Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

Przewodniczący

SSA Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

SSA Jerzy Szczurewski

SSA Grzegorz Skrodzki

Protokolant

Barbara Mosiej

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 182/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sadu Okręgowego w Olsztynie z dnia 13 wrzesnia 2022 r. sygn. akt II K 77/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

1

- rażącą niewspółmierność (surowość) wymierzonej oskarzonemu kary pozbawienia wolności, która nie uwzględnia w sposób wystarczająct postawy oskarżonemu w toku postępowania oraz stopnia jego winy, a nadto nie bierze pod uwagę celów wychowawczego i zapobiegawczego jakie kara ma osiągnąć względem skazanego zwłaszcza podeszłego wieku oskarżonego, faktu jego dotychczasowej niekaralności oraz wyrażonej skruchy,

- odstąpienie przez sąd I instancji od zastosowania względem oskarżonego F. Z. dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary, w sytuacji, w której oskarzony działał w warunkach przepisu art. 31 §2 k.k., wyraził skruchę i żal z powodu popełnienionej zbrodni, nadto przeżył niemal 74 lata nie wchodząc w konflikt z prawem.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wymierzona oskarżonemu jest rzeczywiście rażąco surowa, nieadekwatna do stopnia jego zawinienia. Brak jest jednakże przekonujących podstaw do nadzwyczajnego złagodzenia kary.

Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że w chwili popełnienia zbrodni zdolność oskarżonego do kierowania własnym postępowaniem była ograniczona w stopniu znacznym. Stwierdzenie jednakże ograniczonej poczytalności w stopniu znacznym daje jedynie możliwość zastosowania wobec sprawcy nadzwyczajnego złagodzenia kary. Kodeks karny w art. 31 §2 k.k. jedynie zatem stwarza możliwość zastosowania wobec sprawcy nadzwyczajnego złagodzenia kary. W każdym razie działanie w stanie ograniczonej w znacznym stopniu poczytalności jest istotnym elementem umniejszającym stopień winy, a co za tym idzie w świetle przepisu art. 53 §1 k.k. ma zasadniczy wpływ na wysokość wymierzonej kary. Podkreślić natomiast należy, że jest to tylko jedna z przesłanek mających wpływ na wymiar kary i nie może dyskredytować innych okoliczności poprawnie karę taką kształtujących (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 16 listopada 2000 r., II Aka 306/2000, Prok. i Pr. 2001, z. 7 – 8, poz. 13).

Nie można przy rozważaniu zastosowania dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary tracić z pola widzeniu szeregu okoliczności mocno obciążających oskarżonego. Należy mieć przede wszystkim na względzie, że F. Z. popełnił zbrodnię zabójstwa z zamiarem bezpośrednim, pozbawił życia kolegi, którego znał od wielu lat, bez żadnego powodu. Poza tym w chwili dokonania przestępstwa znajdował się w stanie nietrzeźwości. Te okoliczności wyraźnie sprzeciwiają się wymierzeniu oskarżonemu kary poniżej dolnego ustawowego zagrożenia.

Nie mniej jednak wymierzoną oskarżonemu karę trzynastu lat pozbawienia wolności należy uznać za rażąco surową. Można odnieść wrażenie, że Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił w dostatecznym stopniu faktu, że oskarżony popełnił zbrodnię w stanie ograniczonej w stopniu znacznym poczytalności. Surowe karanie osób o ograniczonej w znacznym stopniu poczytalności determinowanej zakłóceniami czynności psychicznych o podłożu organicznym, ponad zasięg ich winy tylko dla odstraszenia ewentualnie innych, całkowicie poczytalnych i w pełni za swe czyny odpowiedzialnych sprawców, byłoby oczywistym sprzeniewierzeniem wymaganiom kary sprawiedliwej (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 19 grudnia 2000 r. II Aka 242/2000, OSA 2001, .z. 5, poz. 31). Sąd Okręgowy zupełnie nie wziął też pod uwagę, że oskarżony ma obecnie 73 lata i tym samym w jego przypadku kara trzynastu lat pozbawienia wolności jest w istocie dla niego karą dożywotniego pozbawienia wolności. Stawia to pod znakiem zapytania sensowność wdrażania wobec niego procesu resocjalizacyjnego. Zauważyć zaś należy, że istnieje duża szansa na to, że oskarżony po wyjściu na wolność nie popełni ponownie przestępstwa. Z opinii biegłych psychiatrów jednoznacznie wynika, że prawdopodobieństwo ponownego dokonania przez oskarżonego podobnego czynu w przyszłości nie jest wysokie i nie wymaga on w przyszłości stosowania jakichkolwiek środków leczniczych.

Wymierzając oskarżonemu karę należało też bardziej docenić to, że mimo podeszłego wieku oskarżony nigdy nie był karany sądownie. Zgodzić się należy z obrońcą, że oskarżony przeżył swoje życie w miarę przyzwoicie.

Należy pamiętać, że przy wymiarze kary różnica między sprawcą ułomnym a pełnowartościowym psychicznie polega na tym, że owa ułomność uzasadnia wydatne złagodzenia kary na tle całokształtu uwzględnionych okoliczności, a więc wymierzenie kary łagodniejszej niżby ją orzeczono gdyby okoliczność ta nie zachodziła (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 29 marca 2001 roku, II AKa 82/100, Prok. i Pr. 2001 z. 12 poz. 26).

Mając zatem na uwadze wszystkie te okoliczności należało wydatnie obniżyć orzeczoną wobec oskarżonego.

Wniosek

zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez zastosowanie względem oskarżonego dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary i wydatne zmniejszenie orzeczonej kary pozbawienia wolności, ewentualnie w przypadku uznania, że brak jest podstaw do skorzystania względem oskarżonego F. Z. dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary, wydatne złagodzenie kary orzeczonej.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak wskazano wyżej brak było podstaw do zastosowania wobec oskarżonego dobrodziejstwa nadzwyczajnego złagodzenia kary. Pomimo że oskarżony działał w warunkach ograniczonej w stopniu znacznym poczytalności, stopień jego zawinienia bynajmniej nie jest mały.

Wymierzona oskarżonemu kara jest jednakże rażąco surowa. Sąd pierwszej instancji nie uwzględnił dostatecznie okoliczności łagodzących dla oskarżonego, a w szczególności popełnienia przypisanej mu zbrodni w warunkach art. 31 §1 k.k. Stąd też zasadne jest uwzględnienie w części wniosku apelacyjnego o wydatne zmniejszenie orzeczonej kary pozbawienia wolności.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Złagodzono wymierzoną oskarżonemu karę pozbawienia wolności do 9 lat.

Zwięźle o powodach zmiany

Ponieważ wymierzona przez Sąd pierwszej instancji kara jest rażąco surowa, zupełnie nieadekwatna do stopnia zawinienia oskarżonego, należało obniżyć jej wymiar do 9 lat. Kara w takiej wysokości jest adekwatna przede wszystkim do stopnia zawinienia oskarżonego i spełni pożądane wobec niego funkcje poprawcze i wychowawcze. Obniżenie oskarżonemu kary niemalże do dolnej granicy ustawowego zagrożenia, z uwagi na ograniczoną w stopniu znacznym poczytalność oskarżonego i jego wiek, nie zakłóci prawidłowego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

O nieopłaconych kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonej w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie §4 ust. 1, 2 i 3 oraz §17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia MInistra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. j. Dz. U z 2019 r. poz. 18).

Sytuacja materialna oskarżonego uzasadniała zolnienie go na podstawie art. 626 §1 k.p.k. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7. PODPIS