Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 maja 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w II Wydziale Karnym w składzie

Przewodniczący	SSA Alina Kamińska
Sędziowie	SSA Janusz Sulima (spr.) SSA Jerzy Szczurewski
Protokolant	Agnieszka Wądołkowska

przy udziale prokuratora Małgorzaty Gasińskiej – Werpachowskiej

po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2019 r.

sprawy skazanego A. N. s. A.

o wydanie wyroku łącznego

z powodu apelacji obrońcy skazanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Suwałkach

z dnia 5 lutego 2019 r., sygn. akt II K 28/18

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

II.  zwalnia skazanego od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

A. N. został skazany prawomocnymi wyrokami:

I.  Sądu Okręgowego w Przemyślu z dnia 27 czerwca 2016r., w sprawie II K 20/15, za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., na karę 6 lat pozbawienia wolności; Wyrok uprawomocnił się w dniu 4 kwietnia 2017r.; Okresy zaliczone na poczet kary w pkt 7: okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie w dniach od 18 czerwca 2013r. do dnia 7 marca 2014r.; Obliczenie kary: od dnia 26.06.2017r. do dnia 06.10.2022 r. - kara podlegająca wykonaniu;

II.  Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 9 października 2017r., w sprawie II K 55/15 (zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 marca 2018r., w sprawie o sygn. akt II AKa 240/17), za czyn z art. 54 § 1 k.k.s., art. 65 § 1 k.k.s.,
art. 65 § 3 k.k.s., art. 91 § 1 k.k.s., na karę łączną 2 lat pozbawienia wolności; Wyrok stal się prawomocny w dniu 20 marca 2018r.; Okresy zaliczone na poczet kary w
pkt LXV: okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 7 lutego 2014r. do dnia 3 marca 2014r.; Obliczenie kary: od dnia 06.10.2022r. do dnia 11.09.2024r. - kara podlegająca wykonaniu;

Sąd Okręgowy w Suwałkach wyrokiem łącznym z dnia 5 lutego 2019r. w sprawie
II K 28/18:

I.  na mocy art. 569 § 1 i 2 k.p.k., art. 85 § 1 i 2 k.k., art. 86 § 1 k.k. oraz art. 85a k.k. połączył karę 6 (sześciu) lat pozbawienia wolości orzeczoną wobec skazanego A. N. wyrokiem Sądu Okręgowego w Przemyślu z dnia 27 czerwca 2016r., w sprawie II K 20/15 (pkt I) z karą łączną 2 ( dwóch) lat pozbawienia wolności orzeczoną wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 9 października 2017r., w sprawie o sygn. akt II K 55/15 (zmienionego wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 marca 2018r., w sprawie II AKa 240/17) (pkt II) i orzekł wobec skazanego A. N. karę łączną 7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności;

II.  pozostałe orzeczenia będące częścią składową połączonych wyroków pozostawił do odrębnego wykonania;

III.  na mocy art. 577 k.p.k. na poczet orzeczonej w pkt I wyroku łącznego kary łącznej
7 (siedmiu) lat pozbawienia wolności zaliczył skazanemu A. N. okres odbytej dotąd kary w sprawie II K 20/15, tj. od dnia 26.06.2017r. do dnia 05.02.2019r r. oraz okres zaliczony na poczet tejże kary od dnia 18.06.2013r do dnia 07.03.2014r.:

IV.  kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa.

Powyższy wyrok w części, tj. w pkt I w zakresie orzeczenia wobec A. N. kary łącznej 7 lat pozbawienia wolności zaskarżył na korzyść skazanego jego obrońca, który zarzucił:

1  obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie
art. 7 k.p.k. poprzez zastąpienie zasady swobodnej oceny dowodów dowolną oceną dowodu wyrażająca się orzeczeniem wobec skazanego kary łącznej na zasadzie asperacji w wyniku zbadania związku przedmiotowo-podmiotowego między poszczególnymi przestępstwami, związku czasowego, danych dotyczących trybu życia skazanego przed osadzeniem oraz jego zachowania w trakcie odbywania kar pozbawienia wolności, z pominięciem dyrektyw priorytetowych z art. 85a k.k., z którego to przepisu wynika, że orzekając karę łączną sąd przede wszystkim zobligowany jest brać pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa,

2  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść w zakresie przyjęcia przez sąd, że brak jest względów przemawiających za łagodniejszym potraktowaniem skazanego, pomimo pozytywnej opinii penitencjarnej Aresztu Śledczego w S.,

3  rażącą niewspółmierność wymierzonej skazanemu na zasadzie asperacji kary łącznej w wysokości 7 lat pozbawienia wolności, podczas gdy dla osiągnięcia celów kary wystarczy jej wymierzenie wobec skazanego na zasadach absorbcji, w wymiarze najwyższej z wymierzonych kar.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w pkt I poprzez orzeczenie wobec A. N. kary łącznej 6 lat pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Generalnie rzecz ujmując skarżący starał się wykazać, że Sąd Okręgowy niedostatecznie uwzględnił pozytywne okoliczności dotyczące zachowania A. N. w trakcie pobytu w zakładzie karnym, wynikające z dwóch opinii penitencjarnych, co w konsekwencji spowodowało zastosowanie niewłaściwej zasady łączenia kar i wymierzenie skazanemu zbyt surowej kary łącznej. Kontrola odwoławcza wykazała bezzasadność podniesionych przez obrońcę skazanego zarzutów i argumentacji przywołanej na jej poparcie. Sąd pierwszej instancji bynajmniej nie uchybił w ocenie dowodów wyrażonej w art. 7 k.p.k. zasadzie swobodnej oceny dowodów. Nie popełnił też błędu w ustaleniach faktycznych.

Decydując o kształcie kary łącznej sąd winien, zgodnie z art. 85a k.k., brać pod uwagę przede wszystkim dyrektywy prewencji indywidualnej oraz generalnej, tj. cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Przepis ten jest nowością pod względem legislacyjnym, ale nie zawiera enumeratywnego katalogu przesłanek decydujących o wymiarze kary łącznej, a użycie zwrotu „przede wszystkim” pozwala stosować dotychczasowy wieloletni dorobek doktryny i judykatury. Dlatego też oprócz zachowania skazanego w trakcie odbywania kary i osiągniętych przez niego efektów resocjalizacyjnych uwzględnić też należy relacje zachodzące pomiędzy prawomocnie osądzonymi czynami, które sprowadzają się do łączącego je związku przedmiotowo – podmiotowego oraz dzielących je odstępów czasowych, tak aby orzeczona kara łączna zawierała w sobie całościową ocenę przestępczej działalności skazanego i we właściwy sposób miarkowała zastosowaną wobec niego represję karną. Suma tych okoliczności decyduje o zastosowaniu przy wymiarze kary łącznej zasady absorpcji, asperacji bądź kumulacji. Przy czym oparcie wymiaru na zasadzie absorpcji lub kumulacji traktować należy jako rozwiązanie skrajne, stosowane wyjątkowo i wymagające szczególnego uzasadnienia, a priorytetową zasadą wymiaru kary łącznej powinna być zasada asperacji. Stanowisko takie jest ugruntowane w orzecznictwie (por. w tej mierze chociażby wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 28 listopada 2016 r. w sprawie II AKa 99/16, Lex nr 2200280, czy też wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 14 grudnia 2017 r. w sprawie II AKa 200/17, Lex nr 2437828). Całkowitą absorpcję, której zastosowania domaga się apelujący, można zastosować wówczas, gdy wszystkie czyny wykazują bardzo bliską więź podmiotową i przedmiotową albo gdy orzeczone za niektóre z czynów kary są tak minimalne, że w żadnym stopniu nie mogłyby rzutować na karę łączną, albo też istnieją jakieś inne szczególne okoliczności dotyczące osoby skazanego.

W przedmiotowej sprawie Sąd Okręgowy dostrzegł i poddał dokładnej analizie wszystkie wskazane wyżej okoliczności istotne dla prawidłowego wymiaru kary łącznej i trafnie ukształtował ją wedle reguły asperacji. Wymierzona A. N. kara łączna 7 lat pozbawienia wolności jest sprawiedliwa i w żadnej mierze nie może być uznana za rażąco surową. Zaznaczyć należy, że ustawodawca obostrzył pojęcie „niewspółmierności kary”, uzasadniającej zmianę orzeczenia o karze w ramach czwartej podstawy odwoławczej, zawężającym znamieniem „rażącej” po to, by pewne różnice w ocenie łagodności lub surowości kary między sądem a stroną skarżącą nie prowadziły w każdym takim przypadku do zmiany w postępowaniu odwoławczym kary, a nawet do wnoszenia odwołania od oceny Sądu pierwszej instancji. Tylko zaś wtedy można uznać, że przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona, jeśli z punktu widzenia nie tylko sprawcy, ale i ogółu społeczeństwa, kara jawi się jako niesprawiedliwa, zbyt drastyczna, przynosząca nadmierną dolegliwość. Wbrew wywodom autora apelacji, orzeczona w zaskarżonym wyroku kara łączna pozbawienia wolności w żadnym razie nie nosi cech rażącej surowości, a tylko tego rodzaju surowość może powodować w myśl art. 438 pkt 4 k.p.k. wydanie orzeczenia reformatoryjnego. W niniejszej sprawie sąd mógł orzec wobec skazanego karę łączną w granicach od 6 do 8 lat pozbawienia wolności. Orzeczona zatem przez Sąd Okręgowy kara łączna jest o rok niższa od kary, jaką sąd ten mógł orzec przy zastosowaniu zasady kumulacji.

Dokonując analizy podmiotowo - przedmiotowej pomiędzy poszczególnymi czynami przypisanymi skazanemu, Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, że choć odległość czasowa pomiędzy nimi nie była znaczna, to różnorodność naruszonych dóbr prawnych i odmienny sposób postępowania skazanego co do każdego z tych czynów nie przemawiają za istnieniem ścisłego związku pomiędzy nimi. Przypisany A. N. wyrokiem Sądu Okręgowego w Przemyślu rozbój popełniony został z użyciem przemocy, godził co najmniej w zdrowie pokrzywdzonego i niósł za sobą zdecydowanie większy ładunek negatywny. Czyn ten był bardzo niebezpieczny, świadczący o dużym stopniu zdemoralizowania skazanego. Przestępstwo, za które został skazany wyrokiem Sądu Okręgowego w Suwałkach, godziło natomiast w interes Skarbu Państwa. Nie ma właściwie żadnego znaczenia, że skazany czynów tych dopuścił się ponad siedem lat temu. Lektura uzasadnienia zaskarżonego wyroku wskazuje, że Sąd Okręgowy nie pominął także pozytywnych dla skazanego opinii penitencjarnych z Aresztu Śledczego w S., uwzględniając w dostatecznym stopniu cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara łączna ma osiągnąć w stosunku do skazanego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Nietrafny jest zarzut niedostatecznego uwzględnienia pozytywnych wyników resocjalizacji A. N. w izolacji. Apelujący zdecydowanie przecenia okoliczności związane z zachowaniem skazanego w trakcie odbywania kary i skuteczność dotychczasowych działań resocjalizacyjnych podjętych w stosunku do niego. Owszem, z obu opinii penitencjarnych, zarówno z dnia 10.05.2018r., jak też z dnia 23.01.2019r. wynika, że skazany prawidłowo dostosował się do rygorów więziennych i wykazuje chęć pracy nad sobą. Karę odbywa w systemie programowym, wyznaczone zadania realizuje sukcesywnie, pracuje nieodpłatnie na rzecz jednostki. Z drugiej strony karę odbywa on w półotwartej jednostce penitencjarnej, a więc o średnim stopniu zabezpieczeń, nie jest uczestnikiem systemu przepustkowego, nie pracuje poza terenem zakładu karnego i nie został jeszcze w żadnej sposób sprawdzony w warunkach wolnościowych. Z opinii z dnia 10.05.2018r., wynika, że pomimo rocznego pobytu w izolacji nie ukończył jeszcze żadnych programów resocjalizacyjnych i readaptacyjnych. W okresie kilku miesięcy, jaki minął do czasu sporządzenia kolejnej opinii uczestniczył jedynie w programie resocjalizacji (...) Suma tych okoliczności wskazuje, że proces resocjalizacji A. N. nie jest tak dalece zaawansowany, jak próbuje tego dowieść skarżący i w żadnym razie nie uzasadnia wymierzenia skazanemu kary łącznej na tyle łagodniejszej, aby uzasadniona była ingerencja sądu odwoławczego. Kara łączna wymierzona wobec niego z zastosowaniem pełnej absorpcji nie byłaby karą sprawiedliwą i zgodną z poprawnymi kryteriami oceny opisanymi powyżej. Nie byłaby ona także w stanie zrealizować pożądanych zadań prewencyjnych, w szczególności w sferze prewencji indywidualnej, nakierowanej na osobę skazanego.

Nadmienić należy, że postępowanie pierwszoinstancyjne nie było dotknięte żadnym innym uchybieniem, które należałoby wziąć pod uwagę z urzędu niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

W tym stanie rzeczy zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy.

Sytuacja materialna skazanego uzasadniała zwolnienie go od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, o czym orzeczono zgodnie z art. 624 § 1 k.p.k.