Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

Przewodniczący

sędzia Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

Jacek Dunikowski

Alina Kamińska

Protokolant

Agnieszka Wądołkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Aka 137/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok łączny Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 19 maja 2023 roku, sygn. akt II K 22/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

^{co do winy}

^{co do kary}

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

^uchylenie

^zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

I

błąd w ustaleniach faktycznych polegający na błędnym uznaniu, iż J. B. dopuścił się czynów w odległych okresach, błędne uznanie, iż zachowanie skazanego jest chwiejne przy pominięciu przyczyny nałożenia kary na skazanego i innych okoliczności towarzyszących, błędne uznanie, iż skazany jest osobą zdrową, która może podjąć pracę,

rażąca niewspółmierność orzeczonej kary łącznej w wymiarze 15 lat pozbawienia wolności polegającej na nieuwzględnieniu wszystkich istotnych okoliczności, dotyczących skazanego, a w szczególności pominięcie postawy skazanego w okresie odbywania kary pozbawienia wolności, wynikającej z opinii o skazanym, a także tego, iż skazany nie narusza porządku prawnego w żaden sposób oraz rażące uwzględnienie przesłanek, dotyczących prewencji szczególnej i ogólnej, co doprowadziło do wymierzenia wobec skazanego niewspółmiernie rażącej kary pozbawienia wolności.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1

Sąd pierwszej instancji, wbrew twierdzeniom autora apelacji, prawidłowo ustalił, że zachowanie skazanego w zakładzie karnym nie jest stabilne. Przez administrację zakładu karnego zostało ocenione jako ledwie przeciętne. J. B. był kilkakrotnie karany dyscyplinarnie. Ostatni raz 15 marca 2021 roku za wulgarne kwestionowanie sposobu i przygotowania leków wydanych przez służbę zdrowia. Wcześniej 1 września 2020 roku dokonał samoagresji w postaci odmowy przyjmowania posiłków. Czyn ten, co bardzo źle świadczy o skazanym, miał charakter instrumentalny. Skazanego nie może usprawiedliwiać to, że w jego przekonaniu nie otrzymywał właściwej pomocy medycznej. Jeżeli uważał, że jego stan zdrowia jest na tyle poważny, że uniemożliwia wykonywanie wobec niego kary pozbawienia wolności, mógł złożyć wniosek o udzielenie przerwy w karze i wówczas sąd penitencjarny oceniałby sytuację skazanego.

Obrońca najwyraźniej źle zrozumiał uzasadnienie Sądu pierwszej instancji. Sąd ten bowiem wcale nie ustalił, że skazany jest obecnie osobą zdrową, która może podjąć pracę. W pisemnych motywach zaskarżonego wyroku jedynie zaznaczono, że J. B. będąc technikiem informatykiem zamiast uczynić sobie źródło dochodu z popełniania przestępstw mógł podjąć legalną pracę, która dawałaby mu źródło utrzymania. Sąd Okręgowy nie pominął natomiast znajdujących się w aktach sprawy zaświadczeń lekarskich, z których wynika, że u skazanego rozpoznano chorobę zwyrodnienia kręgosłupa. Wbrew jednak wyrażonemu w uzasadnieniu poglądu stan zdrowia skazanego może mieć wpływ na rozstrzygnięcie o karze łącznej. Wynika to z treści art. 571 §1 k.k., który mówi o zbieraniu w sprawie o wydanie wyroku łącznego między innymi informacji co do stanu zdrowia skazanego.

Ad. 2

Zgodzić się należy z obrońcą, że orzeczona wobec oskarżonego kara łączna jest rażąco niewspółmiernie surowa. Autor apelacji jednakże nie dostrzegł, że Sąd pierwszej instancji błędnie uznał, powołując się na art. 86 §4 k.k., że mógł orzekać karę łączną w granicach od najwyższej wcześniej orzeczonej wobec oskarżonego kary łącznej 13 lat pozbawienia wolności do sumy poprzednio orzeczonych kar łącznych. Sąd Okręgowy najwyraźniej nie wziął pod uwagę wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 kwietnia 2019 roku wydany w sprawie o sygn. akt K 14/17, zgodnie z którym art. 86 § 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1600, ze zm.) w zakresie, w jakim różnicuje sytuacje osób, wobec których zastosowanie miała już wcześniej instytucja kary łącznej, od osób, co do których ta instytucja zastosowania nie miała, w ten sposób, że umożliwia w stosunku do tej pierwszej kategorii osób podwyższenie dolnej granicy kary łącznej, a także orzeczenie kary rodzajowo surowszej, tj. kary 25 lat pozbawienia wolności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Ta okoliczność sama przez się przesądza o rażącej surowości orzeczonej wobec skazanego kary łącznej. Za orzeczeniem wobec oskarżonego kary łącznej bardziej na zasadzie absorpcji aniżeli na zasadzie kumulacji mogło przemawiać to, że oskarżony dopuścił się przestępstw przeciwko temu samemu dobru chronionemu prawem. Rację miał zaś Sąd pierwszej instancji, że niektóre z przestępstw skazany popełnił w znacznych odstępach czasu, co z kolei przemawia za wymierzeniem kary łącznej na zasadzie kumulacji. Nie sposób też nie zauważyć, że modus operandi skazanego nie zawsze był taki sam.

To, że skazany obecnie nie narusza porządku prawnego jest wynikiem tego, że od ponad siedmiu lat odbywa karę pozbawienia wolności. W zasadzie bezpośrednio przed osadzeniem J. B. popełniał jeszcze przestępstwa pomimo wydania wobec niego prawomocnych wyroków skazujących za przestępstwa przeciwko mieniu. Nie ma też racji obrońca, że aktualnie opinia o skazanym jest bardzo dobra. Powtórzyć należy, że jego zachowanie oceniane jest jako zaledwie przeciętne. Na korzyść skazanego przemawia zaś, że był on kilkakrotnie nagradzany regulaminowo między innymi za wykonywanie nieodpłatnej pracy. Dobrze też świadczy o nim to, że karę odbywa w systemie indywidualnego programu oddziaływania.

Nie mniej jednak postawa oskarżonego w czasie odbywania kary nie ma obecnie istotnego przełożenia na wymiar kary łącznej. Zgodnie bowiem z treścią art. 85a k.k. w brzmieniu pierwotnym orzekając karę łączną sąd bierze pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Orzeczenie wobec oskarżonego kary łącznej na zasadzie absorpcji z pewnością nie zapewniłoby zrealizowania wobec oskarżonego celów zapobiegawczych i wychowawczych kary. Podkreślić bowiem należy, że wcześniej stosowane wobec oskarżonego kary, w tym bezwzględne kary pozbawienia wolności, nie powstrzymały J. B. przed popełnianiem przestępstw. Przypisanych mu przestępstw dopuszczał się w warunkach recydywy szczególnej podstawowej. Przy wymiarze kary łącznej nie sposób też pominąć, że oskarżony popełnił bardzo wiele przestępstw wyrządzając szkody w majątku szeregu osób. Orzekanie zatem wobec niego kary łącznej na zasadzie absorpcji powodowałoby też negatywny wydźwięk w opinii społecznej, nie przyczyniałoby się do właściwego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Z tych wszystkich względów należało uznać, że karę niejako adekwatną do ciężaru wszystkich popełnionych przez oskarżonego przestępstw będzie kara łączna 13 lat pozbawienia wolności. Będzie ona wystarczająco dolegliwa dla oskarżonego, aby zostały spełnione wobec niego cele poprawcze i wychowawcze. Kara w takim wymiarze będzie też sprzyjać właściwemu kształtowaniu świadomości prawnej społeczeństwa.

Odnosząc się natomiast do zarzutów zawartych w piśmie oskarżonego z dnia 6 czerwca 2023 roku zatytułowanym „Apelacja” należy stwierdzić co następuje:

Jeżeli w wyroku łącznym błędnie nie zaliczono jakiegoś okresu pozbawienia wolności oskarżonego, to błąd taki może być naprawiony w trybie art. 420 §1 k.p.k.

Nie sposób jest uznać, że zostało naruszone prawo do obrony oskarżonego. Na rozprawie był on bowiem reprezentowany przez obrońcę i obecność skazanego w żaden sposób nie mogłaby wpłynąć na treść zaskarżonego wyroku.

Sąd pierwszej instancji ocenił dowody zgodnie z wyrażoną w art. 7 k.p.k. zasadą swobodnej oceny dowodów. W szczególności słusznie uznał na podstawie opinii o skazanym z zakładu karnego, że zachowanie skazanego jest „chwiejne”. Był on bowiem zarówno nagradzany, jak i kilkukrotnie karany dyscyplinarne. Jego zaś przewinienia dyscyplinarne nie były bynajmniej mało znaczące. Błędem zaś sądu było uznanie, że na wymiar kary łącznej nie wpływa obecny stan zdrowia skazanego, co z kolei zostało wzięte pod uwagę przez Sąd Odwoławczy.

Nieprawdą jest, co podniósł skazany, że toczące się przeciwko niemu postępowania karne „zostały kilkunastokrotnie zmultiplikowane”. Prowadzone wobec J. B. postępowania nie dotyczyły bowiem tych samych przestępstwa. Były to różne czyny zabronione popełnione na szkodę różnych pokrzywdzonych. Liczba zaś tych czynów jest wręcz zatrważająca.

Jak wcześniej wskazano orzeczona wobec J. B. kara łączna jest rzeczywiście rażąco surowa, ale z innych przyczyn, aniżeli wskazanych przez skazanego.

Sąd Okręgowy słusznie zasądził od skazanego opłatę i obciążył go pozostałymi kosztami sądowymi. W kwietniu 2023 roku skazany posiadał bowiem na swoim koncie środki finansowe.

Wniosek

O zmianę zaskarżonego wyroku i wydanie wyroku, obejmującego karę łaczną uwzględniającą zasadę tzw. pełnej absorpcji.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ponieważ uznano, że orzeczona wobec oskarżonego kara łączna jest rażąco surowa z przyczyn omówionych wcześniej, został częściowo uwzględniony wniosek apelacyjny.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Obniżono orzeczoną wobec skazanego J. B. karę łączną pozbawienia wolności do 13 lat.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmiany wyroku zostały omówione w części odnoszącej się do zarzutów z apelacji obrońcy.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

Skazany wprawdzie posiadał na swoim koncie środki finasowe, ale nie pozwalają one na pokrycie zarówno kosztów sądowych za postępowanie pierwszoinstancyjne, jak i odwoławcze. Skazany zaś obecnie nie pracuje z uwagi na swój stan zdrowia. Dlatego też z mocy art. 624 §1 k.p.k. został zwolniony od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7. PODPIS