Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 stycznia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w II Wydziale Karnym w składzie

Przewodniczący	SSA Andrzej Ulitko (spr.)
Sędziowie	SSA Leszek Kulik SSA Andrzej Czapka
Protokolant	Anna Tkaczyk

przy udziale Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Białymstoku - Danuty Dąbrowskiej delegowanej do Prokuratury Apelacyjnej

po rozpoznaniu w dniu 14 stycznia 2015 r.

sprawy A. M.

o odszkodowanie

z powodu apelacji wniesionej przez pełnomocnika wnioskodawcy

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach

z dnia 21 października 2014 r. sygn. akt II Ko 264/14

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  kosztami procesu za postępowanie odwoławcze obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Pełnomocnik A. M. wniósł o zasądzenie od Skarbu Państwa na jego rzecz kwoty 87000 złotych tytułem odszkodowania i kwoty 50.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie w/w zastosowane w okresie od 25.11.2011 r. do 02.04.2012 r.

Wniosek uzasadnił faktem, iż A. M. wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 24 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. akt II K 119/12 został uniewinniony od popełnienia czynu opisanego w pkt I aktu oskarżenia, który to, był kluczowym argumentem do stosowania najsurowszego środka zapobiegawczego.

Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 21 października 2014 r. w sprawie o sygn. akt II Ko 264/14 oddalił ten wniosek, a koszty postępowania przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od powyższego wyroku złożył pełnomocnik wnioskodawcy zarzucając zaskarżonemu wyrokowi obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a mianowicie:

- art. 552 § 4 k.p.k. polegającą na przyjęciu, że zastosowane wobec wnioskodawcy tymczasowe aresztowanie nie miało charakteru niewątpliwie niesłusznego.

Na tej podstawie wniósł o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia poprzez uwzględnienie wniosku w całości.

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik wnioskodawcy popierał apelację, zarzuty i wnioski w niej zawarte. Prokurator wniósł o nieuwzględnienie apelacji pełnomocnika wnioskodawcy i uznanie jej za oczywiście bezzasadną.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje :

apelacja pełnomocnika wnioskodawcy jest bezzasadna w stopniu oczywistym, co powoduje, że nie mogła być uwzględniona.

Nie można bowiem podzielić poglądu skarżącego, jakoby zaskarżone orzeczenie naruszało jakiekolwiek przepisy postępowania, a zwłaszcza art. 552§4 k.p.k. wskazany w podstawie zarzutu odwoławczego.

Zauważyć na wstępie należy bowiem, że zarzut odwoławczy dotyczący obrazy przepisu art. 552 § 4 k.p.k. został wadliwie skonstruowany. Otóż nie ulega wątpliwości, że przepis art. 552 § 4 k.p.k., mimo zamieszczenia go w ustawie procesowej, ma charakter normy materialno – prawnej ( por. wyrok SN z 2.03.2010 r. III K 317/09, LEX nr 577206). Dlatego właściwość podstawy odwoławczej należy upatrywać w art. 438 pkt 1 k.p.k., stąd też Sąd Apelacyjny zakwestionowaną wykładnię normy art. 552 § 4 k.p.k. oceniał w aspekcie obrazy prawa materialnego.

Wbrew wywodom zawartym w apelacji, Sąd I instancji dokonał prawidłowej wykładni przepisu art. 552 § 4 k.p.k. dochodząc do trafnego wniosku, iż w przedmiotowej sprawie nie zachodzi przesłanka „ niewątpliwie niesłusznego” tymczasowego aresztowania, czego wymaga ta norma oraz wszechstronnie i wnikliwie rozważył wszystkie okoliczności ujawnione w toku przewodu sądowego, czemu dał wyraz w pisemnych motywach orzeczenia.

Nie ulega żadnej wątpliwości, iż Skarb Państwa odpowiada za niewątpliwie niesłuszne tymczasowe aresztowanie na zasadzie ryzyka. W związku z tym każde prawomocne rozstrzygnięcie uniewinniające, umarzające lub warunkowo umarzające postępowanie, a także postępowanie, w którym sąd odstąpił do wymierzenia kary, wymierzona została kara pozbawienia wolności krótsza niż okres tymczasowego aresztowania, kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania albo tylko kara niezwiązana z pozbawieniem wolności lub środek karny, zaś okres pozbawienia wolności nie został zaliczony na poczet kary w ten lub innej sprawie, skutkuje wystąpieniem szkody związanej z wykonaniem tymczasowego aresztowania. Nie oznacza to jednak – czego domaga się skarżący – że w każdym takim wypadku spełniona zostaje przesłanka „niewątpliwej niesłuszności” tymczasowego aresztowania.

Na gruncie ukształtowanego orzecznictwa niewątpliwie niesłuszne będzie tymczasowe aresztowanie dokonane z obrazą przepisów dotyczących tego środka zapobiegawczego. Chodzi tu zatem o zgodność wydanego w tym przedmiocie orzeczenia z przepisami rozdziału 28 Kodeksu postępowania karnego. Sam fakt orzeczenia kary pozbawienia wolności z warunkowym zwieszeniem jej wykonania nie może zaś mieć decydującego znaczenia dla przyjęcia "niewątpliwej niesłuszności" tymczasowego aresztowania. Niewątpliwie niesłuszne jest bowiem tylko takie tymczasowe aresztowanie, które spowodowało dolegliwość, której oskarżony nie powinien był doznać w świetle całokształtu okoliczności sprawy (por. np. uchwałę SN z dnia 15 IX 1999 r. I KZP 27/99, OSNKW 1999 z 11-12, poz.72, czy też post. SN z 12 IV 2010 r. w sprawie o sygn. akt V KK 308/09, LEX nr 583934, jak też wyrok SA. w Gdańsku z dnia 15 I 2014 r. w sprawie II AKa 459/13, LEX nr 1419011).

W przedmiotowej sprawie Sąd I instancji dokonał kompleksowej analizy przesłanek stosowania wobec A. M. tymczasowego aresztowania i trafnie ustalił, iż stosowanie tego środka nie było niewątpliwie niesłuszne z innych względów, jak też nie naruszało przepisów rozdziału 28 Kodeksu postępowania karnego. W chwili zastosowania tymczasowego aresztowania, a później kontynuowania go wobec wnioskodawcy zachodziły bowiem zarówno przesłanki ogólne określone w art. 249 § 1 k.p.k., jak również przesłanki szczególne określone w art. 258 § 1 pkt 1 i 2 oraz § 2 k.p.k., stanowiące właściwą podstawę prawną do zastosowania środka zapobiegawczego w najsurowszej postaci.

Należy zgodzić się z Sądem meriti, że analiza okoliczności związanych ze stosowaniem tymczasowego aresztowania w stosunku do A. M. w sprawie karnej rozpoznanej przez Sąd Okręgowy w Suwałkach sygn.. akt II K 119/12 prowadzi do wniosku, że brak jest uzasadnionych podstaw do uznania, że było ono stosowane w sposób niewątpliwie niesłuszny, czego wymaga norma art. 552 § 4 k.p.k.

Jak wynika z akt wskazanej sprawy wnioskodawca stanął pod zarzutem popełnienia przestępstwa z art. 299 § 1 i 6 kk art. 13 § 1 kk w zw. z art. 299 § 1 i 6 kk w zb. z art. 270 § 1 kk w zw. z art.11 § 2 kk w zw. z art. 12 kk.

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2011 r. Sąd Rejonowy w Suwałkach w sprawie II Kp 829/11 zastosował wobec A. M. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres trzech miesięcy, tj. od dnia 25.11.2011 r. do dnia 25.02.2012 r. Jako przesłankę zastosowania tego środka Sąd Rejonowy wskazał wysokie prawdopodobieństwo popełnienia zarzucanych mu czynów jak również obawę matactwa z uwagi na wieloosobowy charakter sprawy oraz sprzeczną treść wyjaśnień wnioskodawcy z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Ponadto sąd ten wskazał na fakt, iż A. M. jest cudzoziemcem i nie posiadał w Polsce stałego miejsca pobytu, w związku z czym istniała realna obawa ucieczki bądź ukrywania się.

Następnie Sąd Okręgowy w Suwałkach postanowieniem z dnia 22 lutego 2012 w sprawie II Kp 9/12, uznając za aktualne przesłanki wskazane powyżej, przedłużył okres stosowania tymczasowego aresztowania do dnia 25.05. 2012 r.

Mając na względzie całokształt okoliczności sprawy, a przede wszystkim fakt istnienia przesłanek szczególnych do stosowania tymczasowego aresztowania, Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił, iż brak jest podstaw do stwierdzenia, iż wskazane powyżej orzeczenia zapadły z naruszeniem przepisów rozdziału 28 Kodeksu postępowania karnego. Orzeczenia te były poddane kontroli instancyjnej, a Sąd Okręgowy w Suwałkach uznał te decyzje za wydane zgodnie z prawem.

Zgodzić się również należy ze stanowiskiem Sądu I instancji, że na tym etapie stosowania tego środka zapobiegawczego możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu zarzuconego podejrzanemu, a tym samym zbędności stosowania tymczasowego aresztowania wobec A. M., w istniejących okolicznościach nie była uzasadniona.

Ostatecznie środek zapobiegawczy w tej postaci został uchylony wobec wnioskodawcy w dniu 2 kwietnia 2012 r. postanowieniem prokuratora Prokuratury Okręgowej w Suwałkach w sprawie o sygn. akt V Ds.43/11. Natomiast Sąd Okręgowy dopiero na rozprawie w dniu 21 stycznia 2014 r. (a zatem niespełna dwa lata później), po przeprowadzeniu postępowania dowodowego (po przesłuchaniu pracowników banku), uprzedził strony o możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu.

Mając na uwadze powyższe, za uprawnione należy uznać stanowisko Sądu Okręgowego, iż w świetle całokształtu okoliczności sprawy, na etapie stosowania tymczasowego aresztowania, nie można było przewidzieć, że wobec A. M. zostanie orzeczona kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Tym samym nie sposób jest stwierdzić, że sąd stosując wobec wnioskodawcy ten środek izolacyjny dopuścił się naruszenia przepisu z art. 259 § 2 k.p.k.

Ponadto zwrócić należy uwagę na fakt, iż ostatecznie A. M. nie został uniewinniony od zarzucanego mu czynu, jak podnosi skarżący. Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem z dnia 24 stycznia 2014 r. w sprawie o sygn. akt II K 119/12 uznał go za winnego, a jedynie dokonał zmiany opisu czynu oraz jego kwalifikacji prawnej i skazał na karę łączną 1 roku i 8 miesięcy pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił.

Reasumując, w świetle powyższego, należy uznać, że Sąd Okręgowy dokonał właściwej interpretacji przepisu art. 552 § 4 k.p.k. oraz prawidłowo ocenił ustalone w sprawie okoliczności, trafnie uznając, że brak przesłanki w postaci niewątpliwej niesłuszności tymczasowego aresztowania, stanowi podstawę do oddalenia wniosku.

Z powyższych względów zarzut obrazy tego przepisu prawa materialnego, chociaż niewłaściwie sformułowany w podstawie odwoławczej z pkt 1 apelacji, Sąd Apelacyjny uznał za niezasadny w stopniu oczywistym a zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

O kosztach postępowania odwoławczego rozstrzygnięto na mocy art. 554 § 2 k.p.k.

AU/ut/bm