Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

Przewodniczący

Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

Jacek Dunikowski

Leszek Kulik

Protokolant

Marek Bychowski

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 98/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 15 kwietnia 2024 r., sygn. akt II Ko 63/24

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I

II.

Apelacja pełnomocnika wnioskodawców:

1. obrazę przepisów prawa materialnego, tj.

-

art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23.02.1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego Państwa Polskiego w zw. z art. 445 § 1 i 2 k.c. oraz art. 448 k.c. poprzez błędną ich wykładnię skutkującą bezzasadnym oddaleniem w części ponad kwotę 240.000,00 zł za krzywdę doznaną przez J. C. wynikającą z pozbawienia go wolności w okresie od dnia 13 maja 1949 r. do dnia 13 sierpnia 1950 r. w sprawie zakończonej wyrokiem byłego Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 27 stycznia 1950 r.} sygn. akt Sr. 26/50, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, która w istocie jest niewspółmierna do rozmiaru doznanych przez pokrzywdzonego krzywd i cierpień, ich długotrwałości, intensywności i nieodwracalnego charakteru, w sytuacji, gdy okoliczności niniejszej sprawy przemawiają za zasądzeniem na rzecz wnioskodawców zadośćuczynienia w wyższej wysokości (przedmiotowej kwoty zadośćuczynienia wskazanej we wniosku),

-

art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23.02.1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego Państwa Polskiego w zw. z art. 445 § 1 i 2 k.c. oraz art. 448 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i nieuwzględnienie w sposób właściwy wszystkich istotnych krzywd J. C., a zwłaszcza poczucia rażącej niesprawiedliwości z powodu niesłusznego pozbawienia go wolności w związku z działalnością niepodległościową, złych warunków, w jakich wówczas przebywał, a w konsekwencji błędne oddalenie w części w pozostałym zakresie wniosku o zadośćuczynienie,

2.obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy i uznanie, że zasądzone zadośćuczynienie w kwocie 240.000,00 złotych spełnia cel i wymogi określone art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (dalej: ustawa lutowa, ustawa rehabilitacyjna) w przypadku krzywd J. C. doznanych wskutek pozbawienia go wolności w okresie od dnia 13 maja 1949 r. do dnia 13 sierpnia 1950 r. w sprawie zakończonej wyrokiem byłego Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 27 stycznia 1950 r., sygn. akt Sr. 26/50, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego;

• 1.  obrazę przepisów prawa materialnego tj. art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w zw. z art. 552 § 1 k.p.k. oraz art. 31 § 1 i 2 k.c. poprzez ich błędną wykładnię na skutek bezpodstawnego uznania przez Sąd, że z uwagi na wykonywaną pracę, młody wiek (22 lat) i brak wykształcenia, to na potrzeby szacowania należnego wnioskodawcom odszkodowania należy uznać, iż zdecydowanie bardziej prawdopodobnym jest, że zarobki J. C. kształtowały się na poziomie pensji minimalnej, podczas gdy w ocenie wnioskodawców na potrzeby niniejszego szacowania należy przyjąć wynagrodzenie co najmniej przeciętne, albowiem jak wskazano we wniosku wynagrodzenie otrzymywane przez J. C. pozwało na jego utrzymanie na dobrym poziomie, a nadto ze względu na jego aresztowanie w młodym wieku oraz okoliczność, iż był zdrowym, silnym mężczyzną, byłby w stanie osiągać wynagrodzenie w wysokości co najmniej przeciętnego wynagrodzenia za pracę, gdyby nie został niesłusznie pozbawiony wolności;

  2.  w oparciu o art. 438 la) k.p.k. obrazę prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 1 ustawy lutowej w zw. z art. 361 § 1 k.c., poprzez błędną wykładnię, zawężającą w sposób nieumocowany w przepisach prawa pojęcie odszkodowania, niwecząc kompensacyjny charakter odszkodowania, a wyrażony poprzez przyjęcie przez Sąd orzekający jako podstawę wyliczenia odszkodowania kwotę netto, podczas gdy realną szkodą represjonowanego jest utrata wynagrodzenia wraz z ubezpieczeniem i składką emerytalną, a więc daninami publicznoprawnymi;

  3.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. polegającą na przekroczeniu zasad swobodnej i wszechstronnej oceny dowodów w analizie zgromadzonego materiału dowodowego, naruszającą zasady logicznego wnioskowania i zasad doświadczenia życiowego, polegające na nieprawidłowej ocenie materiału dowodowego, pośrednio w postaci dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz zeznań wnioskodawców poprzez uznanie, iż brak jest podstaw do poczynienia pozytywnych dla pokrzywdzonego ustaleń w zakresie przyznania odpowiedniego odszkodowania z tytułu zwrotu zarekwirowanych środków finansowych, a także zwrotu kosztów obrońcy w sprawie prowadzonej o sygn. akt Sr. 26/50, w związku z uznaniem, iż „jak wskazują akta sprawy represjonowanego nie była ona szczególnie skomplikowana, zakończyła, się na jednym, terminie, na którym przesłuchano tylko represjonowanego", podczas gdy z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego oraz załączonej do wniosku dokumentacji wynika, iż taki stan spowodował z uwagi na skazanie ojca wnioskodawców stratę materialną w majątku represjonowanego w wysokości wskazanej we wniosku.

Apelacja prokuratora:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który miał wpływ na treść wydanego wyroku poprzez przyjęcie, że stopień doznanych przez J. C. krzywd wynikłych z represjonowania go w okresie od 13 maja 1949 r. do 13 sierpnia 1950 r. za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa Polskiego, uzasadnia przyznanie zadośćuczynienia w kwocie łącznej 240.000 zł, podczas gdy skutki pozbawienia wolności represjonowanego, które trwało rok i 3 miesiące, nie odbiegały od cierpień innych osób bezprawnie więzionych w związku z działalnością niepodległościową, a zatem ustaloną kwotę zadośćuczynienia w wymiarze 240.000 zł. należy uznać za zbyt dowolną i dokonaną z pominięciem realiów społecznych, a co za tym idzie znacząco wygórowaną w stosunku do odniesionej przez J. C. krzywdy, przy uwzględnieniu innych zapadłych w podobnych sprawach orzeczeń.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnośnie apelacji pełnomocnika wnioskodawców:

Co zarzutów dotyczących wysokości zadośćuczynienia:

Wszystkie trzy zarzuty dotyczą w istocie tego samego zagadnienia, a mianowicie wysokości przyznanego wnioskodawcom zadośćuczynienia.

Przede wszystkim podkreślić należy, że Sąd Okręgowy właściwie rozpoznał przedmiotową sprawę, uwzględniając całokształt okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, które ocenił zgodnie z wymogami określonymi w dyspozycji art.7 k.p.k. W gruncie rzeczy pełnomocnik nie wykazała, na czym konkretnie miałoby polegać złamanie przez Sąd pierwszej instancji zasady swobodnej oceny dowodów. Sąd ten opierając się na właściwie ocenionych dowodach dokonał właściwych ustaleń faktycznych.

Jak wynika z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy ten miał na uwadze negatywne doznania podejrzanego związane z zatrzymaniem, lękiem, niepokojem o przyszłość swoją i rodziny. Słusznie też sąd ten opierając się też na faktach znanych mu z urzędu ustalił, że warunki odbywania tymczasowego aresztowania i kary, a także stosowane metody śledcze były dla represjonowanego bardzo dolegliwe. W żaden sposób nie można uznać, jak chce tego autor apelacji, że sąd nie docenił tych okoliczności.

W pełni też zgodzić się należy z Sądem pierwszej instancji, że zebrane dowody nie dały podstaw do uznania, że warunki, w jakich przebywał represjonowany, miały charakter wyjątkowy. Brak jest w szczególności dowodów, że był on torturowany i to pomimo tego, że stracił słuch na jedno ucho.

Nie ulega wątpliwości, że wysokość zadośćuczynienia powinna przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej, lecz jednocześnie musi być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 maja 2021 r. V CSKP 114/21 LEX nr 3220006). Bezspornie też wysokość zadośćuczynienia należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego, co nakazuje stwierdzić, że zarzut wadliwego określenia wysokości zadośćuczynienia może być uwzględniony jedynie w sytuacjach, w których przyznane zadośćuczynienie w sposób oczywisty i rażący nie odpowiada okolicznościom występującym w danej sprawie, a więc jest niewspółmierne do stopnia i długotrwałości krzywd doznanych przez represjonowanego;

Nie można zgodzić się z pełnomocnikiem, że przyznana kwota zadośćuczynienia jest zaniżona w stosunku do utrwalonej linii orzeczniczej i obecnie zasądzanych środków na podstawie ustawy lutowej w analogicznych stanach faktycznych. Pełnomocnik powołała w uzasadnieniu apelacji orzeczenia, w których faktycznie były zasądzane wyższe kwoty z tytułu zadośćuczynienia za niesłuszne pozbawienia wolności. W wielu jednak sprawach były przyznawane znacznie niższe zadośćuczynienia na podstawie ustawy lutowej zwłaszcza w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, uwzględniając oczywiście inflację.

Tak więc, wbrew wywodom pełnomocnika nie można uznać, że przyznane przez Sąd Okręgowy zadośćuczynienie jest rażące zaniżone. Kwota zadośćuczynienia ma indywidualny charakter, uwarunkowany okolicznościami konkretnej sprawy. Dalsze zwiększanie kwoty, jak postuluje apelująca, i to do sumy przekraczającej „grubo” trzy miliony złotych byłoby nieporozumieniem - nie tylko taka kwota byłaby nieadekwatna do ustalonych cierpień fizycznych i psychicznych represjonowanego, ale jeszcze nie uwzględniałaby obecnych realiów ekonomicznych, stanowiąc kwotę wręcz bajońską na tle obecnych zarobków przeciętnego obywatela.

Co do zarzutów dotyczących wysokości odszkodowania:

Nie ma żadnych podstaw do uznania, że ojciec wnioskodawców przed aresztowaniem osiągał zarobki w wysokości co najmniej przeciętnego wynagrodzenia. Taka teza jest rażąco sprzeczna z zebranymi w sprawie dowodami, których wiarygodność autorka apelacji najwyraźniej nie kwestionuje. To przecież z wyjaśnień wnioskodawcy J. C. wynika, że represjonowany pomagał wówczas swoim rodzicom w prowadzeniu trzynastohektarowego gospodarstwa rolnego. Z pracy na tym gospodarstwie utrzymywali się nie tylko jego rodzice i żona, ale również czworo rodzeństwa. Znając realia tamtych czasów na wsi, dochody represjonowanego, bez względu na to, czy podlegały opodatkowaniu, zdecydowanie nie mogły kształtować się na wyższym poziomie niż minimalne wynagrodzenie netto. Wręcz przeciwnie, było one zdecydowanie niższe. Dodać należy też, że wniosek o odszkodowanie nie jest dowodem, na podstawie którego można czynić ustalenia faktyczne.

Fakt, że dochody represjonowanego brutto na pewno były niższe od poziomu minimalnego wynagrodzenia netto, sprawia, że dywagacje odnośnie tego, czy zasądzone w zaskarżonym wyroku odszkodowanie obejmuje daniny publicznoprawne są bezprzedmiotowe. Nie można też zgodzić się z autorką apelacji, że ojciec wnioskodawców na skutek pozbawienia wolności został pozbawiony możliwości rozwoju osobistego i zawodowego. Po wyjściu na wolność miał dopiero 23 lata. Mógł więc zdobyć nowy zawód.

Wnioskodawcy nie przedstawili żadnego dowodu obrazującego wysokość poniesionych przez represjonowanego kosztów związanych z ustanowieniem obrońcy. Tym samym nie ma żadnych podstaw do zasądzenia z tego tytuły wyższej kwoty od obecnie obowiązującej minimalnej stawki za pomoc prawną w procesie karnym. Przedstawione w apelacji argumenty opierają się wyłącznie na domniemaniach.

Sąd pierwszej instancji bardzo szczegółowo wyjaśnił, w jaki sposób zrewaloryzował zarekwirowaną podczas przeszukania kwotę pieniężną. W pełni zgodzić się należy z Sądem Okręgowym, że odniesienie tej kwoty do przeciętnego wynagrodzenia w 1950 roku jest całkowicie błędne. Pełnomocnik wnioskodawców proponując taki sposób rewaloryzacji zupełnie pomija fakt, że w 1950 roku została przez komunistyczne władze przeprowadzona reforma walutowa. Ojciec wnioskodawców został zatrzymany 13 maja 1949 roku. Zarekwirowano wówczas 600 złotych. Reforma walutowa została przeprowadzona 30 października 1950 roku. Przeciętne wynagrodzenie w 1950 roku w „nowych” pieniądzach wnosiło 551 złotych. Kwota 600 złotych po denominacji odpowiadała 18 złotych. Nietrudno wyliczyć, że stanowiło to zaledwie 3,2% przeciętnego wynagrodzenia.

Odnośnie apelacji prokuratora:

Zgodzić się należy z oskarżycielem publicznym, że nie umniejszając krzywdzie doznanej przez J. C. uznać należy, że przyjęta przez Sąd Okręgowy kwota należnego zadośćuczynienia jest wygórowana i przewyższa (wbrew wywodom pełnomocnika wnioskodawcy) zasądzane w podobnych sprawach kwoty.

Jak już wcześniej podniesiono, warunki izolacji ojca wnioskodawców nie były wyjątkowe. Brak przede wszystkim dowodów na to, że był on torturowany. Nie ma też dowodów na to, że był on szykanowany.

Odpowiedniość kwoty zadośćuczynienia, o której stanowi art. 445 §1 k.c., ma z natury rzeczy służyć złagodzeniu doznanej krzywdy, a jednocześnie nie być źródłem wzbogacenia. Wysokość zadośćuczynienia wyznaczają dwie granice. Z jednej strony musi ono przedstawiać wartość ekonomicznie odczuwalną, z drugiej zaś powinno być utrzymane w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej. Zasada umiarkowanego rozmiaru zadośćuczynienia trafnie łączy się z wysokością stopy życiowej społeczeństwa, gdyż zarówno ocena, czy jest ono realne, czy nie nadmierne, pozostawać musi w związku z poziomem życia. Oczywiście powoływanie się przy ustalaniu zadośćuczynienia na potrzebę utrzymania jego wysokości w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej nie może prowadzić do podważenia kompensacyjnej funkcji zadośćuczynienia.

Z tych też względów w sytuacji, w której nie ustalono zaistnienia po stronie represjonowanego nadzwyczajnych dolegliwości, odbiegających od cierpień innych osób pozbawionych wolności z tych samych przyczyn, należy odwołać się do obecnej linii orzeczniczej. Powinno ono zatem oscylować w granicach 10.000 złotych za miesiąc pozbawienia wolności. Podkreślić należy, że kwota ta przekracza przeciętne miesięczne wynagrodzenie.

Wniosek

Apelacja pełnomocnika wnioskodawców:

zasądzenie na rzecz wnioskodawców dalszej kwoty 3.265.244,84 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę oraz kwoty 75.665,01 zł tytułem odszkodowania za szkodę doznaną przez J. C. wskutek pozbawienia go wolności w okresie od dnia 13 maja 1949 r. do dnia 13 sierpnia 1950 r. w sprawie zakończonej wyrokiem byłego Wojskowego Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 27 stycznia 1950 i\, sygn. akt Sr, 26/50, w związku z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty, ewentualnie o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy w Olsztynie.

Apelacja prokuratora:

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez znaczące zmniejszenie należnego J. C. zadośćuczynienia, tj. do kwoty 180.000 zł. i proporcjonalne obniżenie kwoty zasądzonej z tego tytułu na rzecz wnioskodawców, tj. do kwoty po 60.000 zł.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Odnośnie wniosków pełnomocnika wnioskodawców:

Całkowita bezzasadność zarzutów apelacyjnych determinowała nieuwzględnienie wniosku o podwyższenie przyznanych kwot zadośćuczynienia i odszkodowania. Nie ujawniły się też żadne okoliczności, o których mowa w art. 437 §2 zd. 2, które uzasadniają uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Odnośnie wniosku prokuratora:

Przyjmując, że należało przyjąć, iż za jeden miesiąc pozbawienia wolności powinno być przyznane zadośćuczynienie w kwocie 10.000 złotych, kwotę zadośćuczynienia należało ustalić na kwotę 180.000. Tym samym należało zasądzić na rzecz wnioskodawców kwoty po 60.000 złotych. Dlatego tez należało w całości uwzględnić wniosek oskarżyciela publicznego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze rozstrzygnięto na podstawie art.13 ustawy z dnia 23.02.1991r. (Dz.U. 2021, poz.1693).

Brak zaś było podstaw do zasądzenia od Skarbu Państwa na rzecz wnioskodawców poniesionych przez nich kosztów związanych z ustanowieniem pełnomocnika.

Opłaty poniesione przez wnioskodawcę, ubiegającego się o odszkodowanie za doznaną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę,, na rzecz Kancelarii Adwokackiej w związku z ustanowieniem przez niego swego pełnomocnika, nie należą do kosztów postępowania w rozumieniu art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (Dz. U. Nr 34, poz.149), które ponosi Skarb Państwa (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 października 1999 r. WA 29/99, Lex 537070).

7.  PODPIS