Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

Przewodniczący

Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

Jerzy Szczurewski

Tomasz Uściłko

Protokolant

Elżbieta Niewińska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 31/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Suwałkach z dnia 6 listopada 2023 roku, sygn.. akt II K 93/22

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

2.

Apelacja prokuratora:

I.  obraza przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 45 §1 k.k. poprzez jego niezastosowanie i brak rozstrzygnięcia o przepadku równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z popełnienia przestępstwa przez oskarżonego przypisanego mu w pkt IV wyroku, w wysokości 449.150 zł., pomimo iż orzeczenie przepadku jest obligatoryjne w razie skazania za przestępstwo z którego sprawca osiągnął korzyść majątkową,

II.  obraza przepisów postępowania karnego mających istotny wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. polegających na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów oraz nieuwzględnienie wszystkich okoliczności przemawiających na niekorzyść oskarżonego M. Z. (1) poprzez pominięcie dowodów w postaci zapisu z notatnika telefonu, informacji bankowych o spłacie kredytu oraz wysokości wpłat na ten rachunek, treści rozmów telefonicznych z A. B. oraz notariuszem, które to dowody wskazują na wysokość obrotu pieniędzmi w związku z nielegalnym obrotem środkami odurzającymi i psychotropowymi, co w konsekwencji doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych w przedmiocie rzeczywistego przebiegu zdarzeń i uniewinnienia oskarżonego od popełnienia czynu określonego w art. 299 §1 k.k., podczas gdy wszechstronne, wyczerpujące i logiczne rozważenie wszystkich okoliczności, wskazanie wiedzy i doświadczenia życiowego prowadzą do wniosku, że M. Z. (1) dopuścił się popełnienia zarzucanego mu czynu,

III.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpływ na treść orzeczenia, polegający na:

a)  ustaleniu w pkt. I wyroku, w zakresie środków psychotropowych w postaci 4 CMC, ich ilości na 5319, g netto, podczas gdy prawidłowa ilość tych środków wynosiła 522,47 g netto,

b)  ustaleniu w pkt IV tiret trzeci wyroku w zakresie substancji psychotropowych w postaci kokainy ich ilości na 521,30 g netto, podczas gdy prawidłowa ilość tych środków wynosiła 522,47 g netto,

c)  przyjęciu w pkt IV tiret pierwszy wyroku, iż oskarżony nabył od ustalonego mężczyzny, środki odurzające w postaci ziela konopi innych niż włókniste w ilości co najmniej 15 kg, podczas gdy w rzeczywistości nabył on środki odurzające w postaci ziela konopi innych niż włókniste w ilości 18 kg.,

d)  przyjęcie w pkt IV tiret ósmy wyroku innego czasookresu popełnienia przestępstwa tj. stycznia 2021 roku do kwietnia 2021 roku, podczas gdy prawidłowo określony okres działania sprawy to od stycznia 2020 roku do kwietnia 2021 roku

IV.  rażąca niewspółmierność kary pozbawienia wolności orzeczonej za czyn określony w pkt Iv wyroku, poprzez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 lat, podczas gdy zasadnym jest wymierzenie kary pozbawienia wolności w wymierzę 5 lat pozbawienia wolności, co skutkowało orzeczeniem kary łącznej w wymiarze 5 lat pozbawienia wolności podczas gdy zasadnym jest wymierzenie kary łącznej w wymiarze 6 lat pozbawienia wolności.

Apelacja obrońcy oskarżonego:

a)  rażąca niewspółmierność wymierzonej kary przejawiająca się w zbytniej surowości wymierzonych oskarżonemu kar jednostkowych pozbawienia wolności, tj. kary 2 lat i 6 miesięcy za czyn z pkt. I sentencji wyroku, kary 1 roku pozbawienia wolności za czyn z pkt. III sentencji wyroku oraz kary 4 lat pozbawienia wolności za czyn z pkt. IV sentencji wyroku, a w konsekwencji rażąca niewspółmierność wymierzonej oskarżonemu kary łącznej 5 lat pozbawienia wolności z pkt. VI sentencji wyroku, podczas gdy mając na uwadze stopień winy oskarżonego, współpracę oskarżonego z organami ścigania w toku śledztwa, stopień szkodliwości społecznej czynów oskarżonego oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, zasadnym jest wymierzenie oskarżonemu M. Z. (1) kar łagodniejszych,

b)  rażąca niewspółmierność wymierzonej kary przejawiająca się w zbytniej surowości wymierzonej oskarżonemu kary grzywny w wysokości 200 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 150 złotych za czyn z pkt. I sentencji wyroku oraz kary grzywny 300 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 150 złotych za czyn z pkt. IV sentencji wyroku, a w konsekwencji rażąca niewspółmierność kary łącznej grzywny w wysokości 400 stawek dziennych przyjmując wysokość jednej stawki dziennej za równoważną kwocie 150 złotych, podczas gdy mając na uwadze stopień winy oskarżonego, stopień szkodliwości społecznej czynu oskarżonego, współpracę oskarżonego z organami ścigania w toku śledztwa oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do oskarżonego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oraz warunki osobiste oskarżonych, zasadnym jest wymierzenie oskarżonemu M. Z. (1) kar łagodniejszych,

c)  rażąca niewspółmierność orzeczonego w pkt VI sentencji wyroku środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 2 lat, podczas gdy wystarczającym jest orzeczenie wobec oskarżonego M. Z. (1) środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów w niższym wymiarze,

d)  rażącą niewspółmierność orzeczonej w pkt. VII sentencji nawiązki w wysokości 20.000 złotych płatnej na rzecz Stowarzyszenia Monar Ośrodek Leczenia, Terapii i Rehabilitacji w G., podczas gdy wystarczającym jest orzeczenie wobec oskarżonego rzeczonej nawiązki w niższej kwocie,

e)  błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu przez Sąd, iż brak jest w przedmiotowej sprawie podstaw do odstąpienia od obciążania oskarżonego M. Z. (1) opłatą oraz pozostałymi kosztami w spawie, podczas gdy sytuacja majątkowa oskarżonego uzasadnia zwolnienie oskarżonego od ponoszenia kosztów procesu w całości.

Apelac

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnośnie apelacji prokuratora:

Całkowicie bezzasadny jest zarzut oskarżyciela publicznego wskazujący na naruszenie przez Sąd pierwszej instancji dyspozycji art. 4 k.p.k., art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k.

Przede wszystkim podstawą stawianych zarzutów nie mogą w zasadzie stanowić przepisy postępowania o charakterze ogólnym, które wyznaczają ogólne zasady postępowania karnego. Taki zaś charakter ma przepis art. 4 k.p.k. formułujący zasadę obiektywizmu. Wskazać jednocześnie należy, że brak jest jakichkolwiek podstaw do przypuszczenia, że w niniejszej sprawie sędzia nie kierował się obiektywizmem, stwarzając korzystniejszą sytuację dla jednej ze stron procesu. Nie można żadną miarą uznać, że Sąd Okręgowy przyjął kierunkowe nastawienie do sprawy czy też dopasowywał czynności procesowe do z góry przyjętego na wstępie wyniku. Nie stanowi też naruszenia zasady obiektywizmu, że Sąd pierwszej instancji uznał za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego odnośnie pochodzenia zabezpieczonych w niniejszej sprawie pieniędzy, zwłaszcza że bardzo szczegółowo i logicznie uzasadnił swoje stanowisko co do tego.

Nie może też być mowy o naruszeniu przez Sąd pierwszej instancji dyspozycji art. 410 k.p.k. Kwestia naruszenia art. 410 k.p.k. może zaistnieć, kiedy sąd opiera swoje orzeczenie na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej bądź tylko na części materiału ujawnionego i jego rozstrzygnięcie nie jest wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności. Nie oznacza to jednak, że można rozumieć art. 410 k.p.k. w ten sposób, iż każdy z przeprowadzonych dowodów ma stanowić podstawę ustaleń faktycznych. Jeżeli sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego, wskazując w uzasadnieniu, dlaczego dokonał takiej oceny tego dowodu, to nie można twierdzić, że naruszył przepis art. 410 k.p.k. Poza tym wskazane przez prokuratora w zarzucie apelacyjnym dowody w postaci zapisu z notatnika telefonu, informacji bankowych o spłacie kredytu oraz wysokości wpłat na ten rachunek, treści rozmów telefonicznych z A. B. oraz notariuszem bynajmniej nie podważają wiarygodności wyjaśnień M. Z. (1) w tej części.

Dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena wyjaśnień oskarżonego nie wymyka się poza ramy nakreślone przez art. 7 k.p.k. Ocena ta została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy, stanowiła wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto została wyczerpująco i logicznie uargumentowana w uzasadnieniu wyroku.

Prokurator w gruncie rzeczy nie przedstawił w apelacji żadnego rozsądnego argumentu, który mógłby wykazać, że rozumowanie Sądu pierwszej instancji jest błędne. Oskarżyciel w zasadzie swoją tezę, że zabezpieczone pieniądze pochodzą z przestępstwa opiera wyłącznie na domniemaniach. Przypisanie zaś oskarżonemu popełnienia przestępstwa powinno opierać się na dowodach. Tymczasem prokurator nie przedstawił żadnego dowodu mogącego wskazywać na to, że te pieniądze pochodziły ze sprzedaży narkotyków. To, że oskarżony obracał dużymi kwotami pieniędzy pochodzącymi z handlu narkotykami, wcale nie oznacza, że nie mógł posiadać środków pieniężnych uzyskanych w inny sposób. Mało tego, prokurator w apelacji uznał za nie budzące wątpliwości to, że M. Z. (1) i A. B. sprzedali mieszkanie za 460.000 złotych oraz że z zeznań świadków N. W. oraz D. F. wynika, że M. Z. (1) domagał się przekazania mu pieniędzy w gotówce. Wynika z tego zatem, że prokurator, pomimo kwestionowania uniewinnienia oskarżonego od popełnienia czynu z art. 299 §1 k.k., przyjmuje, że zabezpieczone pieniądze mogły pochodzić ze sprzedaży mieszkania. Jeżeli zaś mogły pochodzić z legalnego źródła, to tym samym brak jest podstaw do skazania oskarżonego za przestępstwo prania brudnych pieniędzy i to również wtedy, gdy można przyjąć, że pochodziły one z handlu narkotykami. Jeżeli żadnej z tych dwóch wersji nie da się wykluczyć, to nie można wyroku w sprawie karnej opierać na wersji niekorzystnej dla oskarżonego, gdyż byłoby to ewidentnie sprzeczne z dyspozycją art. 5 §2 k.p.k.

Z uzasadnienia apelacji jednoznacznie wynika, że prokurator wcale nie wyklucza, że zabezpieczone w sprawie pieniądze pochodziły ze sprzedaży mieszkania. Jednocześnie najwyraźniej zdaje się przyjmować, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży mieszkania oskarżony chciał przeznaczyć na zakup narkotyków. Świadczy o tym następujący passus z apelacji prokuratora: „ Zdaniem skarżącego taki rodzaj transakcji wskazuje na fakt, iż oskarżony potrzebował bezpośredniego dostępu do środków płatniczych w celu ich inwestycji w nielegalny obrót narkotykami. Logicznym jest, iż przechowywanie pieniędzy na rachunku bankowym pozostawia ślad wskazujący na częstotliwość i wysokość wpłat i wypłat.” Jeżeli było tak, jak zakłada to prokurator, że M. Z. (1) pieniądze uzyskane ze sprzedaży mieszkania chciał zainwestować w narkotyki, o czym miałaby też świadczyć podnoszona przez oskarżyciela okoliczność, że na zakup domu chciał zaciągnąć kredyt, to w żadnym wypadku na tej podstawie nie można uznać, że pieniądze te stanowiły przedmiot przestępstwa z art. 299 §1 k.k. To, że oskarżony chciał pieniądze uzyskane ze sprzedaży mieszkania przeznaczyć na zakup narkotyków, żadną miarą nie oznacza, że pochodziły one z przestępstwa. Nad wyraz oczywiste jest, że w momencie powzięcia przez oskarżonego zamiaru przeznaczenia pieniędzy uzyskanych ze sprzedaży mieszkania na zakup narkotyków żadne przestępstwo nie zostało popełnione.

Poza tym nie ma żadnego dowodu na to, że M. Z. (1) pieniądze ze sprzedaży mieszkania nie chciał przeznaczyć na zakup domu. Dowodami takim z pewnością nie są treści rozmów przeprowadzone pomiędzy M. Z. (1) a A. B. oraz pomiędzy notariuszem a oskarżonym. To, że oskarżony chciał zaciągnąć kredyt na zakup domu wcale nie prowadzi do wniosku, że pieniędzy ze sprzedaży mieszkania nie chciał przeznaczyć na ten sam cel. Prokurator najwyraźniej pominął fakt wynikający z treści umowy przedwstępnej sprzedaży nieruchomości domu jednorodzinnego, której stronami byli M. D. i D. D. oraz A. B. i M. Z. (1), iż oskarżony wraz ze swoją partnerką zobowiązali się zapłacić za dom 830.000 złotych. Oczywiste zatem jest, że pieniądze uzyskane ze sprzedaży mieszkania wystarczały oskarżonemu jedynie na opłacenie z grubsza połowy wartości domu. Dlatego też zapewne chciał starać się o uzyskanie kredytu z banku.

Zupełnie niezrozumiałe jest kwestionowanie przez prokuratora ustalonego przez Sąd pierwszej instancji faktu, że M. Z. (2) przekazał 100.000 złotych oskarżonemu na zakup mieszkania położonego w E. przy ulicy (...). Można się jedynie domyślać, że zakwestionowanie tej okoliczności miałoby na celu dokonanie odmiennego ustalenia, że pieniądze w takiej kwocie pochodziły z handlu narkotykami. Tymczasem w niniejszej sprawie M. Z. (1) ani nie przypisano, ani też wcześniej nie zarzucono, że uzyskał przed nabyciem mieszkania w E. w dniu 24 kwietnia 2019 roku korzyść majątkową ze sprzedaży narkotyków w kwocie co najmniej 100.000 złotych. Z treści zarzutu zarówno zarzuconego, jak i przypisanego wynika jednoznacznie, że M. Z. (1) sprzedawał narkotyki w latach 2020 i 2021, za wyjątkiem sprzedaży marihuany K. K. (1), tylko że to odpłatne udzielanie tej osobie narkotyków miało miejsce w okresie od bliżej nieustalonej daty 2019 roku do 27 kwietnia 2021 roku, a osiągnięta z tego korzyść w tym okresie wyniosła zaledwie 2.000 złotych. Tak więc w tej sprawie ani Sąd pierwszej instancji, ani też wcześniej organy prowadzące śledztwo nie ustaliły, że oskarżony przed nabyciem mieszkania w E. uzyskał z przestępstwa korzyść majątkową. Jaki zatem dowód miałby świadczyć o tym, że pieniądze te pochodziły z przestępstwa i na jakiej podstawie należałoby uznać, że oskarżony oraz jego ojciec kłamali w swoich depozycjach na temat darowizny pieniędzy w kwocie 100.000 złotych?

Nie jest też prawdą, co podniósł prokurator w apelacji, że okoliczność przekazania przez M. Z. (1) oskarżonemu pieniędzy w kwocie 100.000 złotych nie została potwierdzona żadnym obiektywnym dowodem. Otóż okoliczność ta znajduje potwierdzenie w takim dowodzie. W aktach sprawy na karcie 1.841 znajduje się przesłane z Urzędu Skarbowego w E. zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (formularz SD-Z2), z którego jednoznacznie wynika, że M. Z. (2) darował oskarżonemu 100.000 złotych. Również Sąd Okręgowy w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jednoznacznie wskazał, że obie darowizny: zarówno na rzecz A. B. w kwocie 200.000 złotych, jak i na rzecz M. Z. (1) w kwocie 100.000 złotych zostały zgłoszone do Urzędu Skarbowemu. Dlatego co najmniej zdziwienie budzi zawarte w uzasadnieniu apelacji prokuratora zdanie: „ Tymczasem okoliczność poza wyjaśnieniami oskarżonego i zeznaniami świadka nie została potwierdzona obiektywnym dowodem, chociażby zgłoszeniem darowizny do Urzędu Skarbowego, jak było to w przypadku świadka B. C..

Tak więc brak jest podstaw do uznania, że oskarżony polecił ukrycie pieniędzy pochodzących z przestępstwa i tym samym należało uznać za zasadne rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji o uniewinnieniu oskarżonego od popełnienia czynu z art. 299 §1 k.k.

Nie można też zgodzić się z oskarżycielem, że wymierzona oskarżonemu kara za czyn z punktu IV jest rażąco łagodna.

Nie ulega wątpliwości, że szkodliwość społeczna tego czynu jest znaczna. Handlował on narkotykami na przestrzeni co najmniej dwóch lat. Sprzedawał nie tylko tak zwane miękkie narkotyki, ale również te, które są bardzo niebezpieczne dla zdrowia jak kokaina. Sprzedał on znaczące ilości środków odurzających i substancji psychotropowych. Nie mniej jednak wymierzając karę za ten czyn należało wziąć pod uwagę okoliczności łagodzące, których bynajmniej nie jest mało. Faktem jest, że w postępowaniu sądowym zaprzeczał swojemu udziałowi w obrocie środkami odurzającymi i psychotropowymi, ale w śledztwie przyznał się do popełnienia tego przestępstwa. Wyrażał też skruchę z powodu swego karygodnego zachowania. Mało tego, współpracował z organami ścigania. Dzięki jego wyjaśnieniom zdołano ustalić wiele osób, które również uczestniczyły w obrocie narkotykami. Należy się domyślać, że z tego powodu w swoim lokalnym środowisku jest niejako skazany na ostracyzm. Poza tym nie można tracić z pola widzenia, że kara pozbawienia wolności nie jest jedyną dolegliwością w związku ze skazaniem za ten czyn. Wobec M. Z. (1) został też orzeczony na podstawie art. 45 §1 k.k. przepadek korzyści osiągniętej z popełnienia tego przestępstwa, co powinno mu uświadomić nieopłacalność popełniania przestępstw z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej.

Zasadny jest natomiast zarzut obrazy art. 45 §1 k.k. Przepis ten bowiem jednoznacznie obliguje sąd do orzeczenia przepadku korzyści majątkowej osiągniętej z popełnienia przestępstwa, a pomimo tego Sąd pierwszej instancji nie zawarł takiego rozstrzygnięcia w zaskarżonym wyroku.

Faktem jest, że przepis art. 420 §1 k.p.k. pozwala na uzupełnienie wyroku w tym zakresie poprzez orzeczenie o tym postanowieniem na posiedzeniu. Nie mniej jednak brak orzeczenia o przepadku w sytuacji, gdy jest on obligatoryjny, jest naruszeniem prawa materialnego i w razie podniesienia w apelacji tego uchybienia Sąd odwoławczy winien zmienić zaskarżony wyrok. Zasadą powinno być rozstrzyganie o przepadku, a zwłaszcza przepadku korzyści majątkowej, w wyroku, a nie w postanowieniu. To, że w motywach pisemnych zaskarżonego wyroku zostało zaznaczone, że orzeczenie o przepadku nastąpi w trybie art. 420 §1 k.p.k., w ogóle nie jest wiążące dla Sądu odwoławczego. Postawienie w apelacji zarzutu obrazy art. 45 §1 k.k. poprzez jego niezastosowanie i brak orzeczenia przewidzianego w tym przepisie przepadku obliguje sąd odwoławczy do jego orzeczenia. W takiej sytuacji błędem byłoby zaniechanie orzeczenia przepadku z jednoczesnym wskazaniem, że wyrok zostanie naprawiony w tej części przez Sąd pierwszej instancji w trybie art. 420 §1 k.p.k.

Faktem też jest, że stosownie do treści art. 447 §6 k.p.k. podstawą apelacji nie mogą być wyłącznie zarzuty, których uwzględnienie mogłoby nastąpić w trybie określonym w art. 105 k.p.k. art. 420 k.p.k. lub art. 626 k.p.k. Zwrócić jednakowoż należy uwagę, że przepis ten odnosi się do takiej apelacji, w której wyłącznie podniesiono zarzuty mogące być uwzględnione w trybie wskazanych przepisów. Oznacza to, że jeżeli w apelacji oprócz zarzutów, których uwzględnienie mogłoby nastąpić w trybie art. 105 k.p.k., art. 420 k.p.k. lub art. 626 k.p.k., postawiono inne zarzuty, na przykład błędu w ustaleniach faktycznych, który nie mógłby być uwzględniony w trybie tych trzech przepisów, to wówczas apelacja w całości jest dopuszczalna i obowiązkiem sądu odwoławczego jest rozpoznanie wszystkich zarzutów, również tych, których uwzględnienie mogłoby nastąpić w trybie art. 105 k.p.k., art. 420 k.p.k. lub art. 626 k.p.k. Gdyby zaś w apelacji postawiono wyłącznie zarzuty, których uwzględnienie mogłoby nastąpić w trybie któregoś z tych trzech przepisów, to wówczas taka apelacja byłaby niedopuszczalna z mocy ustawy i jeżeli zostałaby przyjęta przez prezesa Sądu pierwszej instancji, to należałoby ją pozostawić bez rozpoznania.

W judykaturze Sądu Najwyższego utrwalony jest od wielu lat pogląd, tj. że w skład korzyści majątkowej w rozumieniu art. 45 §1 k.k. podlegającej przepadkowi, wchodzą również wszelkie wydatki poczynione przez sprawcę na uzyskanie towaru stanowiącego przedmiot dalszej odsprzedaży w ramach dokonywanego przestępstwa (ostatnio wyrok Sądu Najwyższego z 8 listopada 2023 roku, IV KK 133/23, LEX nr 3623678). W realiach niniejszej sprawy całkowicie więc pozbawione podstaw byłoby uznanie, że od „zysków” należy potrącić koszty poniesione przez oskarżonego na zakup środków odurzających. W przypadku orzekania zwrotu równowartości przepadku uzyskanych korzyści nie chodzi bynajmniej o dochód rozumiany w sposób podatkowy, wynikający z różnicy pomiędzy osiągniętym przychodem, a uprzednim wydatkiem związanym z poniesieniem określonego kosztu jego uzyskania. Korzyści majątkowej osiągniętej bezpośrednio z przestępstwa nie można utożsamiać jedynie z nielegalnym zyskiem osiągniętym z przestępstwa. W skład korzyści majątkowej, przewidzianej w art. 45 §1 k.k. k.k., która powinna zostać objęta przepadkiem, wchodzą wszystkie jej składniki, w tym również te, które pokrywają się z wartością wydatków poczynionych przez sprawcę na jej uzyskanie, choćby nakłady te pochodziły z legalnych źródeł. Dlatego też oskarżonego należy pozbawić całej korzyści majątkowej osiągniętej z przestępstwa, to jest całej kwoty pieniędzy uzyskanej ze sprzedaży narkotyków, a nie tylko kwoty zysku, czyli różnicy między kwotą uzyskaną z ich sprzedaży a wydatkami związanymi z uzyskaniem tych narkotyków i ich dystrybucją.

Dlatego też prawidłowo prokurator wskazał w zarzucie, że przepadek korzyści majątkowej osiągniętej przez oskarżonego z popełnienia przestępstwa z punktu IV powinien nastąpić w kwocie 449.150 złotych. Kwota ta stanowi sumę wszystkich kwot pieniężnych wymienionych w opisie czynu z punktu IV, za które oskarżony sprzedał poszczególnym osobom narkotyki. Poczynione w tym zakresie przez Sąd pierwszej instancji ustalenia w tym zakresie nie budzą żadnych wątpliwości i nie zostały też zakwestionowane przez obrońcę oskarżonego, który również wniósł apelację.

Zasadny też jest zarzut prokuratora błędu w ustaleniach faktycznych co do wskazanych w opisach przypisanych oskarżonemu czynów ilości narkotyków.

Nie pozostaje nic innego jak powtórzyć za oskarżycielem, że po zatrzymaniu oskarżonego w celu ustalenia, jakiego rodzaju środki psychotropowe zostały przy nim znalezione, pobrano z poszczególnych pakietów próbki. W wyniku badań okazało się, że jedną z substancji jest 4-CMC o łącznej wadze netto 8,4 g. Ponieważ waga nieprzekazanych do badań tych narkotyków wynosiła 5.319,5 g., to należało przyjąć, że oskarżony w sumie nabył celem dalszego wprowadzenia do obrotu 5.327,9 g tej substancji psychotropowej.

Sąd pierwszej instancji błędnie też przyjął, że oskarżony przechowywał w piwnicy 521,30 gram kokainy. Sąd najwyraźniej pominął, że przekazano do badań 1,17 g tego narkotyku. Stąd też należało przyjąć, że oskarżony przechowywał 522,47 g kokainy

Rację też ma prokurator, że oskarżony nabył od K. K. (2) 18 kilogramów marihuany, a nie jak przyjął Sąd Okręgowy 15 kilogramów. Z ujawnionych bowiem w telefonie oskarżonego zapisków wynika bowiem, że M. Z. (1) nabył w dniu 31 marca 2021 roku od K. K. (3) 15 kilogramów za gotówkę oraz 3 kilogramy „w kredycie”, czyli łącznie 18 kilogramów.

Z kolei z wyjaśnień M. Z. (1) oraz K. S. wynika jednoznacznie, że oskarżony sprzedawał K. S. narkotyki w okresie od stycznia 2020 roku do kwietnia 2021 roku a nie jak przyjął Sąd Okręgowy od stycznia 2021 roku do kwietnia 2021 roku.

Odnośnie apelacji obrońcy oskarżonego:

Nie można zgodzić się z obrońcą, że wszystkie kary pozbawienia wolności wymierzone za poszczególne przypisane oskarżonemu przestępstwa są rażąco surowe. Za czyn przypisany w punkcie I została wymierzona kara w wysokości niemalże dolnej granicy ustawowego zagrożenia.

Czyn polegający na niezatrzymaniu się pojazdem do kontroli drogowej pomimo wydania przez funkcjonariuszy CBŚP i Żandarmerii Wojskowej wyraźnego polecenia do zatrzymania się i podjęciu próby ucieczki cechował się znaczną szkodliwością społeczną. Oskarżony bowiem takim zachowaniem spowodował znaczne zagrożenie dla zdrowia i życia uczestników ruchu drogowego. W czasie pościgu za oskarżonym panował na drodze duży ruch. Oskarżony uciekał przed zatrzymaniem w taki sposób, że zmuszał innych uczestników ruchu drogowego do zjeżdżania pojazdami na pobocze w celu uniknięcia wypadku. W czasie ucieczki M. Z. (1) wykonywał gwałtowne ruchy rozmawiając jednocześnie przez telefon. Mało tego, kiedy funkcjonariuszom udało się dogonić oskarżonego, zaczął on spychać samochód służbowy, uderzając w jego prawy bok. Potem zaś zbliżając się do ustawionej na drodze blokady zamiast zwolnić przyśpieszył i spychając uczestniczący w pościgu samochód służbowy doprowadził do jego zderzenia z samochodem ustawionym jako blokada na drodze, zmuszając jednocześnie nadjeżdżającego z naprzeciwka kierowcę samochodu ciężarowego do zjechania na pobocze.

Mając na uwadze te wszystkie okoliczności nie sposób uznać, że wymierzona za ten czyn kara jednego roku pozbawienia wolności nie jest adekwatna do stopnia szkodliwości społecznej tego czynu oraz stopnia zawinienia oskarżonego. Dla oceny szkodliwości społecznej tego czynu nie ma żadnego znaczenia to, co podniósł w apelacji obrońca, że był on „pokłosiem” popełnienia przez oskarżonego czynu z art. 56 ust. 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Oczywiste zresztą jest, że gdyby oskarżony nie przewoził wówczas w samochodzie narkotyków, to nie podjąłby próby ucieczki. Z tych samych powodów nie można uznać, że orzeczony w związku ze skazaniem za ten czyn środek karny zakazu prowadzenie pojazdów mechanicznych jest rażąco surowy. Mając na uwadze ogromne zagrożenie dla życia i zdrowia uczestników ruchu drogowego, jakie spowodował oskarżony swoim zachowaniem, można byłoby nawet uznać, że ten zakaz powinien być orzeczony na zdecydowanie dłuższy okres aniżeli na dwa lata. W gruncie rzeczy oskarżony uciekając przed zatrzymaniem powodował takie same zagrożenie jak nietrzeźwy kierowca. Nie ma też w gruncie rzeczy znaczenia, że wcześniej nie był orzekany wobec oskarżonego tego rodzaju środek karny. Przypomnieć zaś należy, że ten środek karny mógł być orzeczony nawet na 15 lat.

Zgodzić się natomiast należy, że wymierzona wobec oskarżonego za czyn z punktu IV kara pozbawienia wolności jest rażąco surowa. Sąd pierwszej instancji zbyt małe znaczenie nadał okolicznościom łagodzącym dla oskarżonego, związanych bezpośrednio z tym czynem. Należało w większym stopniu docenić przyjętą przez oskarżonego postawę w śledztwie. Oskarżony nie tylko przyznał się do uczestnictwa w obrocie narkotykami, ale również złożył w śledztwie szczere i dokładne wyjaśnienia. Jego depozycje pozwoliły organom ścigania na ustalenie szeregu innych osób zajmujących się handlem środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi. Wyraził też szczerą skruchę z powodu swojego nagannego postępowania. Ponieważ pomówił wiele osób, najprawdopodobniej jest skazany na swego rodzaju ostracyzm w swoim lokalnym środowisku. Jest to też duża dolegliwość dla oskarżonego.

Wbrew zaś twierdzeniom obrońcy nie można uznać, że wymierzone oskarżonemu kary grzywny, jeżeli chodzi o ilość stawek dziennych, są rażąco surowe. Należało jedynie zgodzić się z obrońcą, że określona przez Sąd Okręgowy wysokość stawek dziennych jest zbyt wygórowana, nieadekwatna do obecnej sytuacji materialnej oskarżonego, który został pozbawiony majątku. Jednocześnie należało mieć na względzie inne dolegliwości finansowe, które spotkają go po uprawomocnieniu się wyroku w niniejszej sprawie. W związku ze skazaniem za czyn z punktu IV została orzeczona wobec niego nawiązka oraz przepadek korzyści majątkowej osiągniętej z popełnienia przestępstwa. Poza tym został on obciążony kosztami sądowymi.

Nie można uznać, że orzeczona wobec oskarżonego nawiązka na rzecz Stowarzyszenia Monar Ośrodek Leczenia, Terapii i Rehabilitacji w G. jest rażąco niewspółmierna. Oskarżony uczestnicząc w obrocie narkotykami, w tym tak zwanymi narkotykami twardymi, spowodował zagrożenie dla życia i zdrowia wielu ludzi. Wiele osób, które zażyły wprowadzony przez niego do obrotu narkotyk będzie potrzebowało specjalistycznej pomocy, żeby uwolnić się od uzależnienia od substancji psychotropowych. M. Z. (1) powinien mieć świadomość, że swoim zachowaniem mógł przyczynić się do wielu ludzkich tragedii. Dlatego istotne jest, żeby wpłacił znaczącą kwotę pieniężną na cele zapobiegania i zwalczania narkomanii. Kwota 20.000 złotych na pewno nie wykracza poza jego możliwości finansowe.

Nie jest też zasadny zarzut błędu w ustaleniach faktycznych poprzez uznanie, że brak jest podstaw do odstąpienia od obciążania oskarżonego kosztami sądowymi. Faktem jest, że oskarżony przebywał przez dwa lata w areszcie i tym samym nie mógł zarobkować oraz że nie posiada on obecnie majątku. Jest on jednakże zdrowym i stosunkowo młodym człowiekiem. Na skutek złagodzenia wobec niego wymierzonej mu kary pozbawienia wolności nie będzie na długo osadzony w zakładzie karnym. Ma on zatem wszelkie możliwości, żeby będąc na wolności uczciwie zarobkować, co pozwoli mu na spłatę wszelkich zobowiązań wynikłych z popełnienia przez niego przestępstw, nie narażając swoich najbliższych na niezaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych.

Wniosek

Apelacja prokuratora:

Zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

1.  zmianę w opisie czynu z pkt I poprzez przyjęcie, iż oskarżony nabył znaczne ilości środków psychotropowych w postaci 4 CMC o wadze 5.327,9 grama netto,

2.  zmianę w opisie czynu z pkt IV tiret trzeci poprzez przyjęcie, iż oskarżony nabył od nieustalonej osoby, a następnie przechowywał w piwnicy bloku położonego w E. przy ul. (...) znaczne ilości środków odurzających i substancji psychotropowych w postaci: ziela konopi innych niż włókniste w ilości 2.451,91 grama netto oraz kokainy w ilości 522,47 grama netto,

3.  zmianę w opisie czynu z pkt IV tiret pierwszy poprzez przyjęcie, iż oskarżony nabył od ustalonego mężczyzny ziele konopi innych niż włókniste w ilości 18 kg,

4.  zmianę w opisie czynu z pkt IV tiret ósmy wyroku, poprzez przyjęcie, iż oskarżony działał w okresie od bliżej nieustalonej daty stycznia 2020 roku,

5.  wymierzenie za czyn określony w pkt IV kary pozbawienia wolności w wymiarze 5 lat oraz wymierzenie kary łącznej 6 lat pozbawienia wolności oraz orzeczenie przepadku korzyści majątkowej pochodzącej z przestępstwa w wysokości 449.150 zł na podstawie art. 45 §1 k.k.

oraz uchylenie zaskarżonego wyroku w zakresie pkt II i przekazanie w tym zakresie sprawy Sądowi Okręgowemu w Suwałkach do ponownego rozpoznania.

Apelacja obrońcy oskarżonego:

a)  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. I sentencji wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 2 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności oraz kary grzywny 100 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 50 złotych,

b)  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. III sentencji wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary grzywny w wysokości 100 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 50 złotych,

c)  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. IV sentencji wyroku poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz kary grzywny 200 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 50 złotych,

d)  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. V sentencji wyroku poprzez uchylenie rozstrzygnięcia o karze łącznej pozbawienia wolności i karze łącznej grzywny z jednoczesnym wymierzeniem oskarżonemu M. Z. (1) kary łącznej 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności za czyny z pkt. I i IV sentencji wyroku oraz kary łącznej grzywny 320 stawek dziennych przyjmując jedną stawkę dzienną za równoważną kwocie 50 złotych za czyny z pkt. I, III i IV sentencji wyroku,

e)  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. VI sentencji wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego M. Z. (1) zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres 1 roku,

f)  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. VII sentencji wyroku poprzez orzeczenie wobec oskarżonego M. Z. (1) nawiązki w wysokości 8.000 złotych płatnej na rzecz Stowarzyszenia Monar Ośrodek Leczenia, Terapii i Rehabilitacji w G.,

g)  zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. X sentencji wyroku poprzez zwolnienie oskarżonego M. Z. (1) w całości od opłaty i pozostałych kosztów sądowych z jednoczesnym obciążeniem nimi Skarbu Państwa.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Odnośnie wniosku z apelacji prokuratora:

Zasadność zarzutów obrazy prawa materialnego, a mianowicie art. 45 §1 k.k. oraz błędu w ustaleniach faktycznych pociągała za sobą konieczność uwzględnienie wniosków co do zmiany wyroku poprzez orzeczenie przepadku równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z popełnienia przestępstwa oraz zmianę opisu czynów przypisanych w punktach I i IV, w szczególności odnośnie ilości wprowadzonych przez oskarżonego do obrotu środków odurzających i substancji psychotropowych.

Ponieważ Sąd pierwszej instancji nie naruszył dyspozycji art. 7 k.p.k. i zasadnie uniewinnił oskarżonego od popełnienia czynu z art. 299 §1 k.k., brak było jakichkolwiek podstaw do uchylenia wyroku w tej części.

Z kolei bezzasadność zarzutu rażącej niewspółmierności kary wymierzonej za czyn z punktu IV implikowała nieuwzględnienie wniosku o podwyższenie tej kary.

Odnośnie wniosku z apelacji obrońcy:

Ponieważ zarzut rażącej niewspółmierności kary pozbawienia wolności orzeczonej za czyn przypisany w punkcie IV okazał się zasadny, należało uwzględnić wniosek o złagodzenie tej kary.

Z uwagi na to, że ustalona w zaskarżonym wyroku wysokość stawki dziennej grzywny była nieadekwatna do sytuacji majątkowej oskarżonego, należało uwzględnić co do tego wniosek apelacyjny i wysokość stawki dziennej obniżyć.

Ponieważ pozostałe wymierzone za poszczególne czyny oraz środki karne nie były rażąco surowe, brak było podstaw do ich złagodzenia.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Orzeczono o przepadku równowartości korzyści majątkowej osiągniętej z popełnienia przestępstwa. Poprawiono opis czynu przypisanego w punkcie IV. Złagodzono karę pozbawienia wolności wymierzoną za przestępstwo przypisane w punkcie IV. Zmniejszono wysokość stawki dziennej grzywien wymierzonych za przestępstwa udziału w obrocie narkotykami. Ponownie orzeczono o karze łącznej pozbawienia wolności i karze łącznej grzywny.

Zwięźle o powodach zmiany

Przyczyny zmiany wyroku wyjaśniono w części uzasadnienia odnoszącej się do zarzutów z obydwu apelacji.

Wymierzając kary łączne Sąd odwoławczy miał przede wszystkim na względzie, że wszystkie trzy przypisane przestępstwa związane były z uczestnictwem oskarżonego w obrocie narkotykami. Również bowiem popełnienie przestępstwa z art. 178b k.k. było niejako konsekwencją parania się oskarżonego handlem środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi. Stąd też należało uznać, że kary łączne powinny być orzeczone na zasadzie asperacji zbliżonej do absorpcji.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

O jednej opłacie za obie instancje orzeczono na podstawie art. 10 ust. 1 i art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 roku o opłatach w spawach karnych (t. j. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 ze zm.). Rozstrzygnięcie zaś o pozostałych kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze opiera się na przepisie 635 k.p.k. i art. 627 k.p.k.

7.  PODPIS