Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Alicja Sołowińska

Sędziowie: SA Barbara Orechwa-Zawadzka

SO del. Teresa Suchcicka (spr.)

Protokolant: Małgorzata Garbecka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 grudnia 2015 r. w B.

sprawy z odwołania E. Ś. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o ustalenie obowiązku ubezpieczenia

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 16 marca 2015 r. sygn. akt V U 990/14

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz E. Ś. (1) kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

sygn. akt III AUa 575/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12.05.2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. wydaną na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 2, art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 11 ust 2, art. 12 ust 1 i art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.) stwierdził, że E. Ś. (1) jako osoba prowadząca działalność gospodarczą od dnia 1 stycznia 2014 r. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. W uzasadnieniu podał, że czynności wykonywane przez E. Ś. (1) od 01.01.2014 r. były w istocie czynnościami wykonanymi w ramach stosunku pracy zawartego z D. G., a nie w ramach działalności gospodarczej. W ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych E. Ś. (2) nie rozpoczęła prowadzenia działalności, ponieważ wykonywała takie same czynności jak w czasie, gdy była pracownikiem. E. Ś. (2) tylko formalnie zarejestrowała działalność gospodarczą, ale faktycznie tej działalności nie prowadziła, w związku z czym nie podlegała ubezpieczeniu społecznemu.

Odwołanie od powyższej decyzji złożyła E. Ś. (2), która wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, że jako prowadząca działalność gospodarczą podlega od 1 stycznia 2014 r. obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Argumentowała, że stosunek pracy został rozwiązany z dniem 31 grudnia 2013 r., później zaś usługi stomatologiczne świadczyła w ramach prowadzonej działalności gospodarczej na podstawie umowy o świadczenie usług zawartej z Podmiotem Leczniczym P. D. G..

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 16 marca 2015r. Sąd Okręgowy w Białymstoku zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że E. Ś. (1) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1 stycznia 2014 r. ( pkt I ) oraz zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. na rzecz E. Ś. (1) kwotę 60 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu ( pkt II ).

Sąd Okręgowy oparł swe rozstrzygnięcie na następujących, zasadniczych ustaleniach faktycznych i wywodach prawnych.

Bezspornym w sprawie było, iż E. Ś. (1) w okresie 01.03.2013r.- 31.12.2013 r. na podstawie umowy o pracę na czas określony była zatrudniona w Podmiocie Leczniczym P. na stanowisku lekarza dentysty w pełnym wymiarze czasu pracy z wynagrodzeniem 1600 zł brutto. Umowa została rozwiązana na podstawie porozumienia stron w dniu 1912.2013 r., ze skutkiem na dzień 31.12.2013 r. . W chwili rozwiązania umowy o pracę E. Ś. (1) była w ciąży.

Wnioskodawczyni od 01.01.2014 r. wykonywała jednoosobową działalność gospodarczą prowadzoną pod firmą (...). Tego samego dnia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawarła z dotychczasowym pracodawcą D. G. (...) bezterminową umowę o świadczenie usług nr (...), której przedmiotem było świadczenie przez ubezpieczoną usług dentystycznych. Z tytułu wykonywania umowy wnioskodawczyni przysługiwało wynagrodzenie prowizyjne, które dla szczególnych usług wynosiło 40%. Na podstawie umowy D. G. udostępniła E. Ś. (1) lokal, sprzęt, wyposażenie, materiały oraz narzędzia niezbędne do prowadzenia praktyki stomatologicznej. Zakres usług wykonywanych przez E. Ś. (1) na podstawie umowy o świadczenie usług był tożsamy z dotychczas wykonywanymi w oparciu o umowę o pracę.

Sąd ustalił, że E. Ś. (1) została wpisana do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą z dniem 07.01.2014 r. W związku z zarejestrowaniem działalności gospodarczej wnioskodawczyni zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń: emerytalnego, rentowego i wypadkowego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. W złożonych deklaracjach rozliczeniowych za I i II miesiąc 2014 r. jako podstawę wymiaru składek zadeklarowała kwotę 9.365 zł miesięcznie, a za III miesiąc 2247,60 zł. W okresie od 08.02. (...). do 23.04.2014 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim, w związku z czym wystąpiła o przyznanie zasiłku chorobowego za ten okres. Od 24.04.2014 r. do 22.04.2015 r. domagała się przyznania zasiłku macierzyńskiego.

Sąd przytoczył treść art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1442 ze zm.) stanowiący o tym, iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10 (art. 11 ust. 2). Zgodnie z treścią art.18 ust. 8 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe osób prowadzących działalność gospodarczą i osób współpracujących z nimi stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe tych osób nie może przekraczać miesięcznie 250% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale.

Zdaniem Sądu niewątpliwie zadeklarowana przez E. Ś. (1) podstawa wymiaru składek za okres od stycznia do lutego 2014 r. była kilkakrotnie wyższa niż osiągany przez nią dochód z tytułu zawartej umowy o pracę. W ocenie Sądu nie może budzić wątpliwości, iż zmiana tytułu ubezpieczenia z umowy o pracę na umowę o świadczenie usług wykonywanej w ramach indywidualnej praktyki stomatologicznej została dokonana w sposób świadomy i przemyślany po to, aby E. Ś. (1) miała możliwość uzyskania wysokiego zasiłku macierzyńskiego.

Sąd przytoczył uchwałę 7 sędziów SN z dnia 21.04.2010 r. (II UZP 1/10 – OSNP 2010/21-22/267), w której Sąd Najwyższy uznał, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania kwoty zadeklarowanej przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność jako podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych ustawą z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych nie jest czynnością prawną. Ma ono charakter kształtujący, gdyż organ rentowy nie może odmówić jego przyjęcia. Osoba prowadząca działalność może zadeklarować dowolną podstawę w granicach określonych przez ustawę. Ingerencja w tę sferę jakiegokolwiek innego podmiotu jest niedopuszczalna, chyba że ma wyraźne umocowanie w przepisach. Wymierzenie składek polega na ustaleniu ich wysokości. Problem nie ekwiwalentności świadczeń z ubezpieczenia chorobowego do długości opłacania składek nie daje prawa ZUS do weryfikacji deklarowanej kwoty jako zmierzającej do osiągnięcia „zawyżonych świadczeń z ubezpieczenia społecznego”. Zaprezentowany powyżej pogląd spowodował, zdaniem Sądu, iż ZUS wobec braku możliwości kwestionowania podstawy wymiaru składek, zaczął kwestionować samo podleganie ubezpieczeniom.

W ocenie Sądu Okręgowego nie może budzić żadnej wątpliwości, że działanie wnioskodawczyni polegające na rozwiązaniu umowy o pracę i podjęciu od następnego dnia działalności gospodarczej, a następnie zawarcie z dotychczasowym pracodawcą umowy o świadczenie usług było celowe i podyktowane jedynie tym, aby osiągnąć wyższe świadczenia socjalne. W ramach umowy o świadczenie usług wnioskująca świadczyła taką samą pracę, w tym samym miejscu używając wszelkich materiałów i narzędzi dotychczasowego pracodawcy, a elementem zasadniczo różnicującym obie umowy, choć nie jedynym, była wysokość osiąganego z tego tytułu dochodu. Z punktu widzenia moralnego takie zachowanie może budzić wątpliwości, natomiast brak jest podstaw do zakwestionowania takiego działania z punktu widzenia prawnego. Takie działanie zmierzało do zwiększenia stopnia zabezpieczenia socjalnego rodziny wnioskującej. Zarówno nawiązanie, rozwiązanie umowy o pracę, podjęcie działalności gospodarczej są czynnościami dyspozytywnymi, pozostającymi w zakresie swobodnej woli stron. Usługi dentystyczne mogą być świadczone na różnej podstawie prawnej, nie jest jedyną dopuszczalną w tym zakresie formą umowa o pracę. Tym bardziej, że z art. 22 k. p. brak jest domniemania istnienia stosunku pracy. Podkreślenia wymaga, iż ciąża nie stanowi przesłanki wyłączającej możliwość rozwiązania umowy o pracę i nawiązania współpracy na innej podstawie prawnej. Brak jest przepisu sankcjonującego taki zakaz, czy też pozbawiającego umowy zwartej w takiej sytuacji jakichkolwiek walorów prawnych. Zdaniem Sądu brak jest podstaw do podważenia ważności dokonywanych przez wnioskującą czynności, w tym podjęcia działalności gospodarczej.

Sąd Okręgowy podkreślił, że w wyroku z dnia 25 listopada 2005 r. sygn. akt I UK 80/05 (OSNP 2006/19-20/309) Sąd Najwyższy, wyraził pogląd, że wykonywanie działalności gospodarczej obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie w celu zarobkowym czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzających do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawcze), np. poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych; wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, zmierzają bowiem do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania, a w rezultacie podjęcie czynności zmierzających bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności.

Mając na uwadze powyższe rozważania, w ocenie Sądu I instancji, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do przyjęcia, że działalność gospodarcza była przez wnioskującą rzeczywiście wykonywana. Wnioskodawczyni podjęła czynności zmierzające do formalnego zarejestrowania działalności, zawarła umowę obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, poniosła wydatki na zakup materiałów biurowych i medycznych z przeznaczeniem na cel prowadzonej działalności gospodarczej, zawarła umowę o świadczenie usług, z tytułu świadczonych usług wystawiała faktury VAT. Ponadto, a może przede wszystkim Sąd zwrócił uwagę, że w okresie od początku 2014 r. do 07.02.2014 r. E. Ś. (1) rzeczywiście wykonywała usługi dentystyczne, co znalazło odzwierciedlenie w dokumentacji medycznej pacjentów. Ponadto świadek D. G. potwierdziła okoliczności zarówno dotyczące rozwiązania stosunku pracy i nawiązania współpracy na podstawie umowy o świadczenie usług. Świadek również potwierdziła, że ubezpieczona w okresie od stycznia 2014 r. do 8 lutego 2014 r. rzeczywiście wykonywała usługi dentystyczne. Sąd uznał zeznania świadka za w pełni wiarygodne.

W ocenie Sądu powyższe okoliczności świadczą o wykonywaniu działalności gospodarczej zwłaszcza, że w wykonywanej przez E. Ś. (1) pracy brak jest cech typowych wyłącznie dla stosunku pracy, jak podporządkowanie kierownictwu pracodawcy czy też ryzyko pracodawcy. Organ rentowy w żaden sposób nie wykazał, że dokumenty zgromadzone w aktach były nieprawdziwe i w żaden inny sposób nie wykazał, aby w spornym okresie wnioskująca nie prowadziła działalności gospodarczej. Sąd I instancji nie wypowiedział się w kwestii wysokości podstawy wymiaru składki, gdy decyzja organu rentowego nie zawiera rozstrzygnięcia w tym przedmiocie.

Z tych względów na mocy art.477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku, o kosztach na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. § 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013 r. poz. 490).

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 ust. 4 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz.U. z 2015 r., poz. 121) przez błędne przyjęcie, że E. Ś. (1) jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia 1 stycznia 2014 r.;

2. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, iż czynności wykonywane przez E. Ś. (1) w związku z udzielaniem świadczeń stomatologicznych na rzecz pacjentów (...) stanowiły działalność gospodarczą;

3. naruszenie prawa procesowego, tj. art. 233 k.p.c. poprzez przeprowadzenie dowolnej w miejsce swobodnej oceny dowodów, polegające na nierozważeniu w sposób wszechstronny przy uwzględnieniu doświadczenia życiowego i zasad logicznego rozumowania całości zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności poprzez całkowite pominięcie przy ocenie niniejszej sprawy treści wpisu dokonanego na wniosek E. Ś. (1) do rejestru podmiotów leczniczych co do daty rozpoczęcia działalności podmiotu leczniczego, która to wyklucza możliwość przyjęcia, że E. Ś. (1) mogła działać jako podmiot leczniczy i przedsiębiorca wykonujący działalność regulowaną od dnia 1 stycznia 2014 r.

Wskazując na powyższe podstawy apelacji skarżący organ rentowy wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania od decyzji nr (...) z dnia 12.05.2014 r. oraz zasądzenie od wnioskodawczyni na rzecz organu rentowego kosztów procesu za obie instancje według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o oddalenie apelacji w całości jako bezzasadnej oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującej kosztów postępowania wywołanego apelacją w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest niezasadna.

Istota sprawy sprowadzała się do ustalenia, czy wnioskodawczyni E. Ś. (1), jako osoba prowadząca działalność gospodarczą, w okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym.

W kontekście tak przedstawionego zagadnienia należy odnieść się do art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm., zwanej dalej: u.s.u.s.), zgodnie z którym obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4, 5, 8 i 10 (art. 11 ust. 2 u.s.u.s.). Do tej kategorii zaliczają się również osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 u.s.u.s., objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym, rentowymi i chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a, z którego wynika, iż objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4.

Ocena podnoszonych w apelacji zarzutów nakazuje w pierwszej kolejności rozważyć zarzuty natury procesowej. Mają one bowiem bezpośredni wpływ na prawidłowość dokonanych przez Sąd pierwszej instancji ustaleń faktycznych.

W tym względzie, w ocenie Sądu Apelacyjnego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., nie zasługuje na uwzględnienie. Stosownie do treści art. 233 § 1 k.p.c., sąd dokonuje swobodnej oceny dowodów i ocenia ich wiarygodność stosownie do własnego przekonania. Jednocześnie powinien dokonać wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego. Przy tej ostatniej czynności, Sąd jest zobligowany uwzględnić wszystkie dowody przeprowadzone w postępowaniu, jak też uwzględnić wszelkie okoliczności towarzyszące ich przeprowadzaniu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 lipca 2002 r., IV CKN 1218/00). Granice swobodnej oceny dowodów winny być wyznaczone wymogami prawa procesowego, doświadczenia życiowego oraz regułami logicznego myślenia. W myśl powyższych dyrektyw, Sąd pierwszej instancji rozważa w sposób racjonalny i wszechstronny materiał dowodowy, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych, a wiążącą ich moc i wiarygodność odnosi do pozostałego materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie (wyrok SN z dnia 10 czerwca 1999 r. w sprawie II UK 685/98).

W kontekście zaskarżonego przepisu, Sąd Apelacyjny w pełni aprobuje stanowisko Sądu Okręgowego, wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Sąd Okręgowy poczynił w sprawie poprawne ustalenia w zakresie stanu faktycznego oraz dokonał trafnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego. W ocenie Sądu drugiej instancji, okoliczności sprawy uzasadniają przekonanie, iż wnioskodawczyni faktycznie wykonywała działalność gospodarczą.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, podjęcie działalności gospodarczej wymaga zachowania określonych warunków, których spełnienie nadaje temu przedsięwzięciu legalny charakter. Niewątpliwie przesłanką legalności jest złożenie wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Z przedstawionego w sprawie stanu faktycznego wynika, iż wnioskodawczyni złożyła taki wniosek i zadeklarowała rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej od dnia 1 stycznia 2014 r.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 listopada 2005 r. (I UK 80/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 309), wyraził pogląd, że wykonywanie działalności gospodarczej obejmuje nie tylko faktyczne wykonywanie w celu zarobkowym czynności należących do zakresu tej działalności, lecz także czynności zmierzających do zaistnienia takich czynności gospodarczych (czynności przygotowawcze), np. poszukiwanie nowych klientów, zamieszczanie ogłoszeń w prasie, załatwianie spraw urzędowych; wszystkie te czynności pozostają w ścisłym związku z działalnością usługową, zmierzają bowiem do stworzenia właściwych warunków do jej wykonywania, a w rezultacie podjęcie czynności zmierzających bezpośrednio do rozpoczęcia prowadzenia działalności.

Z okoliczności sprawy wynika, iż złożenie wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej nastąpiło w czasie zaawansowanej ciąży wnioskodawczyni. Jednakże, sam fakt bycia w ciąży nie eliminuje możliwości rozpoczęcia działalności gospodarczej, na definitywną ocenę, czy podjęcie działalności gospodarczej nastąpiło w celach faktycznego jej wykonywania, czy też fikcyjnie (aby mieć odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne), podlega weryfikacji stosownie do treści art. 233 § 1 k.p.c. Należy podkreślić, iż ustawodawca wiąże powstanie stosunku ubezpieczenia społecznego nie z samym zamiarem założenia działalności gospodarczej, lecz z rzeczywistym jej wykonywaniem.

W celu dokonania oceny, czy wnioskodawczyni rzeczywiście prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą, należy odwołać się do przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672, zwana dalej: u.s.d.g.), które zawierają legalną definicję działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 2 u.s.d.g. działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórczą, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 grudnia 1991 r. (III CZP 117/91, OSNCP 1992, Nr 5, poz. 65), wskazał specyficzne cechy działalności gospodarczej, tj.:

a) zawodowy, a więc stały charakter,

b) związaną z nią powtarzalność podejmowanych działań,

c) podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania,

d) uczestnictwo w obrocie gospodarczym.

Ocena, czy działalność gospodarcza rzeczywiście jest wykonywana, należy do sfery ustaleń faktycznych, a istnienie wpisu w ewidencji nie przesądza o faktycznym prowadzeniu działalności gospodarczej, jednakże wpis ten prowadzi do domniemania prawnego, według którego osoba wpisana do ewidencji, która nie zgłosiła zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, jest traktowana, jako prowadząca taką działalność (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 stycznia 2013 r., III AUa 802/12, LEX nr 1271809).

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, analiza materiału dowodowego, zgromadzonego przed Sądem Okręgowym, pozwala przypisać działaniom wnioskodawczyni wyżej wskazane cechy działalności gospodarczej. W powyższym zakresie Sąd Okręgowy przeprowadził stosowne postępowanie dowodowe, a w swych ustaleniach i wnioskach nie wykroczył poza ramy swobodnej oceny wiarygodności i mocy dowodów wynikające z przepisu art. 233 k.p.c., nie popełnił też uchybień w zakresie ustalonych faktów. W konsekwencji Sąd odwoławczy, oceniając jako prawidłowe ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd pierwszej instancji, uznał je za własne, co oznacza, iż zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku Sądu odwoławczego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 r., sygn. I PKN 339/98, OSNAPiUS z 1999 r., z. 24, poz. 776). Wbrew zarzutom apelacji, Sąd I instancji dokonał swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w granicach zakreślonych przez prawo i wedle własnego przekonania oraz doświadczenia życiowego. Sąd w jasny i precyzyjny sposób uzasadnił przyjęte przez siebie stanowisko i wyjaśnił, dlaczego nie dał wiary przedstawionym przez organ rentowy twierdzeniom.

Samo rozpoczęcie działalności gospodarczej przez kobietę w ciąży, niezależnie od tego, czy jest to ciąża początkowa czy zaawansowana, nie może świadczyć o braku woli do prowadzenia tej działalności. Taką wolę każdorazowo winno się badać w oparciu o całokształt okoliczności sprawy. Z okoliczności niniejszej sprawy wynika, iż wnioskodawczyni jako przedmiot przeważającej działalności gospodarczej wskazała praktykę lekarską dentystyczną, do której miała przygotowanie zawodowe. W tym celu też podejmowała dalsze działania zmierzające do uzyskania wpisu do rejestru działalności regulowanej. Ostatecznie działalność stricte leczniczą rozpoczęła z dniem 7 stycznia 2014 roku - czyli od dnia uzyskania stosownego wpisu do rejestru działalności regulowanej. Zgodnie bowiem z art. 103 ustawy o działalności leczniczej, można rozpocząć działalność (tzn. udzielanie świadczeń zdrowotnych i promocję zdrowia, zgodnie z definicją zawartą w art. 3) dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru. Wpis ten - a ściślej, decyzja o jego dokonaniu - ma charakter konstytutywny (wyrok WSA w Warszawie z dnia 7 kwietnia 2004 r., I SA (...), LEX nr 150863, oraz wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 marca 2006 r., I SA/Wa 652/05, LEX nr 202327). Bezsprzecznie zatem należy przyjąć, iż odwołująca wykonywała pozarolniczą działalność gospodarczą w myśl przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej od dnia 1 stycznia 2014r., a od dnia 7 stycznia 2014r. działalność lekarską, na podstawie zaświadczenia Okręgowej Izby Lekarskiej w O..

Wnioskodawczyni podjęła również inne działania podporządkowane zasadzie racjonalnego gospodarowania, dokonała zakupu specjalistycznej odzieży, laptopa, pieczątki, zaprenumerowała magazyn dentystyczny, dokonała zakupu naklejek ,,dzielny pacjent”, a przede wszystkim zgodnie z umową o świadczenie usług nr (...) zawartą w dniu 1.01.2014r. z podmiotem leczniczym (...) przyjmowała pacjentów – o czym świadczą stosowne wpisy w kartach dentystycznych pacjentów oraz wystawione faktury VAT . Świadczyła usługi stomatologiczne za odpowiednim wynagrodzeniem, osiągała zysk.

Istotne w sprawie były zeznania świadka D. G., która wskazywała, iż jej praktyką jest zatrudnianie na umowę o pracę lekarzy dentystów, którzy dopiero ukończyli studia i nie mają dużego doświadczenia. Uzasadniała to, iż jest to dużo bezpieczniejsza forma zatrudnienia dla mniej doświadczonych lekarzy, poprzez zapewnienie im stałego źródła dochodu oraz pozostawienie odpowiedzialności za ich działania po stronie pracodawcy. Umowa o świadczenie usług na zasadzie, którego podjęła współpracę wnioskodawczyni dawał jej większe możliwości finansowe. Nadto, świadek zeznawał, iż przystał na ofertę nowego rodzaju współpracy z odwołująca z uwagi na wysoki poziom usług wykonywanych przez wnioskodawczynię oraz rzetelność i solidność jej pracy. Ponadto, świadek wskazywała, iż zawsze daje swoim pracownikom możliwość wyboru formy współpracy, co również nie wyklucza zmiany sposobu zatrudnienia, już po zatrudnieniu na umowę o pracę. Decyzja ta należy tylko i wyłącznie do pracowników. Świadek w zeznaniach podkreślała, iż rozmowę o możliwości przejścia na umowę o świadczenie usług przeprowadziła z E. Ś. (1) jeszcze przed marcem 2013 roku, jednakże wtedy, odwołująca nie była zdecydowana. Lekarze, jako osoby wykonujące wolny zawód, z reguły decydują się na założenie własnej działalności gospodarczej, co daje im większą swobodę działania, a także jest bardziej opłacalne finansowo. Tak też uczyniła wnioskodawczyni.

Reasumując, odwołująca posiadała wszelkie uprawnienia do wykonywania zawodu dentysty – w tym uzyskała wymagane przez prawo wpisy do rejestru działalności regulowanej – podejmowała działania spełniające przesłanki działalności gospodarczej. W ocenie Sądu Apelacyjnego materiał dowodowy zgromadzony przez Sąd I instancji pozwala na ustalenie, że działalność gospodarczą E. Ś. (1) faktycznie prowadziła. Nie ulega żadnej wątpliwości, iż wnioskodawczyni, rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej jako przedsiębiorca w dniu 1 stycznia 2014 roku, natomiast działalność leczniczą rozpoczęła z dniem 7 stycznia 2014 roku - czyli od dnia uzyskania wpisu do rejestru działalności regulowanej. Jej działanie było stałe, nieamatorskie, fachowe oraz zorganizowane. Odwołującą miała zamiar prowadzić działalność przez cały okres ciąży, o czym świadczy fakt, iż miała umówionych pacjentów na kilka miesięcy naprzód oraz zapisała się na specjalistyczne szkolenie dla lekarzy dentystów, które miało odbyć się w marcu 2014 r. Na skutek niespodziewanych powikłań związanych z ciążą wnioskodawczym zmuszona była czasowo zaprzestać świadczenia usług, nie zawiesiła jednak działalności. Powikłań tych, wnioskodawczym nie mogła przewidzieć w styczniu 2014 roku, czyli w czasie w który zakładała własną działalność, świadczył o tym fakt, iż początkowo ciąża odwołującej przebiegała bez żadnych problemów. Odnosząc się do zarzutu organu rentowego, jakoby Sąd Okręgowy w wydanym rozstrzygnięciu nie orzekł co do faktu podlegania odwołującej obowiązkowemu ubezpieczeniu OC w okresie do dnia 28 lutego 2014 roku, uznać należy, iż nie ma on istotnego znaczenia dla sprawy - utrwaloną praktyką było zawieranie ich do dnia 28 lutego każdego roku, bez względu kiedy była podpisywana umowa ubezpieczenia. W każdej chwili umowa mogła być stosownie przedłużona.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu Apelacyjnego, prawidłowo Sąd Okręgowy uznał, iż ZUS niezasadnie przyjął, że E. Ś. (1) nie prowadziła działalności gospodarczej, a tym samym nie podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej.

Z powyższych względów, Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 385 k.p.c., orzekł, jak w sentencji. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r. Nr 163, poz. 1349 z zm.).