Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2025 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Teresa Suchcicka

Protokolant: Weronika Szałaj

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 maja 2025 r. w B.

sprawy z odwołania J. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wypłatę niezrealizowanego świadczenia

na skutek apelacji J. P. i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łomży III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 11 grudnia 2024 r. sygn. akt III U 387/24

I.  na skutek apelacji organu rentowego zmienia zaskarżony wyrok w pkt 1 i oddala odwołanie;

II.  oddala apelację wnioskodawczyni.

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z 1 października 2024 r. odmówił J. P. wypłaty niezrealizowanego świadczenia wspierającego na podstawie art. 4 ust 3 ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym. Argumentował, że zmarły K. P. nie był uprawniony do pobierania świadczenia wspierającego.

Odwołanie od decyzji złożyła J. P.. Oświadczyła, że spełniła wszystkie warunki do uzyskania świadczenia wspierającego należnego mężowi. Wniosła o wypłatę świadczenia za okres luty-lipiec 2024 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie twierdząc, że K. P. zmarły 10 lipca 2024 r. w dacie śmierci nie miał ustalonego prawa do świadczenia wspierającego.

Sąd Okręgowy w Łomży wyrokiem z 11 grudnia 2024 r. zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał J. P. prawo do niezrealizowanego świadczenia wspierającego należnego K. P. za lipiec 2024 r. (pkt 1) oraz w pozostałym zakresie odwołanie oddalił (pkt 2).

Sąd pierwszej instancji ustalił, że 6 lutego 2024 r. K. P. zamieszkały w M. ul. (...) złożył wniosek o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia. 15 maja 2024 r. odbyło się ustalanie poziomu potrzeby wsparcia w miejscu zamieszkania K. P. (k. 5 akt). Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. decyzją z 17 czerwca 2024 r. postanowił ustalić K. P. poziom potrzeby wsparcia na 98 pkt od dnia złożenia wniosku do 6 lutego 2031 r. (k. 14 akt). 27 czerwca 2024 r. pełnomocnik K. J. P. po otrzymaniu decyzji, zrzekła się prawa do ponownego rozpatrzenia sprawy i decyzja stała się ostateczna.

1 lipca 2024 r. J. P. jako pełnomocnik męża złożyła do ZUS wniosek o przyznanie K. P. świadczenia wspierającego. 2 lipca 2024 r. organ rentowy wezwał K. P. do załączenia prawidłowego upoważnienia do reprezentowania go w postępowaniu przed ZUS. Określono, że pełnomocnictwo winno zawierać:

1. dane osoby z niepełnosprawnością, która udziela pełnomocnictwa – imię i nazwisko, datę urodzenia , numer PESEL i adres zamieszkania;

2. dane pełnomocnika - imię i nazwisko, datę urodzenia, numer PESEL i adres zamieszkania;

3. zakres pełnomocnictwa;

4. datę udzielenia pełnomocnictwa;

5. podpis osoby udzielającej pełnomocnictwa.

Dokumenty miały zostać dostarczone w terminie 30 dni. 3 lipca 2024 r. do ZUS-u wpłynął poprawiony dokument.

10 lipca 2024 r. K. P. zmarł. 9 września 2024 r. poinformowano J. P. o umorzeniu postępowania. Następnie 30 września 2024 r. J. P. złożyła wniosek o wypłatę niezrealizowanego świadczenia wspierającego należnego K. P..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z 1 października 2024 r. odmówił J. P. wypłaty niezrealizowanego świadczenia wspierającego na podstawie art. 4 ust 3 ustawy z 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym. Wskazał, że zmarły K. P. nie był uprawniony do pobierania świadczenia wspierającego.

Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie było zasadne w nieznacznej części, tj. w zakresie wypłaty za lipiec 2024 r.

Sąd odwołał się do treści art. 2 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym (Dz. U. poz. 1429), zgodnie z którym świadczenie wspierające przysługuje mi.in. obywatelom polskim jeżeli zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres, w którym otrzymują świadczenie wspierające. Jest nowym świadczeniem adresowanym do pełnoletnich niepełnosprawnych osób. Jest świadczeniem, które ma służyć częściowemu pokryciu wydatków ponoszonych na zaspokajanie szczególnych potrzeb życiowych uprawnionych – art. 3 pkt 1. A zatem ma poprawić sytuację materialną tej grupy społecznej. Jest ono adresowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnością. Świadczenie przyznawane jest osobom pełnoletnim posiadającym decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia - od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia. Natomiast w myśl art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. świadczenie wspierające nie przysługuje osobom z niepełnosprawnościami przebywającym w instytucjach zapewniających im całodobową opiekę i utrzymanie (w placówkach opiekuńczych, leczniczych, pielęgnacyjnych, domach pomocy społecznej, w zakładach karnych i innych). Nie przysługuje też osobom uprawnionym do świadczenia o podobnym charakterze lub do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką za granicą (chyba że umowy dwustronne dotyczące zabezpieczenia społecznego stanowią inaczej). Prawo do świadczenia wspierającego upływa w dniu określającym koniec ważności decyzji określającej poziom potrzeby wsparcia.

Sąd zauważył, iż postępowanie w sprawie przyznania świadczenia realizowane jest w dwóch etapach. Pierwszy to wydanie decyzji o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia przez wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Decyzja taka wydawana jest na wniosek osoby niepełnosprawnej albo osoby upoważnionej do jej reprezentowania. Następnie na wniosek osoby niepełnosprawnej lub osoby upoważnionej Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustala uprawnienia do świadczenia wspierającego. (...) procesu jest w całości elektroniczna. Istotne przy tym jest aby wniosek został złożony nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja o ustaleniu poziomu potrzeby wsparcia stała się ostateczna. Informacja o przyznaniu świadczenia jest udostępniana przez ZUS na profilu informacyjnym ( (...)) osoby ubiegającej się o świadczenie.

Zgodnie z art. 26 ust. 1 i 2 ustawy prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek. Jeżeli w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia wydania decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia, zostanie złożony wniosek, prawo do świadczenia wspierającego ustala się od miesiąca, w którym złożono wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia.

Zdaniem Sądu Okręgowego, w okolicznościach sprawy wystąpiły wszystkie przesłanki do przyznania K. P. świadczenia wspierającego od miesiąca, w którym złożono wniosek o wydanie decyzji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stała się ostateczna w czerwcu 2024 r., wniosek złożono 2 lipca 2024 r. Nie wystąpiły również żadne okoliczności wykluczające uprawnienia do świadczenia wspierającego. W ocenie Sądu nie ulegało wątpliwości, że organ rentowy nie zdążył rozpoznać wniosku przed śmiercią uprawnionego. Sytuację tego rodzaju reguluje art. 4 ust. 3 i 4 ustawy. Zgodnie z jego treścią w razie śmierci osoby, o której mowa w art. 3 ust. 2 (osoby w wieku od ukończenia 18 roku życia posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia, w której potrzebę wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia), świadczenie wspierające pobierane przez tę osobę przysługuje osobie wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej za pełny miesiąc, w którym nastąpił zgon, o ile świadczenie to nie zostało za ten miesiąc wypłacone już osobie, o której mowa w art. 3 ust. 2. Roszczenie o wypłatę świadczenia wspierającego na zasadach określonych w ust. 3 wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenie wspierające przysługiwało.

Organ rentowy argumentował, iż niezrealizowane świadczenie wspierające nie może zostać wypłacone żonie uprawnionego, gdyż nie miał on ustalonego prawa do świadczenia wspierającego. Zdaniem Sądu Okręgowego ze stanowiskiem tym nie można było się zgodzić. Przepisy o świadczeniu wspierającym nie przewidują wydania decyzji w przypadku przyznania świadczenia - art. 13 ust 1 ustawy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia osobie ubiegającej się o świadczenie wspierające jedynie informację o przyznaniu tego świadczenia oraz o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Informacja o przyznaniu świadczenia wspierającego oraz o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego lub zawiadomienie o umieszczeniu tej informacji oraz zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego na profilu informacyjnym mogą zostać przesłane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobie ubiegającej się o świadczenie wspierające na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu. Skoro zatem K. P. spełnił wszelkie warunki do przyznania świadczenia wspierającego – nabył do niego prawo, należy przyjąć, że świadczenie to było przez niego pobierane choć jeszcze nie wypłacone. Sąd uznał, iż nie można uzależniać oceny prawa do świadczenia od tempa pracy organu rentowego. K. P. na uzyskanie uprawnień do świadczenia wspierającego oczekiwał od lutego 2024 r. W rezultacie, zdaniem Sądu Okręgowego, mimo braku informacji ZUS o przyznaniu świadczenia należało przyjąć, że pojęcie pobierania świadczenia jest tożsame ze spełnieniem wszelkich warunków do jego otrzymania.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Sądu pierwszej instancji zasadne było wypłacenie niezrealizowanego świadczenia za lipiec 2024 r. osobie uprawnionej – żonie J. P., wspólnie mieszkającej z mężem i prowadzącej z nim jedno gospodarstwo domowe.

Sąd Okręgowy na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.

W pozostałym zakresie, w ocenie Sądu, odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie i zostało oddalone na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd wskazał, iż przepisy ustawy o świadczeniu wspierającym nie przewidują wypłaty niezrealizowanego świadczenia za okres inny niż miesiąc śmierci uprawnionego. Zdaniem Sądu pierwszej instancji związane jest to z celem świadczenia wspierającego, które ma wspierać osobę z niepełnosprawnością, a nie jej rodzinę. To osoba niepełnosprawna jest adresatem świadczenia i jej potrzeby życiowe mają być zaspokajane z jego pomocą. Śmierć uprawnionego eliminuje istnienie takich potrzeb życiowych.

J. P. wniosła apelację od wyroku Sądu Okręgowego. Zaskarżonemu wyrokowi w części, tj. co do pkt 2, zarzuciła naruszenie art. 4 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że świadczenie wspierające pobierane przez tę osobę przysługuje osobie wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej za pełny miesiąc, w którym nastąpił zgon, pomijając przy tym, że wniosek o przyznanie świadczenia został złożony w lutym 2024 r. i do dnia śmierci nie został rozpoznany, to świadczenie samo w sobie jest należne i winno być wpłacone na rzecz odwołującej.

Mając na uwadze powyższe, skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie na rzecz J. P. prawa do niezrealizowanego świadczenia wspierającego należnemu K. P. za okres od lutego do lipca 2024 r. oraz zasądzenie od organu na rzecz odwołującej kosztów postępowania przed Sądem II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, przy pozostawieniu temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach instancji odwoławczej.

Organ rentowy w odpowiedzi na apelację wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od odwołującej się kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Organ rentowy wniósł apelację od wyroku Sądu Okręgowego, zaskarżając go w części, tj. w zakresie pkt 1., zarzucając przy tym naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym polegające na przyjęciu, że świadczenie wspierające przysługuje pomimo nierozpatrzenia sprawy przez ZUS.

Mając powyższe na uwadze, organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania J. P. w całości.

J. P. wniosła o oddalenie apelacji organu rentowego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy nie były sporne i znajdują należyte oparcie w materiale sprawy, dlatego Sąd Apelacyjny przyjął je za własne.

Kwestia sporna dotyczyła oceny prawnej, tj. czy w świetle obowiązujących przepisów organ rentowy decyzją z 1 października 2024 r. zasadnie odmówił J. P. wypłaty niezrealizowanego świadczenia wspierającego po zmarłym mężu K. P..

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 1429) o świadczeniu wspierającym, celem świadczenia jest udzielenie osobom niepełnosprawnym mającym potrzebę wsparcia pomocy służącej częściowemu pokryciu wydatków związanych z zaspokojeniem w szczególności potrzeb życiowych tych osób. Natomiast w myśl ust. 2, świadczenie wspierające przysługuje osobie w wieku od ukończenia 18 roku życia posiadającej decyzję ustalającą poziom potrzeb wsparcia, o której mowa w art. 6b ³ ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 100, 173, 240, 852, 1234, 1429), zwanej dalej „decyzją ustalającą poziom potrzeby wsparcia”, w której potrzeby wsparcia określono na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych.

Ustalenie prawa do świadczenia wspierającego oraz jego wypłata następuje na wniosek osoby, o której mowa w art. 3 ust. 2, lub osoby upoważnionej do jej reprezentowania. Wniosek składa się nie wcześniej niż w miesiącu, w którym decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia stała się ostateczna. Wniosek składa się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (art. 9 ust. 1-3 ww. ustawy).

Z treści art. 13 ust. 1-5 ww. ustawy wynika, iż przyznanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych świadczenia wspierającego nie wymaga wydania decyzji. Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnia osobie ubiegającej się o świadczenie wspierające informację o przyznaniu tego świadczenia oraz o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Informacja o przyznaniu świadczenia wspierającego oraz o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego lub zawiadomienie o umieszczeniu tej informacji oraz zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego na profilu informacyjnym mogą zostać przesłane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobie ubiegającej się o świadczenie wspierające na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu. Nieodebranie informacji o przyznaniu świadczenia wspierającego nie wstrzymuje wypłaty tego świadczenia. W sprawach odmowy przyznania świadczenia wspierającego, uchylenia lub zmiany prawa do świadczenia wspierającego oraz nienależnie pobranego świadczenia wspierającego Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję. Decyzje, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia, informacje i inne pisma w sprawie świadczenia wspierającego Zakład Ubezpieczeń Społecznych doręcza osobie ubiegającej się o świadczenie wspierające i osobie pobierającej świadczenie wspierające wyłącznie w postaci elektronicznej na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Informacja o umieszczeniu na profilu informacyjnym decyzji, postanowienia, zawiadomienia, wezwania, zaświadczenia, informacji i innego pisma w sprawie świadczenia wspierającego może zostać przesłana przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych osobie ubiegającej się o świadczenie wspierające lub osobie pobierającej świadczenie wspierające na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu.

W świetle art. 4 ust. 3-2 ww. ustawy, w razie śmierci osoby, o której mowa w art. 3 ust. 2, świadczenie wspierające pobierane przez tę osobę przysługuje osobie wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej za pełnym miesiąc, w którym nastąpił zgon, o ile świadczenie to nie zostało za ten miesiąc już wypłacone osobie, o której mowa w art. 3 ust. 2. Roszczenie o wypłatę świadczenia wspierającego na zasadach określonych w ust. 3 wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenie wspierające przysługiwało.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, interpretacji powyższych przepisów należy dokonać z zachowaniem podstawowych zasad wykładni prawa. Wskazać należy, iż wykładnia językowa co do zasady powinna mieć pierwszeństwo przy dokonywaniu wykładni. Dopiero jeżeli przy pomocy tej metody nie da się ustalić jednoznacznego znaczenia przepisu należy posłużyć się pozostałymi metodami wykładni systemowej, historycznej lub celowościowej.

Według Słownika Języka Polskiego PWN słowa „pobrać”, „pobierać” oznaczają m.in. wziąć wiele czegoś po kolei albo z wielu miejsc; wziąć coś jako zapłatę, wynagrodzenie, przydział itp.; odebrać od kogoś należność, jakąś opłatę (https://sjp.pwn.pl/slownik/pobierac.html).

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, iż zgodnie z wykładnią językową art. 4 ust. 3 ustawy o świadczeniu wspierającym, w przypadku śmierci osoby, która była uprawniona do świadczenia wspierającego, świadczenie wspierające pobierane przez tę osobę przysługuje osobie wspólnie z nią zamieszkującej i gospodarującej za pełny miesiąc, w którym nastąpił zgon, o ile świadczenie te nie zostało za ten miesiąc już jej wypłacone. Zdaniem Sądu odwoławczego treść powyższego przepisu jest jasna i nie budzi wątpliwości, bowiem zostało wskazane wprost, iż dotyczy on przypadku, w którym osoba zmarła pobierała świadczenie wspierające.

Wobec powyższego, na gruncie niniejszej sprawy nie można stwierdzić, iż zmarły K. P. był osobą, która pobierała świadczenie wspierające. Zmarł on 10 lipca 2024 r., a więc po uprawomocnieniu się decyzji z 17 czerwca 2024 r. Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w B. oraz po złożeniu wniosku do organu rentowego o przyznanie świadczenia wspierającego, ale przed otrzymaniem informacji o przyznaniu tego świadczenia czy też decyzji o odmowie przyznania świadczenia oraz przed wypłatą tego świadczenia.

Rację ma Sąd Okręgowy wskazując, iż w dacie śmierci K. P. spełnił on wszystkie niezbędne przesłanki do nabycia prawa do świadczenia wspierającego, jednak nie można uznać, iż miał on przyznane prawo do tego świadczenia i je pobierał. Samo uzyskanie prawomocnego orzeczenia o poziomie wsparcia nie jest równoznaczne z uzyskaniem prawa do świadczenia i jego wypłaty. Art. 9 ust. 1 wskazuje na konieczność złożenia wniosku w celu ustalenia prawa do świadczenia wspierającego oraz jego wypłaty. Taki wniosek w niniejszej sprawie został złożony przed śmiercią męża odwołującej. Jednak w przypadku, gdy osoba uprawniona do świadczenia wspierającego umrze w trakcie postępowania, organ rentowy zobowiązany jest do umorzenia postępowania na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego, co w konsekwencji kończy sprawę administracyjną. W razie śmierci strony postępowania brak jest podstaw do dalszego ustalania prawa do wypłaty świadczenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Wskazać należy, iż świadczenie wspierające, jak większość świadczeń socjalnych w polskim systemie prawnym, nie jest dziedziczne. Wynika to z jego charakteru jako świadczenia osobistego, które przysługuje wyłącznie osobie spełniającej warunki określone w przepisach, tj. legitymowanie się odpowiednią decyzją określającą poziom wsparcia. Świadczenia wspierające są wypłacane w celu pokrycia potrzeb konkretnej osoby niepełnosprawnej. Są ściśle związane z sytuacją zdrowotną i życiową, więc ich wypłata nie ma uzasadnienia po śmierci uprawnionego. W przypadku świadczenia wspierającego, na chwilę obecną brak jest przepisów pozwalających na jego dziedziczenie. Ustawodawca określił adresata, a także zastrzegł, że w sytuacji, gdy świadczenie zostanie wypłacone osobie innej niż uprawnionej świadczenie te jest świadczeniem nienależnym, które podlega zwrotowi (art. 29 ust. 1-2 ustawy o świadczeniu wspierającym).

Zauważyć należy, iż Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Ł. K. w odpowiedzi na interpelację posłów nr (...) z 23 stycznia 2024 r. w sprawie procedur orzekania o niepełnosprawności i wypłaty świadczeń wskazał, iż z uprawnienia przewidzianego tym przepisem (art. 4 ust. 3) skorzystać mogą wyłącznie osoby wspólnie zamieszkujące i gospodarujące ze zmarłą osobą niepełnosprawną, która świadczenie wspierające już pobierała, a zatem było ono jej wypłacone, chociażby jednorazowo (na taką interpretację wskazuje użycie we wskazanej regulacji zwrotu świadczenie wspierające pobierane przez tę osobę). Wynika stąd, że założeniem ustawodawcy było zapewnienie prawa do świadczenia wyłącznie osobom wspólnie zamieszkującym i gospodarującym ze zmarłą osobą niepełnosprawną, która świadczenie wspierające pobierała.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, tym bardziej nie jest możliwa wypłata niezrealizowanego świadczenia za okres inny niż miesiąc śmierci uprawnionej osoby, która pobierała świadczenie wspierające, na co wskazuje wprost treść art. 4 ust. 3 ustawy o świadczeniu wspierającym. Nie może zatem budzić wątpliwości, że poza osobą niepełnosprawną upoważnione osoby, o których mowa w przepisach posiadają jedynie legitymację formalną do złożenia wniosku, natomiast adresatem świadczenia wspierającego jest wyłącznie osoba, której wniosek dotyczy. Ta tylko osoba posiada zatem interes prawny w sprawie przyznania świadczenia wspierającego, które ma charakter osobisty i wygasa wraz ze śmiercią osoby niepełnosprawnej.

Na marginesie należy dodać, iż zgodnie z art. 136 ust. 1-2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 1631), w razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenie określone ustawą, świadczenie należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku – małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku – innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenie, nieukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenie wystąpiła.

Zauważyć należy, iż powyższy przepis nie ma zastosowania w przypadku postępowania o świadczenie wspierające, gdyż w tym zakresie ustawa o świadczeniu wspierającym nie zawiera takiego odesłania. W przedmiotowej sprawie ustawodawca zakreślił możliwość otrzymania świadczenia nierealizowanego, w taki sposób, iż osoby wymienione w przepisie nie mogą wstąpić do postępowania o przyznanie tego świadczenia. Art. 4 ust. 3 jest samodzielną przesłanką do przyznania świadczenia niezrealizowanego.

Reasumując, wskazać należy, iż z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że K. P. na dzień śmierci, tj. 10 lipca 2024 r. nie miał ustalonego prawa do świadczenia wspierającego, bowiem informacja o przyznaniu tego świadczenia oraz o zgłoszeniu do ubezpieczenia zdrowotnego nie została do tego czasu zamieszona na profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Tym samym mąż odwołującej nie nabył prawa do wnioskowanego świadczenia i nie był uprawniony do jego pobierania, a ponadto nie pobrał nawet jednorazowo tego świadczenia, co wyklucza możliwość wypłaty nierealizowanego świadczenia wspierającego, o które wystąpiła J. P., za lipiec 2024 r. Również brak było możliwości wypłaty niezrealizowanego świadczenia odwołującej za okres od lutego 2024 r. do lipca 2024 r., z uwagi na treść przepisu art. 4 ust. 3 ustawy o świadczenia wspierającym, która wskazuje wprost, iż wypłata świadczenia po zmarłej osobie możliwa jest tylko za miesiąc, w którym doszło do zgonu osoby uprawomocnionej.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 zmienił zaskarżony wyrok w pkt 1 i oddalił odwołanie na skutek apelacji organu rentowego – pkt I sentencji wyroku.

Natomiast w pkt II wyroku, Sąd Apelacyjny, stosownie do treści art. 385 k.p.c. oddalił apelację wnioskodawczyni, uznając ją za bezzasadną.