1), w pozostałym zakresie odwołanie oddalił (pkt 2) oraz zasądził od odwołującej się S. S. (1) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. 160 (sto sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postepowania (pkt 3).

Sąd Okręgowy ustalił, że zgodnie z wpisem do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej 10.09.2014 r. S. S. (1) rozpoczęła wykonywanie działalności gospodarczej w przedmiocie fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne pod nazwą „Mobilne usługi (...)”. Jako adres stałego miejsca wykonywania działalności oraz adres do doręczeń wskazano (...)-(...) Ł., ul. (...) lok. 21. Z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej S. S. (1) wybrała formę opodatkowania - karta podatkowa. Wykonywane usługi rejestrowała na posiadanej kasie fiskalnej, a następnie uzyskany dochód wpisywała w ewidencji przychodu. S. S. (1) ukończyła studium kosmetyczne i jest technikiem usług kosmetycznych.

Z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej S. S. (1) zgłosiła się:

- do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego, dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w okresach: od 10.09.2014 r. do 31.10.2014 r., od. 01.01.2015 r. do 31.01.2015 r., od 01.03.2015 r. do 15.04.2015 r. i od 14.04.2016 r.;

- do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w okresach: od. 01.11.2014 r. do 31.12.2014 r., od 01.02.2015 r. do 28.02.2015 r.;

- do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego w okresie od 16.04.2015 r. do 13.04.2016 r.

S. S. (1) urodziła dwójkę dzieci - 16.04.2015 r. i 25.09.2018 r. W tym czasie pobierała:

- zasiłek macierzyński w okresie od 16.04.2015 r. do 13.04.2016 r.;

- zasiłek opiekuńczy w okresach: od 18.04.2016 r. do 08.05.2016 r., od 16.05.2016 r. do 22.05.2016 r., od 10.06.2016 r. do 19.06.2016 r., od 04.07.2016 r. do 17.07.2016 r., od 13.04.2017 r. do 07.05.2017 r., od 31.07.2017 r. do 13.08.2017 r. od 25.09.2017 r. do 08.10.2017 r., od 07.12.2017 r. do 13.12.2017 r.;

- zasiłek chorobowy w okresach: od 23.05.2016 r. do 05.06.2016 r., od 20.06.2016 r. do 03.07.2016 r., od 20.07.2016 r. do 07.08.2016 r., od 11.08.2016 r. do 08.02.2017 r., od 20.03.2017 r. do 03.04.2017 r., od 06.04.2017 r. do 12.04.2017 r., od 15.05.2017 r. do 04.06.2017 r., od 09.06.2017 r. do 18.06.2017 r., od 30.06.2017 r. do 09.07.2017 r., od 16.08.2017 r. do 28.08.2017 r., od 07.09.2017 r. do 12.09.2017 r., od 30.11.2017 r. do 06.12.2017 r., od 05.01.2018 r. do 19.04.2018 r., od 07.05.2018 r. do 24.09.2018 r.

i wystąpiła z roszczeniem o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres od 25.09.2018 r. do 23.09.2019 r.

W maju 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wszczął postępowanie w sprawie podlegania przez S. S. (1) obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 10.09.2014 r. Decyzją z 17.06.2015 r. ZUS umorzył postępowanie w sprawie po złożeniu wyjaśnień przez ubezpieczoną i przedstawieniu przez nią dowodów potwierdzających prowadzenie działalności usługowej w szczególności ewidencji sprzedaży bezrachunkowej z okresu wrzesień-grudzień 2014 r. oraz styczeń- kwiecień 2015 r. i 11 oświadczeń osób korzystających z jej usług.

Po czerwcu 2017 r. odwołująca się zarejestrowała usługi w raporcie fiskalnym miesięcznym jedynie w dniu 05.11.2017 r., na kwotę 445 zł. W pozostałych miesiącach aż do grudnia 2018 r. w ewidencji sprzedaży S. S. (1) wskazywała na brak wykonywanych usług. Wskazała też, że zaprzestała prowadzenia ewidencji sprzedaży bezrachunkowej, a usługi rejestrowała w kasie fiskalnej a następnie w ewidencji przychodu.

W tym czasie korzystała w większości ze zwolnień lekarskich a przerwy między tymi zwolnieniami wystąpiły w następujących okresach:

- od 19.06.2017 r. do 29.06.2017 r.,

- od 10.07.2017 r. do 30.07.2017 r.,

- od 14.08.2017 r. do 15.08.2017 r.,

- od 29.08.2017 r. do 06.09.2017 r.,

- od 13.09.2017 r. do 24.09.2017 r.,

- od 09.10.2017 r. do 29.11.2017 r.,

- od 14.12.2017 r. do 04.01.2018 r.,

- od 20.04.2018 r. do 06.05.2018 r.

Decyzją Nr (...) z 21 grudnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. stwierdził, że S. S. (1) nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od 19.06.2017 r. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą. Zdaniem organu odwołująca się nie prowadziła działalności gospodarczej w sposób zorganizowany, ciągły i zarobkowy, a jej celem było uzyskanie wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego w związku ze złożonym roszczeniem o wypłatę świadczeń krótkoterminowych: zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i zasiłku opiekuńczego.

Sąd Okręgowy powołał przepis art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778, t.j.), zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Następnie przytoczył treść art. 8 ust. 6 pkt 1 w/w ustawy, który definiuję osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. Sąd I instancji wskazał też na art. 11 ust. 2 i art. 12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Przytoczył również treść art. 13 pkt 4 w/w ustawy, który stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36a oraz przepisów ustawy z 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Sąd Okręgowy przywołał też definicje działalności gospodarczej zawartą w art. 3 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r., poz. 646, t.j.).

Sąd I instancji wskazał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest organem upoważnionym do wydawania decyzji w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności zgłaszania do ubezpieczeń społecznych. W świetle przepisu art. 68 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do zakresu jego działania należy między innymi realizacja przepisów o ubezpieczeniach społecznych, a w szczególności stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych.

Dla oceny zasadności odwołania S. S. (1) konieczne było ustalenie czy od 19.06.2017 r. prowadziła ona działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Z wyjaśnień odwołującej się wynika, że w dalszym ciągu prowadzi swoją działalność gospodarczą, ale nie zawsze ma klientów. Wcześniej znajdowała klientów przez roznoszenie ulotek i F.. Siostra odwołującej się M. K. (1) prowadzi salon fryzjersko-kosmetyczny i pozyskuje odwołującej się klientów do wykonania np. makijażu. Wyjaśniła, że do pracy wróciła w grudniu 2018 roku. Wykonywała manicure i makijaże okolicznościowe i są dokumenty poświadczające świadczenie usług od grudnia 2018 roku. Wskazywała, że ma małe dzieci, które często chorują, ona sama jest osobą chorowitą. Podała, że od kwietnia 2017 roku płaci do ZUS najniższą stawkę. Ponieważ młodsze dziecko wymaga więcej opieki z jej strony, to ma mniej klientów. Ale stara się, jak podkreśliła, pozyskać klientów cały czas, odbiera każdy telefon, czy jest zdrowa czy chora. Jednak nie umawia klientów jak jest na zwolnieniu lekarskim, tylko prosi żeby do niej zadzwonili po jakimś czasie i ustalili czy jest już zdolna do pracy. Nie posiada żadnych dokumentów dotyczących zakupu towaru, choć takich zakupów dokonywała. Nie musi mieć takich dokumentów, bo jest na karcie podatkowej. Kupuje towar w hurtowni (...) ul. (...). J. czy (...). A. na podstawie paragonów. Wyjaśniła, że kupiła bardzo dużo kosmetyków do makijażu w R. i H. jak były promocje. Kupuje też w hurtowniach, przez Internet, np.: ze strony C. kupuje podkłady, których używa w swojej pracy. Nie przetrzymuje dokumentów zakupu, gdyż w Urzędzie Skarbowym uświadomiono jej, że nie ma obowiązku przetrzymywania paragonów. Podała, że za zakupy w R. i H. płaciła kartą, a często jest też tak, że płaci gotówką przy odbiorze. Odwołująca się wyjaśniła, że zwolnienia lekarskie otrzymuje od lekarza rodzinnego M. S. i psychiatry. Ma kilka osób, które są jej stałymi klientami, ale teraz nikt z jej stałych klientów już do niej nie dzwoni. Zdarzało się, że jechała pod dany adres i nie zastała umówionej osoby. Podała, że wszystko co wykonuje przechodzi przez kasę fiskalną, w grudniu 2018 r. wykonywała usługi osobom, które do niej dzwoniły. Te osoby przyjeżdżały do niej, bo uprzedzała, że ma małe dziecko w domu. W grudniu 2018 r. dość dużo pracowała, bo teściowa opiekowała się dziećmi, ale potem teściowa podupadła na zdrowiu. Między grudniem 2018 r. a kwietniem nie była na żadnym zwolnieniu lekarskim, ani na siebie, ani na dzieci. Telefon ma na kartę. Dodała, że jej siostra jest fryzjerką, zatrudnia pracowników fryzjerów, ale nie zatrudnia u siebie osób, które zajmują się kosmetyką. Podniosła, że sama zajmuje się dokumentacją księgową. Odnosząc się do deklaracji podatkowych za 2017 r. i 2018 r., które złożył jej pełnomocnik, podała, że poprawki w deklaracji są z tego względu, że wezwano ją do Urzędu Skarbowego celem ich naniesienia.

Siostra odwołującej się świadek M. K. (1) zeznała (k. 63), że prowadzi salon fryzjersko-kosmetyczny, ale nie wykonuje usług kosmetycznych, ponieważ nie pozwala jej na to zdrowie. Ona wykonuje usługi fryzjerskie a odwołująca się usługi kosmetyczne, ale nie jest w salonie codziennie. Praktyka wygląda tak, że to świadek proponuje klientkom usługi z zakresu działania odwołującej się typu makijaż, manicure, hybrydy i tym podobne, gdyż odwołująca się wykonuje usługi typu paznokcie i makijaże. Odwołująca się skończyła szkołę kosmetyczną i dodatkowo odbyła kursy i szkolenia. Dodała, że też niejednokrotnie doszkalała odwołującą się teoretycznie. Odwołująca się przeważnie wykonuje usługi w salonie fryzjerskim w soboty, jeśli są imprezy okolicznościowe, ale to zależy jakie jest zapotrzebowanie. Jak zapotrzebowanie jest to świadek dzwoni do siostry i pyta czy może w tym terminie wykonać usługę. Jeśli odwołująca się może to usługa jest wykonywana. Możliwość wykonywania usług przez odwołującą się zależała od okresów w jej życiu tj. czy dzieci były zdrowe, czy ona była w formie. Odwołująca się, jak tylko zaczęła prowadzić działalność, była regularnie w salonie, tzn. że jak był klient i chciał wykonania usługi to ona ją wykonywała, nie odmawiała. Potem jak mąż zostawił odwołującą się i zaczęły się jej problemy psychiczne to zaczęła odmawiać. Zaczęło się po urodzeniu pierwszego dziecka. Do tej pory są problemy związane z psychiką u odwołującej się, która co jakiś czas przyjmuje leki. Często było tak, że świadek odprawiała klientów z kwitkiem, bo wykonanie usługi było odmawiane. Według świadka jest duży popyt na tego usługi kosmetyczne i to co się stało to nie zależy od umiejętności odwołującej się, tylko od problemów. Odwołująca się ma drugie dziecko i w tej chwili sytuacja się zmieniła, ponieważ zasadniczo już nie odmawia usług i, w 99%, jak do niej świadek dzwoni to te usługi wykonuje. Młodszym dzieckiem, które nie ma jeszcze roku, opiekuje się teściowa albo mąż jak odwołująca się pracuje. Teraz, co do zasady, co weekend w sobotę wykonywane są makijaże, około 3 dziennie, więcej odwołująca się nie jest w stanie wykonać. Ma zapisy na najbliższe terminy. Świadek nie wie czy to odwołująca się choruje czy to jej dzieci, ale wie, że ma bardzo chorowite dzieci, starsze dziecko ma problemy ginekologiczne. Świadek zeznała, że odwołująca się będąc w pierwszej ciąży usługi wykonywała regularnie, jednak po urodzeniu wszystko się zmieniło i nie była w stanie fizycznie pracować. Wówczas jak nie przebywała na zwolnieniach i była w formie, to pracowała jak było zapotrzebowanie. W ocenie świadka, gdyby odwołująca się nie odmawiała klientom, to jej obroty byłyby większe i działalność jej byłaby działalnością bardzo dochodową. Po urodzeniu drugiego dziecka jest lepiej z punktu widzenia pracy zawodowej. Świadek zeznała jeszcze, że odwołująca się posiada wszystkie niezbędne do prowadzenia działalności sprzęty, ogłaszała się na F., xlomza. Dodatkowo, choć świadek nie zatrudnia kosmetyczki, to w świadka salonie jest dla odwołującej się pomieszczenie. Świadek stworzyła to pomieszczenie, bo to podnosi komfort salonu. Świadek nie wie czy poza jej salonem odwołująca się wykonywała usługi, ale słyszała, że takie były. Nie widziała też, czy odwołująca się wykonywała usługi w domach klientów. Słyszała, że jeździła, ale nie była w stanie określić kiedy to było. Świadek na koniec zeznała, że jak odwołująca się odmawiała wykonania usługi, to klientki wysyłała do obocznego salonu kosmetycznego, czyli do konkurencji, licząc, że siostra wróci i będzie regularnie świadczyć usługi( k. 63 akt).

Na okoliczność działalności gospodarczej prowadzonej przez odwołującą się zeznawali też świadkowie: J. B. (1), W. Ł. (1), M. K. (2), E. K. (1) i K. T. (1).

Świadek J. B. (1) zeznała (k. 62 odw.-63 akt), że o prowadzeniu przez odwołującą się działalności wie, gdyż odwołująca się wykonywała jej 06.05.2018 r. makijaż na ślub siostrzenicy. Świadek jest stałym klientem siostry odwołującej się i od niej dowiedziała się, że może skorzystać z usługi makijażu S. S.. Usługa została wykonana w zakładzie fryzjerskim, odwołująca się miała swoją walizkę ze środkami do makijażu, z których korzystała. Świadek nie dostała paragonu. Zdaniem świadka w walizeczce było wszystko co potrzebne do wykonania makijażu. Odwołującą się świadek bardzo często widywała w lokalu jej siostry ale nie wie co odwołująca się tam robiła. Świadek zeznała również, że za usługę płaciła w gotówce odwołującej się 100 złotych. Świadek potwierdziła, że usługa była wykonana w osobnym pomieszczeniu w salonie fryzjerskim. W pomieszczeniu był fotel przy oknie, lustro, duża lampa na podłodze i stoliczek, na którym odwołująca się miała swoje kosmetyki. Zdaniem świadka, pomieszczenie, w którym robiono jej makijaż było profesjonalnym pomieszczeniem do tego rodzaju usług. Świadek z usług fryzjerskich w salonie siostry odwołującej się korzysta nadal. Jest jej klientką od około 10 lat. Odwołującej się świadek nie widywała tam od początku, widziała ją kilka razy przed 06.05. 2018 r.

Świadek W. Ł. (1) zeznała (k. 73 odw.), że odwołująca się robiła jej paznokcie na zakończenie roku szkolnego w czerwcu 2017 r. Potem dzwoniła kilka razy, ale odwołująca się odmówiła jej. Jeszcze później, pod koniec 2017 r. zadzwoniła jeszcze raz i odwołująca się przyszła do domu świadka i zrobiła jej manicure w domu. Pierwszy raz świadek miała wykonywany manicure w gabinecie na ul. (...). Wiedzę o usługach miała z Internetu. Świadek zapłaciła 40 czy 50 złotych, ale paragonu nie dostała.

Świadek M. K. (2) (k.73 odw.-74) również potwierdziła, że zna odwołującą się o tyle, że wykonywała świadkowi zabieg w postaci makijażu na wesele. To było 24.06.2017 r. i usługa była wykonywana w Salonie (...) na ul. (...). Świadek zeznała, że tam jest osobne pomieszczenie, gdzie odwołująca się maluje. O tym, że odwołująca się robi makijaże świadek dowiedziała się od siostry odwołującej się, do której chodzi jako do fryzjerki. Świadek była jeszcze dwa razy u odwołującej się, było to wszystko w 2017 r. Odwołująca się robiła świadkowi jeszcze makijaż na wesele i makijaż na plener do zdjęć. Potem odwołująca się odmówiła wykonania usługi, bo chyba była chora, a potem świadek się już nie kontaktowała z wnioskodawczynią. Za usługi płaciła po 100 zł, ale nie dostała paragonu. Numer do odwołującej się dostała od siostry odwołującej się, był to numer komórkowy. Świadek się zapisywała się do S. S. za pośrednictwem siostry odwołującej się.

Świadek E. K. (1) zeznała (k. 74), że zna odwołującą się, która ją kilka razy malowała. Lepiej jednak zna siostrę odwołującej się -fryzjerkę. Pierwszy raz S. S. malowała świadka 02.09.2017 r., na wesele w rodzinie. Świadek zapłaciła za usługę 100 zł. Później świadek umówiła się na S., była malowana w dniu S. i jeszcze raz prawdopodobnie w czerwcu 2018 r. Świadek nie pamiętała, czy odwołująca się w czerwcu 2018 r. była w ciąży. Makijaż na S. był wykonywany w salonie fryzjerskim, tylko po schodkach w takim małym pokoiku. Świadek nie otrzymywała paragonów za wykonywane usługi. Zeznała jeszcze, że pierwszy raz umówiła się spontanicznie, a potem umawiała się już telefonicznie przez numer telefonu, który miała od właścicielki salonu.

Świadek K. T. (1) zeznała (k. 74), że osobiście nie zna odwołującej się, ale wie że jest siostrą jej koleżanki M. K. (1). Świadek z odwołującą się nie utrzymuje żadnych kontaktów. Raz odwołująca się wykonywała świadkowi usługę makijażu na wesele, było to 21.04.2018 r. K. T. (1) umówiła się do fryzjera do M. K. (1) i to ona poleciła jej makijażystkę w osobie odwołującej się. Świadek skorzystała z tej usługi, zapłaciła za nią 80 zł. Usługa była wykonywana w salonie fryzjerskim i nie otrzymała żadnego potwierdzenia jej wykonania.

W ocenie Sądu Okręgowego zebrane w sprawie dowody stanowią podstawę do przyjęcia, że zaskarżona decyzja jest jedynie częściowo błędna. Istotnymi przy wydaniu rozstrzygnięcia dowodami okazały się zeznania świadków w połączeniu z wyjaśnieniami odwołującej się i dokumentami przez nią wygenerowanymi.

Analiza dowodów prowadzi do jednoznacznych wniosków. Jeszcze do końca czerwca 2017 r. S. S. (1) prowadziła działalność usługową. Nie korzystała ze zwolnienia lekarskiego w okresie 19-29 czerwca 2017 r. W czerwcu wykonywała manicure W. Ł., a 24 czerwca 2017 r. makijaż weselny M. K.. Usługi te nie zostały zarejestrowane w ewidencji przychodu i nie ujawnione w kasie fiskalnej. Niemniej jednak z zeznań świadków wynika jednoznacznie, że zostały wykonane, co prowadzi do ustalenia, że S. S. (1) do końca czerwca 2017 r. jeszcze prowadziła działalność gospodarczą. Od lipca 2017 r. działalność ta nie była już prowadzona. W każdym miesiącu S. S. (1) przebywała na zwolnieniach lekarskich. W okresie do grudnia 2018 r. wykonała jedynie kilka usług: dwie na rzecz M. K., jedną na rzecz W G.- Ł. pod koniec 2017 r., 02.09.2017 r. i w dniu S. 2017 r. na rzecz E. K.. Łącznie, od lipca do końca roku 2017 r. było to 5 usług przez pół roku. Dokumenty natomiast wykazują usługi wyłącznie 05.11.2017 r. na kwotę 445 zł. trudno ustalić, czy usługa (usługi) z tego dnia pokrywają się z usługami wykonanymi na rzecz świadków. Zdaniem Sądu jest to wysoce prawdopodobne, a S. S. (1) nie wykazała jakie usługi i na czyją rzecz świadczyła 05.11.2017 r. W 2018 r. ( do grudnia) odwołująca się wykazała wykonanie trzech usług:

1.  21.04.2018 r. makijaż na rzecz K. T.

1.  06.05.2018 r. makijaż na rzecz J. B.

2.  Czerwiec 2018 r. makijaż na rzecz E. K.

Usługi te nie zostały odnotowane w ewidencji przychodu.

Jasne zatem jest w ocenie Sadu Okręgowego , że od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. odwołująca się nie prowadziła działalności gospodarczej. Sporadyczne wykonywanie usług może być traktowane jedynie jako umowa o dzieło, gdyż ma charakter przypadkowy i nie ma nic wspólnego ze zorganizowaną działalnością gospodarczą.

Jak wynika z relacji jej siostry M. K., w salonie której S. S. wykonuje usługi, większość już umówionych usług było odwoływane przez S. S., a klientki były przez M. K. albo odprawiane z niczym albo wysyłane do innego salonu. Zeznania M. K. potwierdzają oświadczenia M. J. czy M. P. (1) (w aktach ZUS) oraz zapisy w kalendarzu odwołującej się z kwietnia i maja 2018 r. W miesiącach tych odwołująca się w zasadzie odwołała wszystkie klientki. Zadziwiające przy tym jest, ze np. została odwołana usługa na rzecz p. M. na ul (...) wyznaczona na 9.00 21.04.2018 r. ( makijaż i hybrydy). Tego dnia wykonano natomiast usługę na rzecz p. K. T. klientki siostry M. K.. Odwołane zostały też usługi umówione na 24 kwietnia i 28 kwietnia 2018 r. mimo, że odwołująca się w tym czasie nie była na zwolnieniu lekarskim. Odwołane zostały usługi i 01.05.2018 r. i 04.05.2018 r. M. K. (1) fakt zaprzestania świadczenia usług przez S. S. wiązała z urodzeniem pierwszego dziecka. Trudno to ocenić, gdyż pierwsze dziecko urodziło się w kwietniu 2015 r. a S. S. przestała świadczyć usługi dwa lata później.

Sąd Okręgowy podniósł, iż ocena, czy dana działalność gospodarcza jest wykonywana, należy do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero później do ich kwalifikacji prawnej. Działalność gospodarcza jest prawnie określoną sytuacją, którą trzeba oceniać na podstawie zbadania konkretnych okoliczności faktycznych, które wypełniają lub nie wypełniają znamion tej działalności. Zatem prowadzenie działalności gospodarczej jest kategorią obiektywną, niezależnie od tego, jak tę działalność ocenia sam prowadzący ją podmiot i jak ją nazywa oraz czy dopełnia czy też nie ciążących na nim obowiązków związanych z tą działalnością.

Istnienie wpisu do ewidencji nie przesądza o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej, a motywem prowadzenia działalności gospodarczej może oczywiście być uzyskanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Obowiązek ubezpieczenia społecznego powstaje z mocy samego prawa, bez jakichkolwiek czynności o charakterze konstytutywnym, zgłoszenie do ubezpieczenia ma jedynie charakter ewidencyjny podobnie jak zgłoszenie do Centralnej Ewidencji (...) o Działalności Gospodarczej ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 12 grudnia 2017 r., sygn. akt III AUa 260/17). Fakt rzeczywistego wykonywania lub niewykonywania działalności, na dodatek w sposób ciągły i o charakterze zarobkowym, ma podstawowe znaczenie dla objęcia ubezpieczeniem społecznym. Wykonywanie działalności gospodarczej obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie w celu zarobkowym czynności należących do zakresu działalności, lecz także czynności zmierzających do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawcze), np. poszukiwanie klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie posiadaniu lokalu i narzędzi służących do jej prowadzenia, załatwianie spraw urzędowych. Wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, gdyż zmierzają do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania, a w rezultacie podjęcia czynności zmierzających bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności.

Przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą nie wybiera sobie, że w danym czasie nie będzie jej prowadził, bo źle się czuje, albo będzie ją prowadził tylko wtedy jak dobrze się czuje. Pojedyncze zdarzenia, pojedyncze wykonywanie usług, nie może prowadzić do uznania prowadzenia działalności w sposób ciągły. Prowadzeniem działalności gospodarczej nie można określić jednorazowych umów o świadczenie usług.

Sąd Okręgowy uznał, że sporadyczne czynności odwołującej się w okresie od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. nie spełniają kryteriów prowadzenia działalności gospodarczej. Odwołująca się w tym okresie nie stworzyła odpowiednich warunków do wykonywania danej działalności gospodarczej, nie poszukiwała zleceniodawców, nie organizowała przyszłych prac. Nie poszukiwała też kontrahentów ani odbiorców usług. A przecież prowadzenie działalności gospodarczej winno być działaniem konsekwentnym i przemyślanym pod względem organizacyjnym, technicznym, ekonomicznym, finansowym, marketingowym i handlowym.

Cechami funkcjonalnymi działalności gospodarczej są: zarobkowość, zorganizowanie i ciągłość. W judykaturze i piśmiennictwie przyjmuje się zgodnie, że dana działalność jest zarobkowa, jeżeli jest prowadzona w celu osiągnięcia dochodu (zarobku), rozumianego jako nadwyżka przychodów nad poniesionymi kosztami. Z zarobkowym charakterem działalności wiąże się uczestnictwo w obrocie gospodarczym. Wymaganie to spełnione jest wówczas, gdy działalność gospodarcza realizowana jest poprzez odpłatne (ekwiwalentne) świadczenia wzajemne spełniane w ramach obrotu gospodarczego (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 września 2008 r., (...) 789/07, i z dnia 3 kwietnia 2014 r., (...) 338/14). Z kolei w przesłance ciągłości chodzi o wyłączenie z definicji działalności gospodarczej czynności jednorazowych. Istotna dla jej spełnienia jest zatem powtarzalność określonych czynności celem osiągnięcia dochodu (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2011 r., II OSK 333/11). Oczywistym przy tym jest, że nawet stałe wykonawstwo jednej usługi (umowy) może być działalnością gospodarczą – wyrok SN z 04.11.2014 r. I UK 103/14.

Jak wynika z postanowienia Sadu Najwyższego z 09.04.2019 r. II UK 95/18 ciągłość w działalności gospodarczej ma dwa aspekty. Pierwszy to powtarzalność czynności, pozwalająca na odróżnienie działalności gospodarczej od jednostkowej umowy o dzieło lub zlecenia albo umowy o świadczenie usługi, które same w sobie nie składają się jeszcze na działalność gospodarczą, zaś drugi aspekt, wynikający zresztą z pierwszego, to zamiar niekrótkiego prowadzenia działalności gospodarczej. Braku podstawowej cechy ciągłości działalności gospodarczej można dopatrzeć się w przypadku, gdy wysoce wątpliwe będzie rozpoczęcie i prowadzenie działalności, a tę wątpliwość można wywieść ze stanu zdrowia osoby zgłaszającej się do ubezpieczenia społecznego, a przede wszystkim jej świadomości co do niemożliwości prowadzenia działalności. To zaś należy do sfery faktów. Taka sytuacja wystąpiła w niniejszej sprawie. S. S. od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. straciła wolę wykonywania usług i utrzymywała się z wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Z uwagi na odmawianie wykonywania usług utraciła klientów, co w przypadku branży usług kosmetycznych prowadzi do ustania realizacji działalności gospodarczej. Usługi kosmetyczne, aby mogły przynosić zyski, opierają się w dużej części na gronie stałych klientów. Sporadyczność i przypadkowość usług nie spełnia wymogów określonych w definicji działalności gospodarczej. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 września 2016 r., I UK 455/15 zwrócono uwagę na drugi element kreujący działalność gospodarczą, jakim jest jej zarobkowy charakter. Wprawdzie generowanie strat przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą (zamiast spodziewanych zysków), z uwagi na koszty działalności przewyższające dochód, nie przekreśla jej zarobkowego charakteru, ale inaczej należy ocenić sytuację, w której jedynym wymiernym, stałym i założonym z góry kosztem, nieznajdującym pokrycia w przewidywanych zyskach, staje się opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne. Takie multiplikowanie kosztów prowadzonej działalności, nieuzasadnione jest przecież potrzebą inwestowania w podjęte przedsięwzięcie celem jego perspektywicznego rozwoju. Wszystko to może prowadzić do wniosku, że z założenia wynik finansowy prowadzonej działalności jest nieistotny. Może to wskazywać na intencję (element subiektywny) nie tyle podjęcia i wykonywania zarobkowej działalności gospodarczej, lecz włączenia do systemu ubezpieczeń społecznych w celu uzyskania wysokich świadczeń.

Z przedłożonej do akt sprawy ewidencji przychodów jednoznacznie wynika, że odwołująca się w okresie od lipca 2017 r. do listopada 2017 r. i od grudnia 2017 r. do listopada 2018 r. nie osiągnęła żadnego przychodu. Dowodem na prowadzenie działalności nie mogą też być załączone do akt sprawy potwierdzenia przelewu na rzecz firmy (...) czy Natura, gdyż nie wynika z nich by zakupów dokonano na potrzeby prowadzenia działalności gospodarczej, w tym by dokonano zakupu kosmetyków potrzebnych odwołującej się do wykonywania usług. Rachunki za Internet, w ocenie Sądu Okręgowego, również nie mogą być uznane za miarodajny dowód. Odwołująca się nie miała utworzonej strony internetowej, nie ogłaszała swoich usług, klientki zasadniczo były umawiane przez siostrę odwołującej się przy okazji wykonywanych przez nią usług fryzjerskich.

Dokumenty wskazują natomiast, że od 19 grudnia 2018 r. odwołująca się reaktywowała swoją działalność i póki co prowadzi ją w dalszym ciągu. I choć są to niewielkie przychody, to jednak są i wskazują na wykonywanie usług kosmetycznych (k. 40-59 akt). Odwołująca się wyjaśniała, że do pracy wróciła w grudniu 2018 r., odbiera każdy telefon i stara się pozyskać klientów. Siostra odwołującej się M. K. również zeznała, że dopiero obecnie S. S. nie odmawia usług i w 99% jak M. K. zwraca się o wykonanie usługi kosmetycznej (w weekendy), to usługi takie w salonie fryzjerskim są wykonywane.

W konsekwencji Sąd uznał, że odwołująca się prowadziła działalność gospodarczą do 30 czerwca 2017 r. i następnie ponownie zaczęła ją prowadzić od 19 grudnia 2018 r. Dlatego też uwzględnił odwołanie w części, a w pozostałym zakresie oddalił.

Oczywiście przy tych ustaleniach Sąd Okręgowy uwzględnił również, że odwołująca się korzystała ze zwolnień lekarskich, jak też z pomocy psychiatry. Nie sposób jednak nie zauważyć, że w złym stanie psychicznym odwołująca się była w 2016 r. (pierwsza wizyta u psychiatry – 11.09.2016 r.), a w 2017 r. u psychiatry była dwa razy : 17.01.2017 r. – otrzymała zwolnienie do 06.02.2017 r. Na wizycie kontrolnej 06.02.2017 r. lekarz stwierdził poprawę samopoczucia i wystawił zwolnienie na 2 dni do 08.02.2017 r. Kolejne wizyty miały miejsce dopiero rok później w styczniu 2018 r. związane były z powrotem męża do domu. Od lutego 2018 r. w dokumentacji odnotowywano poprawę samopoczucia. Ostatnia wizyta miała miejsce 30.03.2018 r. Trudno zatem przyjąć, że to samopoczucie odwołującej się przez pół roku 2017 i prawie cały 2018 r. nie pozwalały na prowadzenie działalności.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 i 2 k.p.c. częściowo uwzględnił odwołanie i zmienił zaskarżoną decyzję i oddalił je w pozostały zakresie ( przyjął podleganie ubezpieczeniom do 30 czerwca 2017 r. i ponownie od 19 grudnia 2018 r. do nadal) oraz orzekł o kosztach procesu na zasadzie art. 100 k.p.c. rozdzielając je stosunkowo.

Apelację od powyższego wyroku wywiedli organ rentowy oraz odwołująca.

Organ rentowy zaskarżył wyrok w pkt 1. wyroku ( co do uwzględnionej części odwołania) zarzucając mu:

1.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 6 ust. 1 pkt 5, 11 ust. 2, art. 12

ust. 1 w związku z art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. 2017.1778, t.j.) poprzez przyjęcie, że w okolicznościach niniejszej sprawy doszło w dniu 19.06.2017 r. do faktycznego rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej skutkującego objęciem ww. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi oraz dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej do 30.06.2017 r. oraz od 19 grudnia 2018 r. do nadal.

2.  sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego materiału w

sprawie poprzez przyjęcie, że S. S. (1) podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej od 19.06.2017 r. do 30.06.2017 r. oraz od 19 grudnia 2018 r. do nadal.

3.  naruszenie prawa procesowego, tj., art. 233 k.p.c. poprzez

przeprowadzenie dowolnej w miejsce swobodnej oceny dowodów i uznanie że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwala przyjąć, iż wnioskodawczyni podjęła i prowadziła działalność gospodarczą w okresach od 19.06.2017 r. do 30.06.2017 r. oraz od 19 grudnia 2018 r. do nadal.

Wskazując na powyższe wnoszę organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku z dnia 5 lipca 2019r. sygn. akt III U 55/19 w punkcie I i oddalenie odwołania od decyzji (...) w B. z dnia 21 grudnia 2018 r., nr (...) oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych.

Odwołująca natomiast zaskarżyła wyrok w pkt 2. i 3., zarzucając mu:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią materiału dowodowego

zgromadzonego w sprawie polegającą na przyjęciu, że odwołująca w okresie od 1 lipca 2017 roku do 18 grudnia 2018 roku nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej w sytuacji gdy fakt ten potwierdzili świadkowie J. B. (1), M. K. (1), W. Ł. (1), M. K. (2), E. K. (1) i K. T. (1) a ich zeznania korespondują z treścią wyjaśnień informacyjnych odwołującej oraz treścią dokumentów w zgromadzonych w aktach sprawy,

1.  naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 6 ust. 1 pkt 5 w zw. Z

art. 8 ust. 6 pkt 1 w zw. Z art. 11 ust. 2 w zw. Z art. 13 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez jego błędne zastosowanie i przyjęcie, że odwołująca podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu do 30 czerwca 2017 i podlega tym ubezpieczeniom od 19 grudnia 2018 roku do nadal w sytuacji gdy S. S. (1) podlega tym ubezpieczeniom nieprzerwanie od 10 września 2014 roku.

Mając powyższe na uwadze odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez stwierdzenie, że S. S. (1) podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowemu oraz wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu także w okresie od 1 lipca 2017 do 18 grudnia 2018 roku i zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Obie apelacje podlegały oddaleniu.

Sąd Apelacyjny zasadniczo aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego, wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił stan faktyczny oraz dokonał wszechstronnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego przy uwzględnieniu zasad logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego, które to ustalenia faktyczne i ocenę prawną Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne. Nie można zatem podzielić zarzutu podniesionego zarówno przez organ rentowy jak i przez odwołującą, a mianowicie obrazy art. 233 § 1 k.p.c., określającego Sądowi granice swobody oceny dowodów. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem art. 233 § 1 k.p.c. zawiera przede wszystkim nakaz - nie doznający wyjątku - aby wyrażona ocena w aspekcie wiarygodności dokonana była na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału w sprawie oraz uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 lipca 2002 r., IV CKN 1256/00, LEX nr 80267; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2000 r., III CKN 562/98 (...); postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2002 r., II CKN 691/99, LEX nr 54339, Prok. i Pr.-wkł. (...)). Takiemu obowiązkowi Sąd Okręgowy sprostał, wskazując w sporządzonym uzasadnieniu, na jakich dowodach się oparł i dlaczego .

Istota sprawy sprowadza się do ustalenia, czy po 19 czerwca 2017 r. odwołująca prowadziła działalność gospodarczą i z tego tytułu podlegała ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778, t.j.) obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Osoby te z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności objęte są również obowiązkowym ubezpieczeniem wypadkowym (art. 12 ust. 1 u.s.u.s.) i dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (art. 11 ust. 2 u.s.u.s.). Wskazanym rodzajom ubezpieczeń społecznych osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie ustawy Prawo przedsiębiorców (art. 13 pkt 4 u.s.u.s.).

Zgodnie z art. 3 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców ( Dz. U. z 2018 r., poz. 646, t.j.) działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Podobną definicja zawierała poprzednio obowiązująca ( przed 30.04.2018r.) art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej ( tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 584), stanowiąc, iż działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Tak rozumianą działalność gospodarczą wyróżniają pewne specyficzne właściwości, do których należy zaliczyć: 1) zawodowy (a więc stały) charakter, 2) związaną z nim powtarzalność podejmowanych działań, 3) podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania, oraz 4) uczestnictwo w obrocie gospodarczym ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r., III CZP 117/91).

W ocenie Sądu Apelacyjnego, działania podjęte przez wnioskodawczynię od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. nie odpowiadają powyższym warunkom. Przede wszystkim, z całokształtu okoliczności sprawy nie wynika, aby w tym okresie odwołująca rzeczywiście prowadziła zawodową działalność gospodarczą w sposób zorganizowany i ciągły z podporządkowaniem zasadzie racjonalnego gospodarowania.

Z zeznań świadków nie wynika aby wnioskodawczyni od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. prowadziła działalność gospodarczą. Co prawda wszyscy świadkowie zeznali, że w tym okresie odwołująca wykonywała na ich rzecz usługi kosmetyczne. W rzeczywistości było to jedynie kilka usług: dwie na rzecz M. K., jedną na rzecz W G.- Ł. pod koniec 2017 r., 02.09.2017 r. i w dniu S. 2017 r. na rzecz E. K.. Łącznie, od lipca do końca roku 2017 r. było 5 usług. Dokumenty natomiast wykazują usługi wyłącznie 05.11.2017 r. na kwotę 445 zł. Należy domniemywać, że usługi z tego dnia pokrywają się z usługami wykonanymi na rzecz świadków. Uzasadnia to fakt, że S. S. (1) nie wykazała jakie usługi i na czyją rzecz świadczyła 05.11.2017 r.

Natomiast do grudnia 2018 r. odwołująca wykazała wykonanie jedynie trzech usług: 21.04.2018 r. makijaż na rzecz K. T., 06.05.2018 r. makijaż na rzecz J. B. i w czerwcu 2018 r. makijaż na rzecz E. K.. Usługi te nie zostały odnotowane w ewidencji przychodu.

Powyższe dowody wskazują, że od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. odwołująca się nie prowadziła działalności gospodarczej. Sporadyczne wykonywanie usług może być traktowane jedynie jako umowa o dzieło, gdyż ma charakter przypadkowy i nie ma nic wspólnego ze zorganizowaną działalnością gospodarczą.

Odwołująca w apelacji zarzuciła, że Sąd Okręgowy uznał usługi kosmetyczne opisane przez świadków jako jedyne, które odwołująca świadczyła w spornym okresie, tymczasem wnioskodawczyni nie była w stanie ustalić personaliów wszystkich osób na rzecz których świadczyła usługi. Jednakże dowody przedstawione w toku niniejszego postępowania nie pozwalają na domniemanie, że odwołująca świadczyła więcej usług. Wnioskodawczyni często odmawiała wykonania już umówionych usług, co wynika z zeznań M. K. (1) (k. 113), W. Ł. (1) (k. 123), oświadczenia M. J. czy M. P. (1) (w aktach ZUS) oraz zapisów w kalendarzu odwołującej z kwietnia i maja 2018 r (w aktach ZUS). Praktyka odwołującej w postaci odwoływania wizyt, nie uzasadnia domniemania faktycznego, że świadczyła ona w tym okresie również inne usługi kosmetyczne. Wobec czego prawidłowo Sąd Okręgowy wydając wyrok oparł się wyłącznie na udowodnionych usługach wykonywanych przez odwołującą.

Wnioskodawczyni na rozprawie z 14 marca 2019 r. podała, że wcześniej pozyskiwała klientów przez roznoszenie ulotek i F.. Obecnie to jej siostra pozyskuje jej klientów. Odwołująca podała również, że ma kilka osób które są jej stałymi klientami, ale obecnie nikt z jej stałych klientów do niej nie dzwoni (k.21). Wyjaśnienia te wskazują, że odwołująca w spornym okresie nie miała woli kontunuowania działalności gospodarczej. Wątpliwe jest aby promowała swoje usługi w sieci. Tylko świadek W. Ł. (1) zeznała, że wiedzę o usługach wnioskodawczyni uzyskała z Internetu (k. 123). Pozostali świadkowie dowiedzieli się o usługach odwołującej dzięki jej siostrze, która prowadzi salon fryzjerski. Również siostra odwołującej zapewniła jej miejsce do pracy. M. K. (1), siostra odwołującej, zeznała, że to ona stworzyła dla siostry pomieszczenie w swoim salonie. Zeznała również, że niejednokrotnie odprawiała klientów, bo siostra odmawiała wykonania usługi. Zdaniem M. K. (1) gdyby siostra nie odmawiała klientom jej obroty byłoby większe (k. 113). Powyższe wskazuje na bardzo małe zaangażowanie odwołującej w swoją działalność gospodarczą, szczególnie, że prowadzi ją samodzielnie, nie zatrudnia pracowników, od jej działań zależy ile pozyska klientów.

Na brak chęci i zaangażowania odwołującej w prowadzoną działalność gospodarczą wskazują również zapisy w kalendarzu odwołującej z kwietnia i maja 2018 r. (akta ZUS), z których wynika, że w tym okresie wnioskodawczyni odwołała wszystkie klientki. Potwierdzają to również oświadczenie M. J. i M. P. (2) (akta ZUS). Sąd Okręgowy zwrócił również uwagę na fakt, iż 21.04.2019 r. mimo, że została odwołana usługa na rzecz klientki na ul. (...), to odwołująca wykonała makijaż p. K. T., klientki swojej siostry. Odwołująca podniosła w apelacji, że powyższe zdarzenie było spowodowane stopniem zaawansowania ciąży i z tego względu odmówiła wykonania usługi mobilnej. Sąd Apelacyjny dał wiarę tym wyjaśnieniom, nie zamienia to jednak faktu, iż pozostały materiał dowodowy wskazuje na to, że odwołująca od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. rzeczywiście nie prowadziła działalności gospodarczej, a świadczone przez nią usługi były jedynie okazjonalnie, brak było w tym zakresie elementu ciągłości.

Nietrafne są również inne zarzuty podniesione przez odwołującą w apelacji. W szczególności zarzut jakoby Sąd Okręgowy uargumentował, że usługi wykonywane przed odwołującą od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. na rzecz świadków, z uwagi na swój charakter (umowa o dzieło) nie mogły być wykonywane w ramach prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Tymczasem w uzasadnieniu Sąd Okręgowy nie podniósł takiego argumentu, a jedynie wskazał, że sporadyczne wykonywanie usług może być traktowane jedynie jako umowa o dzieło, gdyż ma charakter przypadkowy i nie ma nic wspólnego ze zorganizowaną działalnością gospodarczą. Zarzut ten jest więc wynikiem błędnej interpretacji treści uzasadnienia.

Sąd Apelacyjny nie podziela również zarzutu podniesionego w apelacji odwołującej, że przerwy w jej działalności wynikały z przyczyn od niej niezależnych i były uzależnione od stanu jej zdrowia lub zdrowia jej dzieci. Dowody wskazują bowiem na to, że nawet w czasie kiedy odwołująca nie przebywała na zwolnieniach lekarskich nie świadczyła usług w sposób ciągły. Z zapisów w kalendarzu odwołującej z kwietnia i maja 2018 r. (akta ZUS) wynika, że w tym okresie wnioskodawczyni odwołała wszystkie klientki. Odwołane zostały też usługi umówione na 24 kwietnia i 28 kwietnia 2018 r. mimo, że odwołująca się w tym czasie nie była na zwolnieniu lekarskim. Zarówno od lipca do grudnia 2017 r. (akta ZUS), jak i w okresie od stycznia do listopada 2018 r. (k.97-109) odwołująca nie wykazywała żadnych przychodów w ewidencji. Świadczy to o fakcie, że nawet gdy wnioskodawczyni nie przebywała na zwolnieniach lekarskich nie świadczyła żadnych usług w ramach prowadzonej przez siebie działalności.

Odwołująca 9.05.2019 r. złożyła czynny żal Naczelnikowi Urzędu Skarbowego w Ł. (k.111). W apelacji podniosła, że fakt ten potwierdza prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Odwołująca czynny żal złożyła 9.05.2019 r. czyli już po wydaniu zaskarżonej decyzji ZUS z 21.12.2019 r. Ponadto pozostaje on niejako w sprzeczności z wyjaśnieniami odwołującej na rozprawie 14 marca 2019 r., gdzie wskazała, ze posiada kasę fiskalna na której wszystko jest rejestrowane, wszystko co wykonuje przechodzi przez kasę fiskalną (k. 21). Wnioskodawczyni natomiast w czynnym żalu wskazała, że przychodów nie nabijała na kasę fiskalną od czerwca 2017 r. do maja 2018 r. Z raportów wynika jednak, że odwołująca nie nabijała paragonów od lipca do października 2017 r., później jedynie w listopadzie wskazała przychód 445 zł, następnie paragonów brak od grudnia 2017r. do października 2018 r. (akta ZUS). Odwołująca wskazała, że w podanym terminie klientów miała sporadycznie, co nie pozostaje w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie i potwierdza, że od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. wnioskodawczyni świadczyła usługi jedynie okazjonalnie.

Posiadanie lokalu usługowego oraz prowadzenie internetowych kampanii promocyjnych również nie wskazuje na fakt, że w tym okresie odwołująca prowadziła działalność gospodarczą. W firmie odwołującej wskazano przymiotnik „mobilne”, co oznacza, że posiadanie lokalu nie było niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej o takim profilu. Materiał dowodowy wskazuje, że wnioskodawczyni wykonywała usługi również w domu klientów (zeznania W. Ł. (1), k. 123, 21.04.2018 r. umówiona wizyta u klientki na ul. (...), 24.04.2019 r. umówiona wizyta u klientki na al. (...), 04.05.2018 r. umówiona wizyta u klientki na ul. (...), akta ZUS). Ponadto odwołująca zawarła ze swoją siostrą umowę użyczenia, której przedmiotem był lokal (k.110). Nie ponosiła więc z tego tytułu żadnych kosztów. Natomiast prowadzenie internetowych kampanii promocyjnych nie zostało w toku niniejszego postępowania dostatecznie udowodnione. Jedynie świadek W. Ł. (1) zeznała, że wiedzę o usługach wnioskodawczyni uzyskała z Internetu.

Odwołująca podniosła również w apelacji, że fakt prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej nie jest uzależniony od wyniku finansowego tej działalności (dodatniego lub ujemnego). Jest to oczywiście prawda, jednak art. 3 ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2018 r., poz. 646, t.j.) wymaga aby działalność gospodarcza była zorganizowaną działalnością zarobkową, wykonywaną we własnym imieniu i w sposób ciągły. Zarobkowy charakter działalności gospodarczej oznacza, że zamiarem (celem) jej podjęcia jest osiągnięcie zysku. Zysk z kolei należy definiować jako nadwyżkę przychodów nad stratami. Oczywiście należy przy tym liczyć się z możliwością nieuzyskania przychodu z prowadzonej działalności gospodarczej, czyli poniesienia straty. Działalność gospodarcza powinna cechować jednak podporządkowaniem regułom opłacalności i zysku. Tymczasem odwołująca w spornym okresie nie uzyskiwała żadnych przychodów, co więcej nie wynikało to, jak podnosiła w apelacji, jedynie ze złego stanu zdrowia jej czy dzieci, ale również z braku chęci prowadzenia działalności.

Apelacja odwołującej zarzuciła bezpodstawną argumentację Sądu I instancji, że opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości wyższej niż minimum świadczy o braku zamiaru prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej i jest determinowane chęcią uzyskania wyższych świadczeń. Ta interpretacja uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego jest dalece idąca. Sąd I instancji wrócił uwagę na fakt, iż jedynym wymiernym, stałym i założonym z góry kosztem prowadzenia działalności gospodarczej odwołującej w spornym okresie było opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne. Sąd I instancji zauważył, że takie multiplikowanie kosztów prowadzonej działalności, nieuzasadnione jest potrzebą inwestowania w podjęte przedsięwzięcie celem jego perspektywicznego rozwoju. Sąd ten nie wskazał więc, że samo opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości wyższej niż minimum świadczy o braku zamiaru prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, a jedynie zwrócił uwagę na występującą nierównowagę w niniejszym przypadku, kiedy to odwołująca przy niskim przychodzie zgłosiła wysoką podstawę składek. Działanie takie może świadczyć o intencji odwołującej w postaci chęci uzyskania wyższych świadczeń z ubezpieczenia. Należy wskazać, że ubezpieczenie społeczne nie może być głównym celem działalności gospodarczej. Celem tym jest zarobek, czyli dochód pokrywający w pełni koszty działalności, w tym ubezpieczenia społecznego, a ponadto wystarczający na utrzymanie i rozwój przedsiębiorcy.

Sąd Apelacyjny uznał, że przedłożona przez odwołująca w apelacji faktura nie świadczy o tym, że w spornym okresie prowadziła ona działalność gospodarczą. Jest to bowiem tylko jedna faktura a zakupione produkty nie pozwalającym na stwierdzenie, że zostały nabyte na potrzeby prowadzonej działalności. Zgodnie z doświadczeniem życiowym należy wskazać, że klientki często zakupują większa ilość produktów, kiedy mają do dyspozycji rabat lub promocję w sklepie. Ilość zakupionych produktów oraz fakt, że z całego spornego okresu wnioskodawczyni przedstawiła tylko jedna fakturę na udokumentowanie poniesionych wydatków nie zmieniają zasadniczo wcześniejszych ustaleń Sądu.

Trafnie Sąd Okręgowy na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego uznał, że jeszcze do końca czerwca 2017 r. S. S. (1) prowadziła działalność usługową. W okresie 19-29 czerwca 2017 r. posiadała zwolnienie lekarskie, jednak z niego nie korzystała. Jak wynika bowiem z zeznań świadków w czerwcu wykonywała manicure W. Ł., a 24 czerwca 2017 r. makijaż weselny M. K.. Usługi te nie zostały zarejestrowane w ewidencji przychodu i nie ujawnione w kasie fiskalnej. Sąd Okręgowy dał w tym zakresie wiarę zeznaniom świadków i uznał, że usługi te zostały wykonane. Doprowadziło to do ustalenia, że S. S. (1) do końca czerwca 2017 r. jeszcze prowadziła działalność gospodarczą. Od lipca 2017 r. działalność ta nie była już prowadzona. Nieuzasadniony jest więc zarzut podniesiony w apelacji odwołującej jakoby Sąd Okręgowy nie wyjaśnił w sposób przekonywujący dlaczego uznał, iż S. S. (1) prowadziła pozarolniczą działalność gospodarcza akurat do czerwca 2017 r. Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie uzasadnia twierdzeń odwołującej, że po czerwcu 2019 r. nadal z podobną częstotliwością świadczyła usługi kosmetyczne. Z ewidencji przychodów odwołującej wynika, że od lipca do października 2017 r. nie wykonywała już usług, jedynie w listopadzie wskazała na przychów w wysokości 445 zł (akta ZUS). Dokumenty natomiast wykazują usługi wyłącznie 05.11.2017 r. na powyższą kwotę. Należy domniemywać, że usługi z tego dnia pokrywają się z usługami wykonanymi na rzecz świadków w czerwcu 2017 r. Uzasadnia to fakt, że S. S. (1) nie wykazała jakie usługi i na czyją rzecz świadczyła 05.11.2017 r. Natomiast znowu w grudniu 2017 r. nie wpłynęły żadne kwoty z tytułu wykonywanych usług (akta ZUS). Z kolei w 2018 r. jedynie w grudniu odwołująca osiągnęła przychód (k. 98-109).

Zgodnie z powyższym Sąd Okręgowy prawidłowo uznał, że sporadyczne czynności odwołującej się w okresie od lipca 2017 r. do grudnia 2018 r. nie spełniają kryteriów prowadzenia działalności gospodarczej. Odwołująca się w tym okresie nie stworzyła odpowiednich warunków do wykonywania danej działalności gospodarczej, nie poszukiwała zleceniodawców, nie organizowała przyszłych prac. Nie poszukiwała też kontrahentów ani odbiorców usług.

Sąd Apelacyjny podziela również zdanie Sądu I instancji, że przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą nie wybiera sobie, że w danym czasie nie będzie jej prowadził, bo źle się czuje, albo będzie ją prowadził tylko wtedy jak dobrze się czuje. Pojedyncze zdarzenia, pojedyncze wykonywanie usług, nie może prowadzić do uznania prowadzenia działalności w sposób ciągły. Prowadzeniem działalności gospodarczej nie można określić jednorazowych umów o świadczenie usług.

Z kolei organ rentowy podniósł w swojej apelacji, że od 19.06.2017 r. wnioskodawczyni nie prowadziła działalności gospodarczej. ZUS podniósł, że zeznania świadków jakoby odwołująca miała wykonywać W. Ł. (1) paznokcie na koniec roku szkolnego oraz M. K. (2) 24.06.2017 r. makijaż na wesele nie mają potwierdzenia w wydruku z kasy fiskalnej, ani z zapisów w książce przychodów i rozchodów. Jak już wcześniej zostało wskazane Sąd Apelacyjny podziela wnioski Sądu Okręgowego, który dał w tym zakresie wiarę zeznaniom świadków i uznał, że usługi te zostały wykonane. Co prawda ZUS podniósł w apelacji, że mało prawdopodobne jest, aby świadkowie dokładnie pamiętali daty wykonywania usług kosmetycznych po upływie 2 lat. Sąd Apelacyjny wskazuje jednak, że W. Ł. (1) nie podała dokładnej daty, ponadto zeznała, że rzadko robi sobie paznokcie, ale tamtą sytuację kojarzy ze szczególnymi wydarzeniami (k. 123). Z kolei podanie dokładnej daty usługi przez M. K. (2) nie budzi zastrzeżeń Sądu Apelacyjnego. Makijaż został wykonany na wesele i w związku z tak szczególnym wydarzeniem nie trudno przypomnieć sobie dokładną datę wykonania usługi na tę okazję.

W ocenie ZUS wnioskodawczyni miała zamiar stworzenia pozorów prowadzenia działalności gospodarczej nie tyle w celu jej wykonywania, ile w celu stworzenia pozorów jej wykonywania i uzyskania tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym z zamiarem korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby. Powyższe twierdzenia organu rentowego nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Postępowanie dowodowe wykazało, że ubezpieczona do lipca 2017 r., a później znów od grudnia 2018 r. miała zamiar i w rzeczywistości prowadziła działalność gospodarczą w sposób stały, zorganizowany i ciągły oraz w celu zarobkowym, a dokonywane przez nią czynności, nie miały na celu jedynie upozorowania takiego stanu rzeczy. Sąd Apelacyjny wskazuje, że nawet gdyby odwołująca początkowo zamierzała upozorować prowadzenie działalności w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego, to skoro w rzeczywistości faktycznie ją prowadziła to nie ma podstaw do stwierdzenia, że S. S. (1) nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

ZUS w apelacji podniósł, że nie można uznać, że wnioskodawczyni podlegała ubezpieczeniom społecznym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 19 grudnia 2018 r. do nadal. Organ rentowy wskazał, że nie mogą świadczyć o prowadzeniu działalności czynności podjęte przez wnioskodawczynię w trakcie trwającego postępowania administracyjnego, które miały na celu uwiarygodnienia faktu prowadzenia działalności gospodarczej w trakcie zasiłku macierzyńskiego. Sąd Apelacyjny nie może podzielić tego poglądu. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie stanowiskiem samo rozpoczęcie i prowadzenie działalności gospodarczej, nawet gdyby głównym motywem było uzyskanie zasiłku macierzyńskiego nie jest naganne, ani tym bardziej sprzeczne z prawem.

Organ rentowy wskazał również, że żaden ze świadków nie potwierdził prowadzenie działalności od 19.12.2018 r. Na potwierdzenie wykonania usług odwołująca nie przedstawiła wydruków z kasy fiskalnej. Tymczasem z zeznań M. K. (1) złożonych na rozprawie 23 maja 2019 r. wynika, że w tej chwili sytuacja się zmieniła – zasadniczo siostra nie odmawia usług i w 99% jak do niej dzwoni to wykonuje usługi. Teraz co do zasady co weekend w sobotę wykonywane są makijaże, około 3 godziny dziennie. Siostra ma zapisy na najbliższe terminy (k. 113). Również odwołująca potwierdziła, że do pracy wróciła od grudnia 2018 r. (k. 21). Dokumenty także wskazują, że od 19 grudnia 2018 r. odwołująca się reaktywowała swoją działalność i póki co prowadzi ją w dalszym ciągu (k. 90-109).

Apelacja organu rentownego podnosi, że nawet gdyby przyjąć wykonywanie usług od grudnia 2018 r. nie uzasadnia to stwierdzenia, że działania wnioskodawczyni cechowało zorganizowanie oraz, że usługom wykonywanym 1-3 razy w miesiącu można przypisać ciągłość. Zorganizowanie tymczasem to racjonalny proces obejmujący nie tylko czynności organizacyjne, lecz także te, które są zaliczane do przedmiotu działalności przedsiębiorcy. Powszechne rozumienie słowa „organizowanie" wskazuje, iż jest ono związane z przygotowaniem, zakładaniem. Zorganizowanie jako cecha działalności gospodarczej oznacza, że jej wykonywanie jest zaplanowane pod względem prawnym i faktycznym. Zatem jako zorganizowanie działalności gospodarczej należy rozumieć czynności zmierzające do jej podjęcia i wykonywania. Prowadzenie działalności gospodarczej to proces polegający na stworzeniu odpowiednich warunków do jej wykonywania, a nie tylko faktyczne jej wykonywanie. Materiał dowodowy wskazuje, że od grudnia 2018 r. wnioskodawczyni faktycznie wykonuje czynności związane z profilem jej działalności. Jak odwołująca wskazała do pracy wróciła w grudniu 2018 r. Stara się pozyskać klientów. Odbiera każdy telefon czy jest chora czy zdrowa (k. 21). Siostra odwołującej się M. K. również zeznała, że obecnie S. S. nie odmawia usług i w 99% jak M. K. zwraca się o wykonanie usługi kosmetycznej (w weekendy), to usługi takie w salonie fryzjerskim są wykonywane (k. 113). Również jak wynika z ewidencji przychodów wnioskodawczyni od grudnia 2018 r. osiąga przychody z prowadzonej działalności i choć są to niewielkie kwoty, to jednak są i wskazują na wykonywanie usług kosmetycznych oraz na chęć dalszego prowadzenie działalności (k. 92-96, 109 akt). Fakt ten wskazuje na ciągłość prowadzonej działalności. Ciągłość działalności gospodarczej oznacza bowiem, że jest to względna stałość (stabilność) jej wykonywania, przy założeniu, iż nie jest to aktywność okazjonalna, jednostkowa, sporadyczna. Co prawda odwołująca wykonuje jedynie kilka usług w każdym miesiącu, to jednak świadczy to o powtarzalności czynności właściwej rodzajowi działalności gospodarczej. Z punktu widzenia ciągłości działalności gospodarczej istotny jest zamiar powtarzalności określonych czynności w celu osiągnięcia dochodu. Ciągłość oznacza, że działalność gospodarcza nastawiona jest na z góry nieokreślony czas. Zgodnie z powyższym działalność odwołującej od grudnia 2018 r. posiada cechy zorganizowania i ciągłości.

ZUS podniósł również, że dochody które osiągała wnioskodawczyni w spornym okresie nie pokryłyby nawet składki na ubezpieczenie zdrowotne. Tymczasem odwołująca od 2017 r. opłaca minimalną składkę ( k.121-122), co jest zgodne z racjonalnym gospodarowaniem.

ZUS wskazał, że przystąpienie wnioskodawczyni do ubezpieczenia społecznego i zgłoszenie wysokiej kwoty może świadczyć o zamiarze uzyskania maksymalnego zasiłku chorobowego. Organ rentowy zarzucił Sądowi I instancji, ze nie odniósł się do ustalonej przez wnioskodawczynię zawyżonej podstawy wymiaru składek. Należy jednak wskazać, że nie jest to postępowanie w przedmiocie ustalenia wysokości podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, ale o podleganie temu ubezpieczeniu. Nadto Sąd Apelacyjny podziela stanowisko zaprezentowane w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2010 r. (II UZP 1/10), zgodnie z którym sposób, w jaki osoba prowadząca pozarolniczą działalność realizuje uprawnienie do zadeklarowania dowolnej (w granicach ustawowych) kwoty jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zależy wyłącznie od jej decyzji. Nie można zgodzić się z organem rentowym, iż odwołująca deklarując maksymalną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne i dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne w 2014 r. miała jedynie na celu uzyskanie jak największych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych. Warto podkreślić, iż Sąd Najwyższy w powołanej uchwale wskazał jednoznacznie, że w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, wysokość składki na ubezpieczenia społeczne nie jest związana z faktycznie uzyskiwanym przez nie przychodem i jego wysokością (tak jak w przypadku pozostałych ubezpieczonych), a zależy jedynie od samego istnienia tytułu do ubezpieczeń społecznych i kwoty składek na ubezpieczenia zadeklarowanej przez te osoby.

Prawidłowo ustalony stan faktyczny doprowadził do prawidłowego zastosowania prawa materialnego. Z tego względu nie można uznać, że naruszono art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 6 pkt 1, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 w związku z art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778).

Reasumując powyższe rozważania obie apelacje na podstawie art. 385 k.p.c. podlegały oddaleniu. Oddalenie obu apelacji uzasadnia też wzajemne zniesienie kosztów postępowania za II instancję w myśl zasady wyrażonej w art. 100 k.p.c.