Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 kwietnia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Alicja Sołowińska

Sędziowie: Teresa Suchcicka

Bożena Szponar - Jarocka

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 15 kwietnia 2021 r. w B.

sprawy z odwołania A. C.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o prawo do świadczenia postojowego

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie IV Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 9 grudnia 2020 r. sygn. akt IV U 1103/20

oddala apelację.-

Sygn. akt. III AUa 47/21

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 czerwca 2020 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił A. C. prawa do świadczenia postojowego. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że wnioskodawczyni złożyła wniosek w dniu 16 czerwca 2020 roku (data wpływu do ZUS), zaś z danych zaewidencjonowanych w Zakładzie wynika, iż od dnia 1 czerwca 2020 roku wnioskodawczyni jest zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako osoba bezrobotna. W związku z tym odmówiono prawa do świadczenia postojowego, bowiem na dzień 16 czerwca 2020 roku (dzień złożenia wniosku) skarżąca posiadała inny tytuł do ubezpieczeń społecznych.

Odwołanie od powyższej decyzji wywiodła A. C., zarzucając w nim błędne ustalenie stanu faktycznego, a co za tym idzie, wydanie błędnej decyzji.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych podniósł jak w decyzji.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z 9 grudnia 2020 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał odwołującej A. C. prawo do świadczenia postojowego. Sąd ten ustalił, iż wnioskodawczyni złożyła wniosek o świadczenie postojowe w dniu 16 czerwca 2020 roku. Wypłacie miało podlegać świadczenie za miesiąc maj 2020. Od 1 czerwca 2020 roku wnioskodawczyni podlega ubezpieczeniom społecznym jako osoba bezrobotna pobierająca zasiłek dla bezrobotnych. W maju 2020 roku wnioskodawczyni nie podlegała ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Sąd Okręgowy powołał art. 15zq ust.5 ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa (...)), zgodnie z którym świadczenie postojowe przysługuje osobie wykonującej umowę cywilnoprawną jeżeli nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu,

W ocenie Sądu Okręgowego intencją prawodawcy (potwierdza to także wykładnia literalna art. 15zq) było wykluczenie z kręgu beneficjentów tych świadczeniobiorców, którzy podlegaliby ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu w miesiącu, za który chcieliby pobierać świadczenie postojowe. Potwierdza to także porównanie per analogiam treści przepisów odnoszących się do innych świadczeń socjalnych związanych z przeciwdziałaniem epidemii, a więc m.in. dodatku solidarnościowego. Zgodnie z art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dodatku solidarnościowym (Dz. U. 2020, poz. 1068) ocena spełnienia warunków niezbędnych do przyznania prawa do dodatku oraz same jego nabycie następuje na dzień złożenia wniosku. Sąd wskazał, iż tożsamy zapis nie występuje ani w art. 15zq ustawy (...), ani też w przepisach pobocznych. Kierując się zasadą racjonalnego ustawodawcy Sąd Okręgowy uznał, że gdyby celem ustawodawca byłaby ocena spełnienia warunków niezbędnych do przyznania prawa do świadczenia postojowego na dzień złożenia wniosku, to zapis taki znalazłby się w kolejnym ustępie art. 15 zq ustawy (...) (czy też w artykułach następnych). Przepis taki jednak się nie znalazł, w związku z czym Sąd uznał, że ocena warunków winna mieć miejsce nie na dzień składania wniosku, lecz w odniesieniu do okresu za który wnioskodawczyni chce pobierać świadczenie.

Sąd Okręgowy mając na uwadze iż w miesiącu, za który wnioskodawczyni chciała pobierać świadczenie nie posiadała innego tytułu do ubezpieczenia społecznego, zmienił decyzję w ten sposób, że przyznał jej prawo do świadczenia postojowego za miesiąc maj 2020 roku.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł, jak w sentencji wyroku.

Apelację od powyższego wyroku złożył organ rentowy. Zaskarżył go w całości i zarzucił naruszenie prawa materialnego tj. art. 15zq ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 02.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r., poz. 374 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym na dzień wydania decyzji, poprzez jego błędną wykładnię i uznanie, że skarżąca mimo podlegania do ubezpieczeń społecznych jako osoba bezrobotna od 01.06.2020 r. spełnia warunki do przyznania prawa do świadczenia postojowego na wniosek z dnia 16.06.2020 r., podczas gdy prawo takie nie może zostać ustalone.

Wskazując na powyższe organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości tj. o oddalenie odwołania skarżącej, o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych oraz o rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd nie były sporne i znajdują należyte oparcie w materiale sprawy, związku z tym Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne. Sąd Apelacyjny podziela również ocenę prawną dokonaną przez Sąd I instancji.

Poza sporem pozostaje, że A. C., jako osoba wykonująca pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, wniosek o świadczenie postojowe złożyła 16 czerwca 2020 r. i dotyczył on wypłaty za maj 2020 r., kiedy wnioskodawczyni nie podlegała jeszcze ubezpieczeniom społecznym jako osoba bezrobotna, mająca prawo do zasiłku. Nie jest również sporne, że od 1 czerwca 2020 r. odwołująca otrzymuje zasiłek dla bezrobotnych, zatem w dniu składania wniosku o sporne świadczenie podlegała ubezpieczeniom społecznym. Zgodnie z art. 15zq ust. 1 pkt 2 i ust.3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r., poz.374 ze zm.) świadczenie postojowe przysługuje m.in. osobie wykonującej umowę zlecenia lub inną umowę cywilno-prawną, gdy w następstwie wystąpienia (...)19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności m.in. przez zleceniodawcę.

Stosownie do art.15zq ust. 5 ww. ustawy osobie wykonującej umowę cywilnoprawną świadczenie postojowe przysługuje, jeżeli:

1)  umowa cywilnoprawna została zawarta przed dniem 1 kwietnia 2020r.;

2) przychódz umowy cywilnoprawnej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek o świadczenie postojowe, nie był wyższy od 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, obowiązującego na dzień złożenia wniosku;

3) nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył interpretacji przepisu art. 15zq ust.5 powołanej ustawy, który wskazuje, że świadczenie postojowe przysługuje osobie, jeżeli nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu.

Sąd Okręgowy słusznie wywiódł, że okoliczność istnienia innego tytułu ubezpieczenia w momencie składania wniosku nie pozbawia odwołującej prawa do świadczenia postojowego, jeżeli taki tytuł nie istniał w okresie, którego dotyczy wniosek. Przepis art.15zq ust.5 pkt 3 ustawy o szczególnych rozwiązaniach należy odczytywać w kontekście całej jednostki redakcyjnej art.15zq. Ustawodawca w ust.3 wskazuje, że świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia (...)19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności, odpowiednio przez osobę prowadzącą pozarolniczą gospodarczą albo przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którymi została zawarta umowa cywilnoprawna. Jest to podstawowy warunek przyznania prawa do świadczenia postojowego, określający zdarzenie prawne (przestój), mające miejsce w przeszłości w stosunku do daty złożenia wniosku, w związku z wykonywaniem umowy cywilnoprawnej. Przepis art.15zq ust. 5 wymienia pozostałe przesłanki w odniesieniu do tego zdarzenia, w tym, wykonywanie umowy cywilnoprawnej przed 1 kwietnia 2020 r., kryterium wynagrodzenia oraz niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu przez osobę, której dotyczy wniosek.

Za słusznością rozstrzygnięcia Sądu I instancji przemawia także brzmienie art. 15zs ust.7 powołanej ustawy, który określa termin na złożenie wniosku - 3 miesiące od miesiąca, w którym został zniesiony ogłoszony stan epidemii. Należy uznać za sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania stanowisko, że osoba, która spełnia wszelkie przesłanki do przyznania prawa do świadczenia postojowego miałaby zwlekać z zarejestrowaniem się jako bezrobotna w celu otrzymania zasiłku, aż do momentu wydania decyzji przez organ rentowy. Ustawodawca nie formułuje ograniczeń co do możliwości objęcia ubezpieczeniem społecznym wnioskodawcy, po okresie, w którym wystąpił przestój. Wprowadza natomiast mechanizm gwarantujący świadczenie postojowe, przy spełnieniu określonych przesłanek, w okresie, który obejmował przestój. Dążenie wnioskodawczyni do jak najszybszego uzyskania środków do życia, w tym zasiłku dla bezrobotnych, w sytuacji braku pracy, spowodowanego pandemią, nie powinno prowadzić do pogorszenia sytuacji prawnej wnioskodawczyni.

Zwrócić też należy uwagę na przepis art. 15zs ustawy z 2 marca 2020 r., który określa warunki jakim powinien odpowiadać wniosek o świadczenie postojowe. Jednym z tych warunków jest wykazanie przychodu w miesiącu którego wniosek dotyczy uprawniającego do świadczenia. Oczywistym jest więc, że wniosek o świadczenie za konkretny miesiąc może być złożony najwcześniej po upływie tego miesiąca. Tak więc odwołująca nie mogła złożyć wniosku o świadczenie postojowe za maj 2020 r. w tym miesiącu, a więc przed objęciem ubezpieczeniem jako osoby bezrobotnej, ale dopiero w czerwcu 2020 r. Podkreślić też należy, że wniosek o świadczenie postojowe za maj 2020 r. był trzecim wnioskiem. Wcześniejsze dotyczyły marca i kwietnia 2020 r. i świadczenia za te okresy zostały odwołującej wypłacone.

Reasumując, bezsporna okoliczność niepodlegania ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu przez A. C. przed 1 czerwca 2020 r., obniżenie przychodów z tytułu umowy cywilnoprawnej w maju 2020 r. świadczą o tym, że odwołująca spełnia przesłanki do świadczenia postojowego. Stąd też zarzut zawarty w apelacji, dotyczący błędnej wykładni art. 15zq ust. 5 pkt 3 ustawy, która ma zastosowanie w spawie jest niezasadny.

Z powyższych względów orzeczono, jak w sentencji wyroku na mocy art. 385 k.p.c.