Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

Przewodniczący

SSA Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

SSA Alina Kamińska

SSA Jerzy Szczurewski

Protokolant

Agnieszka Wądołkowska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 30/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 30 października 2019 roku, sygn. akt III K 159/16

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

I

II.

obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, tj.

1. art 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k, art. 5 § 2 k.p.k., poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, przy jednoczesnym pominięciu części zebranego w sprawie materiału dowodowego przemawiającego na korzyść oskarżonej i rozstrzygnięciu wszystkich wątpliwości, których nie dało się usunąć, wyłącznie na jej niekorzyść;

rt. 7 k.p.k. poprzez sprzeczną z zasadami prawidłowego rozumowania oraz wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, dotyczącego ustalenia, że oskarżona V. B. uczestniczyła w grupie przestępczej i uczyniła sobie z popełniania przez tą grupę przestępstw stałego źródła dochodu, w sytuacji gdy w świetle dokonanych ustaleń nie ma podstaw do uznania by grupa taka, w rozumieniu art. 258 § 1 k.k., istniała; poprzez przyjęcie, że oskarżona swoim zachowaniem wyczerpała znamiona przestępstwa udziału w zorganizowanej grupie przestępczej, a rola oskarżonej w tej grupie wynikała z autorytetu, kontaktów i doświadczenia „zawodowego";

3. art. 410 k.p.k. i art. 424 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k

polegającego na oparciu orzeczenia w przedmiotowej sprawie tylko na części materiału dowodowego, która zdaniem Sądu potwierdziła oskarżenie, z pominięciem dowodów które je podważały, co stanowiło przekroczenie swobodnej oceny dowodów, podjęcie tej oceny w sposób dowolny sprzeczny z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego, w sposób uniemożliwiający ustalenia prawdy obiektywnej i sformułowania w ramach tej oceny niesłusznych merytorycznie wniosków, iż W. B. dokonała zarzucanych jej czynów, podczas gdy prawidłowa ocena materiału dowodowego w sprawie nie pozwala na przyjęcie zarówno sprawstwa jak i winy oskarżonej;

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który mógł mieć wpłwy na rozstrzygnięcie, a polegający na przyjęciu, że:

1. W. B. brała udział w grupie przestępczej, w skład której wchodzili w różnym czasie i w różnej konfiguracji ustalone osoby, mającej na celu popełnianie przestępstw polegających na wyłudzeniu kredytów i telefonów komórkowych, podczas gdy zebrany materiał dowodowy nie pozwala na przyjęcie, iż oskarżona dopuściła się zarzucanych jej czynów, gdyż prawidłowa ocena dokonanych w toku postępowania ustaleń winna prowadzić do wniosku, że w odniesieniu do oskarżonej nie zostały spełnione przesłanki pozwalające na przypisanie jej przestępstwa udziału w takiej grupie.

2. V. B. dokonała zarzucanych jej czynów wyczerpujących dyspozycję art. 286 §1 k.k. w zw. z art. 65 §1 k.k. w zw. z art. 64 §1 k.k. w zw. z art. 11 §3 k.k. w zw. z art. 91 §1 k.k. w sytuacji gdy poprawnie dokonane przez Sąd meriti ustalenia faktyczne oraz prawidłowa ich ocena wykluczyłyby wypełnienie przez oskarżoną znamion tych przestępstw.

3. Oskarżona nakłaniała czy namawiała do popełnienia przestępstw polegających na wyłudzaniu kredytów i telefonów komórkowych, i to fakt nakłaniania czy namawiania innych osób skutkował dalszym działaniem, tj. zaciąganiem przez te osoby kredytów czy zawieraniem umów zakupów ratalnych, w sytuacji, gdy żaden dowód nie potwierdza przyjętej przez Sąd meriti wersji, który pogląd w tej kwestii ukształtował jedynie na podstawie wyjaśnień innych oskarżonych oraz zeznań świadków, którzy są skonfliktowani z oskarżoną i mają osobisty interes w pomawianiu jej i przypisywaniu jej nieprawdziwej roli w tym procederze.

4. Oskarżona była beneficjentem środków, każdorazowo przekazywanych jej z pozyskanych kredytów oraz ze sprzedaży przedmiotów zakupionych w systemie ratalnych, co stoi w sprzeczności z założeniami jakimi miałby się kierować grupa przestępcza oraz ewentualnie przyjętymi celami takiej grupy, które wedle zasad logiki powinny być ukierunkowane na osiąganie, szeroko rozumianych korzyści grupy, a w ustalonym stanie faktycznym trudno byłby taką korzyść dla grupy odnaleźć.

5. Oskarżona dopuściła się czterech ciągów przestępstw, które odpowiadają wymogom art. 91 § 1 k.k. w brzmieniu sprzed wejścia w życie ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks Karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Z 2015 r. poz. 396), w sytuacji gdy w świetle powyższych zarzutów, a co za tym idzie błędnych ustaleń faktycznych, wniosku powyższego nie można wywieźć z zebranego materiału dowodowego.

6. Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadków i wyjaśnienia współoskarżonych potwierdzające akt oskarżenia, nie bacząc na fakt, że świadkowie są w długotrwałym konflikcie z oskarżoną, a współoskarżeni mają interes w tym aby umniejszyć swą rolę w sprawie, co skutecznie czynili obciążając oskarżoną, odmawiając tym samym waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonej, które były spójne z zeznaniami świadków dla niej korzystnych korzystnych; dodatkowo uznając, że wyjaśnienia oskarżonej były jedynie wyrazem linii obrony, w sytuacji gdy oskarżona konsekwentnie nie przyznawała się do winy, zaprzeczała jakoby brała udział w zorganizowanej grupie przestępczej, wyjaśniała okoliczności sprawy, powiązania z osobami biorącymi udział w sprawie oraz przedstawiała dowody, które potwierdzają jej niewinność.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wbrew twierdzeniom obrońcy Sąd pierwszej instancji oceniając zebrane dowody zasadniczo nie wyszedł poza ramy nakreślone przez wyrażoną w art. 7 k.p.k. zasadę. Nieprawdą jest też, że pominął część zebranego w sprawie materiału dowodowego. Sąd Okręgowy odniósł się do wszystkich przeprowadzonych na rozprawie dowodów. W pisemnych motywach zaskarżonego wyroku w sposób przekonujący wyświetlił, dlaczego nie dał wiary w zasadniczej części wyjaśnieniom oskarżonej. Przede wszystkim są one sprzeczne z pozostałymi dowodami i jednocześnie nie znajdują potwierdzenia w jakimkolwiek dowodzie. Przesłuchani na wniosek oskarżonej świadkowie D. U. i V. D. bynajmniej nie podważyli zeznań świadków, z których wynika, że V. B. aktywnie uczestniczyła w wyłudzaniu kredytów i towarów. Zeznawali oni na okoliczności, które były bezsporne w niniejszej sprawie i Sąd pierwszej instancji w całości dał im wiarę.

Zupełnie niesłusznie obrońca zarzucił Sądowi Okręgowemu, że ustalając stan faktyczny posłużył się wnioskowaniem redukcyjnym. Nie jest bowiem prawdą, że sąd ten dla uzasadnienia z góry powziętego przekonania o winie oskarżonej dobierał takie sformułowania, z których przyjęty wniosek wynikał. Swoje przekonanie o winie oskarżonej Sąd pierwszej instancji oparł na wielu dowodach zarówno osobowych, jak i nieosobowych w postaci dokumentacji bankowej czy też opinii biegłego z zakresu badania pisma. Wszystkie te dowody zazębiają się w istotnych punktach, tworząc spójny i logiczny obraz zdarzeń stanowiących osnowę przypisanych oskarżonych przestępstw.

Depozycje świadków obciążających V. B. są logiczne i spójne oraz znajdujące potwierdzenie w różnego rodzaju dokumentach. Z żadnego dowodu nie wynika, na co wskazuje autor apelacji, że świadkowie pozostawali w głębokim konflikcie z oskarżoną. Zupełnie nie wiadomo, na jakiej podstawie obrońca wywodzi, że pomiędzy oskarżoną a obciążającymi ją świadkami istniał konflikt na podłożu finansowym. Podkreślić należy, że niekorzystne dla oskarżonej zeznania czy też wyjaśnienia złożyli nie tylko S. G. i K. P., ale również B. S. (1), K. G., A. W. (1) i I. R.. Wręcz absurdalna jest zaprezentowana w apelacji teza, że wszystkie te osoby składając obciążające oskarżoną wyjaśnienia kierowały się zemstą „wobec niemożności rozwiązania konfliktu, który jest najbardziej dotkliwy, gdyż powstał na podłożu finansowym”. Ponadto analizując wyjaśnienia S. G. i K. P. nie sposób wywieść wniosku, że obciążając oskarżoną umniejszali swoją rolę w przestępczych procederach. Brak jest bowiem podstaw do przyjmowania, że relacjonując o popełnianych przez nich przestępstwach starali się umniejszyć swoją winę.

Rację ma natomiast obrońca, że brak było podstaw do przypisywania oskarżonej przestępstwa udziału w zorganizowanej grupie przestępczej. Z żadnego dowodu nie wynika, aby V. B. popełniała przestępstwa w ramach zorganizowanej grupy. To, że dopuszczała się występków wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami, nie oznacza jeszcze, że wraz z tymi osobami tworzyła zorganizowaną grupę przestępczą. Podkreślić należy, że w pojęciu „zorganizowania” tkwią warunki podstawowej wewnętrznej struktury organizacyjnej - choćby z niskim stopniem zorganizowania - to także trwałość, istniejące więzy organizacyjne w ramach wspólnego porozumienia, planowanie przestępstw, akceptacja celów, trwałość zaspokojenia potrzeb grupy, skoordynowany sposób działania. Zorganizowaną grupą przestępczą jest tylko taka grupa sprawców, która zorganizowała się dla popełniania przestępstw. Przez zorganizowanie grupy rozumie się, że funkcjonuje ona zgodnie z ustalonymi regułami i ma wewnętrzną strukturę: pionową - z przywódcą kierującym działalnością lub poziomą - z reguły ze stałym gronem uczestników koordynujących działalność według ustalonych reguł, zatem poszczególni jej członkowie pełnią w niej określone funkcje. Świadczy to o wewnętrznym uporządkowaniu grupy, stałości reguł jej funkcjonowania, a więc form zorganizowania w przeciwieństwie do grupy osób, choćby stale popełniających wspólne podobne przestępstwa, ale wymieniających się rolami w zależności od zaistniałych zmiennych sytuacji. (...) oznacza ułożenie w formy, podporządkowanie regułom, wprowadzenie ładu i organizacji (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 20 lutego 2019 r., II AKa 190/18, KZS 2019, z. 7 – 9, poz. 66). Niczego takiego nie można powiedzieć o grupie osób, z którymi V. B. popełniała przestępstwa. Nie sposób jest określić struktury, jaką mieliby tworzyć oskarżona oraz osoby z nią współdziałające. Nie było też stałego podziału ról, jaką miałyby pełnić osoby popełniające wraz z oskarżoną przestępstwa. Przestępstwa były popełniane w różnych konfiguracjach osobowych. Znaczną część przestępstw V. B. popełniła wspólnie i w porozumieniu tylko z jedną osobą. Niektórych przestępstw dopuściła się samodzielnie, z nikim nie współdziałając. Nie można też uznać, że działania poszczególnych osób za każdym razem były skoordynowane. Ustalenie Sądu pierwszej instancji, że V. B. wraz z M. S. (1), M. S. (2) i A. W. (2) decydowała, gdzie i jak dokonają wyłudzenia środków finansowych albo telefonów komórkowych jest dowolne, jako że nie znajduje oparcia w żadnym dowodzie. Nie znajduje też zakotwiczenia w dowodach ustalenie, że w trakcie całej swojej działalności przestępczej pozostawała z tymi osobami w kontakcie. W przypadku chociażby wyłudzeń telefonów komórkowych nie ma żadnych dowodów, że dokonując tych przestępstw wraz z S. G. współdziałała jeszcze z innymi osobami. Decyzje co do wyłudzenia telefonów podejmowała samodzielnie i sama nakłaniała do tego S. G.. Wspólnie i w porozumieniu z M. S. (1) i A. W. (2) dopuściła się jedynie trzech przestępstw w dniach 26 i 27 marca 2015 roku. Nie ma żadnych dowodów, że działając jednocześnie z tymi dwoma osobami oskarżona popełniła inne przestępstwa. Wraz z A. W. (2) popełniła jeszcze jedno przestępstwo w dniu 27 marca 2015 roku. Zostało też jej zarzucone popełnienie tego samego dnia wspólnie i porozumieniu z tym mężczyzną jeszcze jedno przestępstwo, ale należało ją uniewinnić od popełnienia tego czynu, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia. Z kolei wspólnie i w porozumieniu z M. S. (1) dopuściła się jeszcze jednego przestępstwa usiłowania wyłudzenia kredytu w dniu 24 lutego 2015 roku. Z M. S. (2), z którym razem, zgodnie z ustaleniami Sądu Okręgowego, miała planować wyłudzenia środków finansowych lub telefonów komórkowych, dopuściła się tylko jednego przestępstwa. Wprawdzie zostało zarzucone V. B. popełnienie wspólnie i w porozumieniu z M. S. (2) jeszcze jednego przestępstwa w dniu 26 marca 2015 roku, ale od popełnienia tego czynu oskarżoną należało również uniewinnić. Nie ma zatem żadnych podstaw do przyjmowania, że za każdym razem oskarżona w wynajmowanym przez siebie mieszkaniu spotykała się z M. S. (1), A. W. (2) i M. S. (2) i obmyślała z nimi, w jaki sposób zdobyć pieniądze. Współdziałanie oskarżonej z innymi osobami w każdym razie nie miało cechy trwałości. Ani oskarżona, ani też osoby, które z nią popełniały przestępstwa, nie podejmowały jakichkolwiek działań zmierzających do ułożenia ich przestępczej działalności w pewne ramy z określeniem podporządkowania pewnym regułom. Oskarżona nie stworzyła z innymi osobami jakiejkolwiek struktury, nawet w minimalnym stopniu. W przypadku zdecydowanej większości przestępstw to ona samodzielnie nakłaniała inne osoby do wyłudzania środków finansowych lub telefonów.

Wniosek

o uniewinnienie oskarżonej V. B. od popełnienia wszystkich zarzucanych jej czynów, ewentualnie - o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak wykazano wcześniej brak było podstaw do przyjmowania, że oskarżona działała w zorganizowanej grupe przestępczej. Dlatego też wyrok należalo zmienić i uniewinnić oskarżoną od popełnienia czynu z art. 258 §1 k.k. Odnośnie pozostałych czynów w większości zarzuty apelacyjne były bezzasadne. Tym samym brak było podstaw do uniewinnienia oskarżonej od wszystkich zarzucanych czynów. Istnieją jedynie wątpliwości co do popełnienia przez oskarżoną czynów zarzucanych jej w punktach XVI, XVII, XX, XXXIII i XXXIV. Dlatego też w tym zakresie należało oskarżoną uniewinnić.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana wyroku polegała na uniewinnieniu oskarżonej od części przypisanych jej czynów i złagodzeniu wymierzonych oskarżonej kar pozbawienia wolności.

Zwięźle o powodach zmiany

Brak było podstaw do uznania, że oskarżona V. B. brała udział w zorganizowanej grupie przestępczej. Tym samym należało ją uniewinnić od popełnienia czynu z art. 258 §1 k.k. Jednocześnie z opisu przypisanych jej czynów należało wyeliminować sformułowanie: „w ramach zorganizowanej grupy przestępczej”. W większości przypadków uznanie, że nie popełniła przestępstwa w zorganizowanej grupie przestępczej, nie pociągało za sobą zmiany kwalifikacji prawnej czynu. Niewątpliwe bowiem jest, że oskarżona z popełniania przestępstw przeciwko mieniu uczyniła sobie stałe źródło dochodu. Popełniła ona bowiem szereg przestępstw, które stanowiły dla niej główne i stałe źródło dochodu. Jedynie w przypadku przestępstw przeciwko dokumentom należało z kwalifikacji prawnej wyeliminować art. 65 §1 k.k.

Nie ulega wątpliwości, że w dniu 27 marca 2015 roku do (...) Banku SA z siedzibą w W. za pośrednictwem Internetu wpłynął wniosek o przyznanie pożyczki ratalnej dla B. S. (1) w kwocie 5.442 zł. wraz z nieprawdziwym oświadczeniem o jego zatrudnieniu i dochodzie w przedsiębiorstwie (...), (...)-(...) B., ul (...) (k. 202). Ani z wyjaśnień oskarżonej, ani też z wyjaśnień A. W. (2) i B. S. (1), którzy zgodnie z aktem oskarżenia mieli z nią współdziałać w próbie wyłudzenia tej pożyczki, nie wynika, żeby którakolwiek z tych osób składała tego dnia drogą elektroniczną wniosek o przyznanie pożyczki do banku. Nie ma więc jakiegokolwiek dowodu, że oskarżona brała udział w usiłowaniu doprowadzenia w dniu 27 marca 2015 roku (...) Banku SA do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Faktem jest, co wynika z zeznań (wyjaśnień) B. S. (1), że oskarżona wraz z nim brała udział w dniu 27 marca 2015 roku w próbie wyłudzenia w sklepie (...) SA kredytu w wysokości 5.442 zł. na zakup towaru w systemie ratalnym. Z faktu tego nie można jednakże wywodzić, że skoro V. B. namówiła B. S. (1) do złożenia w sklepie (...) SA wniosku o kredyt wraz z nieprawdziwym oświadczeniem o jego zatrudnieniu i dochodzie w przedsiębiorstwie (...), to również w porozumieniu z B. S. (1) tego samego dnia złożyła przez Internet wniosek o udzielenie pożyczki ratalnej w (...) Banku SA. W sprawie niniejszej nie ustalono, aby z komputera użytkowanego przez V. B. został wysłany elektroniczny wniosek o przyznanie pożyczki do (...) Banku. Poza tym nie ma podstaw, aby nie dać wiary wyjaśnieniom oskarżonej, że do jej komputera miały dostęp inne osoby. Wprawdzie S. G. wyjaśnił (k. 1.103), że oskarżona składała wnioski o kredyt na zakup jakichś rzeczy przez Internet na B. S. (1) bez jego wiedzy, ale nie wskazał, że V. B. konkretnie złożyła w taki sposób wniosek o pożyczkę do (...) Banku. Nie można wykluczyć, że ten wniosek wraz z nieprawdziwym oświadczeniem o zatrudnieniu B. S. (1) złożyła przez Internet inna osoba bez wiedzy oskarżonej. Dlatego też V. B. należało uniewinnić od popełnienia czynu zarzuconego jej w punkcie XVI.

Z podobnych względów należało uniewinnić oskarżoną od popełnienia czynu zarzuconego jej w punkcie XVII. I w tym przypadku nie ulega wątpliwości, że w dniu 27 marca 2015 roku do banku (...) SA w W. drogą elektroniczną wpłynął wniosek o udzielenie B. S. (1) pożyczki gotówkowej w kwocie 6575,37 złotych wraz z nieprawdziwym oświadczeniem o jego zatrudnieniu i dochodzie w przedsiębiorstwie (...), (...)-(...) B. ul. (...). Z żadnego przeprowadzonego w niniejszej sprawie dowodu, a zwłaszcza z zeznań (wyjaśnień) B. S. (1), A. W. (2) i M. S. (1) nie wynika jednakże, że oskarżona miała jakikolwiek udział w złożeniu tego wniosku. Można jedynie domniemywać, że V. B. mając dane osobowe B. S. (2) przesłała za pośrednictwem Internetu ten wniosek. Oczywiste jest jednak, że wyroku skazującego nie można opierać na domniemaniu. Nie można wykluczyć, że wniosek ten złożyła bez wiedzy oskarżonej inna osoba, która wcześniej z nią współdziałała i miała dostęp do danych osobowych B. S. (1). W tym przypadku również nie ustalono, że wniosek do banku (...) SA został wysłany z komputera użytkowanego przez oskarżoną.

Brak jest też dowodów na popełnienie przez oskarżoną czynu zarzuconego jej w punkcie XX. Zgodnie z opisem tego czynu oskarżona działając wspólnie i w porozumieniu z K. P. oraz z innymi ustalonymi osobami nakłoniła K. P. do złożenia w dniu 24 listopada 2015 roku w (...) Sp. z. o.o. wniosku o przyznanie pożyczki gotówkowej w kwocie 1.400 złotych, zatajając jednocześnie brak zamiaru spłaty pożyczki. Ani z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku, ani z uzasadnienia aktu oskarżenia nie sposób się dowiedzieć, jakie to „ustalone osoby” współdziałały z oskarżoną w dokonaniu tego przestępstwa. Z wyjaśnień K. P., który przyznawał się do popełnienia większości zarzucanych mu czynów bynajmniej nie wynika, że oskarżona nakłoniła go do złożenia w (...) Sp. z. o.o. wniosku o przyznanie pożyczki gotówkowej w kwocie 1.400 złotych. Żaden z przesłuchanych w tej sprawie świadków nie zeznał na okoliczność związaną z tą pożyczką. K. P. wyraził jedynie przypuszczenie, że być może V. B. „brała coś na jego nazwisko za pomocą Internetu”. Nie można jednakże na tym przypuszczeniu oprzeć przypisania winy oskarżonej w zakresie tego czynu. Nie zostało ustalone, że wniosek do (...) Sp. z o.o. został wysłany z komputera użytkowanego przez oskarżoną. Mało tego, z informacji nadesłanej przez spółkę z o.o. (...) (k. 2.765) wynika, że V. B. w dniu, w którym złożono do (...) Spółki z o. o. wniosek o przyznanie pożyczki, przebywała najprawdopodobniej za granicą w H.. Do tego miasta wyjechała z Polski w dniu 28 października 2015 roku, a wróciła stamtąd 30 listopada 2015 roku. Jak zatem mogła przebywając za granicą wymóc na K. P., aby ten w dniu 24 listopada 2015 roku złożył wniosek o przyznanie pożyczki gotówkowej? Tak zaś ustalił Sąd Okręgowy przypisując oskarżonej popełnienie czynu zarzuconego jej w punkcie XX, bez jakiejkolwiek zmiany jego opisu.

Napomknąć należy, że z informacji nadesłanej z (...) spółki z o.o. wynika, że oskarżona w dniu 27 marca 2015 roku wyjechała autobusem z miasta U., znajdującego się w Niemczech. To jednak, że w dniach 26 i 27 marca 2015 roku V. B. przebywała w B. wynika nie tylko z zeznań (wyjaśnień) B. S. (1), ale także z jej wyjaśnień.

Istnieją też wątpliwości co do popełnienia przez oskarżoną czynu zarzuconego jej w punkcie XXXIII. Zgodnie z treścią tego zarzutu, co zostało bezkrytycznie przyjęte przez Sąd pierwszej instancji, V. B. miała doprowadzić A. W. (1) do złożenia w banku (...) Oddziale w K. wniosku o kredyt w kwocie 31.197 złotych wraz z nieprawdziwym oświadczeniem o zatrudnieniu jej w (...) sp. z o.o. w W.. Tymczasem A. W. (1) zeznała, że wniosek o kredyt wraz z podrobioną umową o pracę na czas nieokreślony w (...) sp. z o.o. w W. złożyła jedynie w banku (...) S.A. w W.. Chodziło wówczas o przyznanie kredytu w kwocie 70.000 złotych (zarzut XXX). A. W. (1) w ogóle nie wspomniała, że złożyła również za namową oskarżonej wniosek o kredyt w banku (...). Okoliczność ta nie wynika też z innych osobowych źródeł dowodowych. Jedynym dowodem dotyczącym usiłowania wyłudzenia kredytu w kwocie 31.197 złotych jest znajdująca się w aktach sprawy informacja z banku (...) wraz z wydrukiem z systemu informatycznego tego banku (k. 680 – 681). Wynika z niej, że 26 marca 2015 roku u partnera handlowego Banku (...) w oddziale w B. przy ulicy (...) został złożony wniosek kredytowy na kwotę 31.970 zł. na nazwisko A. W. (1). Jej tożsamość ustalono na podstawie okazanego dowodu osobistego. Do wniosku A. W. (1) oświadczyła zatrudnienie w formie umowy o pracę na czas nieokreślony w firmie (...) sp. z o.o., gdzie miała zarabiać 4.500 złotych. Na podstawie samego faktu, że A. W. (1) złożyła wniosek o kredyt oraz że złożyła nieprawdziwe oświadczenie o zatrudnieniu w (...) sp. z o.o., nie można wywodzić, że została ona namówiona do wyłudzenia kredytu z banku (...) przez V. B.. Nie można wykluczyć, że A. W. (1) działała zupełnie samodzielnie, albo że wspólnie i porozumieniu z innymi osobami bez udziału jednakże oskarżonej. Warto odnotować, ze 26 marca 2015 roku, kiedy A. W. (1) złożyła ten wniosek, V. B. popełniała przestępstwa wspólnie i w porozumieniu z B. S. (1), M. S. (1) i A. W. (2). Wydaje się nieprawdopodobne, aby oskarżona popełniała przestępstwa z tymi osobami i jednocześnie tego samego dnia weszła w porozumienie z M. S. (3), M. F. i A. W. (1) w celu wyłudzenia kredytu w kwocie 31.970 zł. z banku (...).

Nie ulega wątpliwości, że w dniu 23 kwietnia 2015 roku do (...) Bank S.A. (...) wpłynął elektroniczny wniosek o przyznanie B. S. (1) kredytu w kwocie 43.010,76 złotych zawierający nieprawdziwe oświadczenie o jego zatrudnieniu i dochodzie w firmie (...) (informacje z (...) Bank S.A. wraz z wydrukiem wniosku kredytowego k. 277 – 278, 372 – 374). Bank odmówił kredytu z uwagi na fakt, że zatrudnienie w firmie (...) generowało niedopuszczalne ryzyko. W związku ze złożeniem tego wniosku V. B. został postawiony zarzut usiłowania wyłudzenia kredytu na szkodę (...) Bank S.A. (punkt XXXIV). Zgodnie z treścią tego zarzutu oskarżona czynu tego miała dopuścić się wspólnie i w porozumieniu z B. S. (1) i z innymi ustalonymi osobami. Ani z uzasadnienia aktu oskarżenia, ani też z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku nie sposób się dowiedzieć, kim były te „ustalone osoby”. Nie wiadomo też dlaczego przyjęto, że oskarżona działała wspólnie i w porozumieniu z B. S. (1), skoro wniosek został złożony za pośrednictwem Internetu. Sam B. S. (1) w ogóle nie wspominał, że brał udział w próbie wyłudzenia kredytu samochodowego z (...) Bank S.A. Żadna z przesłuchanych w sprawie osób nie wyjaśniała i nie zeznawała na okoliczności związane ze złożeniem tego wniosku o kredyt. Jedynymi zatem dowodami mogącymi świadczyć o sprawstwie oskarżonej są informacje nadesłane z banku oraz wydruk wniosku. Dowody te jednak nie wskazują jednoznacznie na winę oskarżonej. Na ich podstawie można co najwyżej domniemywać sprawstwo oskarżonej, jako że miała ona dostęp do danych osobowych B. S. (1). Wniosek o kredyt za pośrednictwem Internetu mogła jednakże złożyć inna osoba bez wiedzy V. B.. Nie zostało ustalone, że wniosek został wysłany z komputera użytkowanego przez oskarżoną. Należy zaznaczyć, że z informacji nadesłanej z (...) Bank SA (k. 1.279) wniosek o kredyt złożony w imieniu B. S. (1) został wysłany z adresu IP należącego do (...) operatora internetowego. Z tych też względów V. B. należało uniewinnić również od czynu zarzuconego jej w punkcie XXXIV.

Niesłuszne jest stanowisko Sądu pierwszej instancji, że w niniejszej sprawie należało zastosować przepisy obowiązujące w czasie popełnienia przez oskarżoną przestępstw, jako że są one względniejsze. Przede wszystkim należy wskazać, że obecnie obowiązujący przepis art. 37a k.k. umożliwia za przestępstwo oszustwa z art. 286 §1 k.k. wymierzenie zamiast kary pozbawienia wolności kary grzywny lub ograniczenia wolności. W chwili popełnienia przez oskarżoną przypisanych jej czynów zabronionych przepis ten nie obowiązywał i za to przestępstwo możliwe było wymierzenie jedynie kary pozbawienia wolności. Wbrew też stanowisku Sądu Okręgowego należy uznać, że przepis art. 91 §1 k.k. w obecnym brzmieniu jest względniejszy dla sprawcy aniżeli w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2015 roku. Pojęcie „z wykorzystaniem tej samej sposobności” jest szersze niż pojęcie „w podobny sposób”. Nie można też się zgodzić, ze obecnie obowiązujące przepisy o karze łącznej w przypadku skazania oskarżonej na kilka kar pozbawienia wolności, których suma nie przekracza 15 lat, są mniej względne niż obowiązujące w czasie popełnienia przez nią przestępstw. To, że zgodnie z obowiązującym od dnia 1 lipca 2015 roku art. 85a k.k. orzekając o karze łącznej należy brać pod uwagę przede wszystkim cele zapobiegawcze i wychowawcze, które kara ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, bynajmniej nie sprawia, że przez to obecnie obowiązujące przepisy są surowsze. Pomimo treści art. 85a k.k. nadal należy brać pod uwagę przy wymiarze kary łącznej związek czasowy i przedmiotowy pomiędzy zbiegającymi się przestępstwami.

Uniewinnienie oskarżonej od kilku czynów, co do których Sąd pierwszej instancji uznał, że wraz z innymi czynami tworzyły ciąg przestępstw, obligowało Sąd odwoławczy do wymierzenia za nowoutworzony ciąg przestępstw kary. Przy wymiarze kary za określony w punkcie I podpunkcie 5 ciąg przestępstw wzięto pod uwagę zarówno okoliczności obciążające i łagodzące. Do tych pierwszych należy przede wszystkim zaliczyć wielość popełnionych przez oskarżoną czynów. Z popełniania przestępstw uczyniła sobie stałe źródło dochodu. Podkreślić też należy, że oskarżona jest osobą wielokrotnie karaną, w szczególności za przestępstwa przeciwko mieniu. Dotychczas stosowane wobec niej kary nie przyniosły pożądanych efektów. Słusznie Sąd Okręgowy uznał oskarżoną za osobę, u której wyraźnie zaznaczają się cechy zdemoralizowania i deprawacji. Z drugiej strony należało wziąć pod uwagę, że wyrządzone przez oskarżoną szkody pokrzywdzonym nie były duże. Znaczna część zachowań oskarżonej nie wyszła poza stadium usiłowania. Istotne też jest, że wbrew temu co przyjął Sąd pierwszej instancji, oskarżona nie dopuściła się przestępstw w ramach zorganizowanej grupy przestępczej. Mając te wszystkie okoliczności na względzie za określony w punkcie I podpunkcie 5 ciąg przestępstw wymierzono karę trzech lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności.

Ponieważ oskarżona żadnego z przypisanych jej przestępstw nie dopuściła się w ramach zorganizowanej grupy przestępczej, należało uznać, że kary wymierzone oskarżonej za przestępstwa przypisane jej w zaskarżonym wyroku w punkcie I podpunkcie 4 i w punkcie I podpunkcie 5 są rażąco surowe. Dlatego też złagodzono je do ośmiu miesięcy pozbawienia wolności.

Zgodzić się należy z Sądem Okręgowym, że bliski związek zarówno przedmiotowy, jak i czasowy pomiędzy poszczególnymi przypisanymi oskarżonej czynami i ciągami przestępstw przemawiał za wymierzeniem kary łącznej na zasadzie pełnej absorpcji. Łączna kara trzech lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności jest karą adekwatną do stopnia szkodliwości wszystkich popełnionych przez V. B. czynów zabronionych. Kara w takim wymiarze jest też współmierna do stopnia jej zawinienia. Jednocześnie kara łączna trzech lat i sześciu miesięcy pozbawienia wolności będzie dla niej na tyle dolegliwa, że spełni pożądane wobec niej cele wychowawcze i zapobiegawcze. Kara ta winna też zadośćuczynić prawidłowemu kształtowaniu świadomości prawnej społeczeństwa.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

O jednej opłacie za obie instancje orzeczono na podstawie art. 10 ust. 1, art. 2 ust. 1 pkt 5 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karanych (t. j. Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223). Orzeczenie o kosztach procesu w części uniewinniającej opiera się na przepisie 632 pkt. 2 k.p.k. O pozostałych kosztach sądowych w części skazującej orzeczono na podstawie art. 634 k.p.k. w zw. z art. 627 k.p.k.

7. PODPIS