Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 grudnia 2010 r.

Sąd Apelacyjny w Białymstoku w II Wydziale Karnym w składzie

Przewodniczący	SSA Andrzej Czapka (spr.)
Sędziowie	SSA Nadzieja Surowiec SSA Andrzej Ulitko
Protokolant	Monika Wojno

przy udziale Małgorzaty Gasińskiej-Werpachowskiej Prokuratora Prokuratury Apelacyjnej w Białymstoku

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2010 r.

sprawy K. K. s. J.

o wydanie wyroku łącznego

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie

z dnia 18 sierpnia 2010r. sygn.akt II K 139/10

I.  utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy, uznając apelację za oczywiście bezzasadną;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. A. kwotę 146,40 zł, w tym 26,40 zł należnego podatku VAT, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu skazanego w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu;

III.  kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

K. K. został skazany prawomocnymi wyrokami:

1.  Sądu Rejonowego w Ostrołęce z dnia 15 września 2004 roku, sygnatura akt II K 135/04, za przestępstwo z art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w dniu 15 lutego 2004 roku na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat, przy czym postanowieniem Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 11 kwietnia 2007 roku zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności, którą odbył w całości w okresie od 14 maja 2007 roku do 14 listopada 2007 roku;

2.  Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 19 września 2005 roku, sygnatura akt II K 112/05, za przestępstwo z art. 291 § 1 kk, popełnione w dniu 11 stycznia 2005 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz 60 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych, przy czym postanowieniem Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 11 kwietnia 2007 roku zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności, którą odbył w całości w okresie od 14 listopada 2007 roku do 14 listopada 2008 roku;

3.  Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 31 sierpnia 2006 roku, sygnatura akt II K 138/06, za przestępstwo z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 283 kk popełnione w dniu 17 kwietnia 2006 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbył w całości w okresie od 16 lutego 2007 roku do 14 maja 2007 roku i od 29 grudnia 2009 roku do 3 sierpnia 2010 roku;

4.  Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 21 grudnia 2006 roku, sygnatura akt II K 201/06, za przestępstwo z art. 59 ust.3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w dniu 1 lipca 2006 roku na karę jednego roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 3 lat oraz 60 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych, przy czym postanowieniem Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 11 kwietnia 2007 roku zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności, którą odbył w całości w okresie od 29 listopada 2008 roku do 29 listopada 2009 roku;

5.  Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 31 lipca 2007 roku, sygnatura akt II K 103/07 za przestępstwa z art. 59 ust. 3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione:

a)  w okresie od wiosny 2005 roku do lipca 2005 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

b)  w okresie od października 2006 roku do listopada 2006 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

c)  w okresie od października 2006 roku do stycznia 2007 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

d)  w okresie od września 2006 roku do stycznia 2007 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

e)  w 2007 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

przy czym na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk w miejsce jednostkowych kar pozbawienia wolności wymierzono karę łączną 1 roku pozbawienia wolności;

6.  Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 27 marca 2008 roku, sygnatura akt II K 1247/07 za przestępstwa:

a)  z art. 56 ust.3 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w październiku 2006 roku na karę 2 lat pozbawienia wolności oraz 50 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokości jednej stawki na kwotę 20 złotych,

b)  z art. 58 ust.1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w październiku 2006 roku na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności,

c)  z art. 62 ust.2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w dniu 4 stycznia 2007 roku na karę 1 roku pozbawienia wolności,

przy czym na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk w miejsce jednostkowych kar pozbawienia wolności wymierzono karę łączną 3 lat pozbawienia wolności z zaliczeniem na jej poczet okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 4 stycznia 2007 roku do 3 kwietnia 2007 roku;

7.  Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 lipca 2008 roku, sygnatura akt II K 84/08, za przestępstwa:

a)  z art. 43 ust.3 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w dniu 8 lipca 2005 roku na karę 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności oraz 20 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych,

b)  z art. 62 ust.1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii popełnione w dniu 7 listopada 2005 roku na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności,

przy czym na podstawie art. 85 kk i art. 86 § 1 kk w miejsce jednostkowych kar pozbawienia wolności wymierzono karę łączną 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności z zaliczeniem na jej poczet okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 8 lipca 2005 roku do 21 września 2005 roku i od 7 listopada 2005 roku do 8 marca 2006 roku.

Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 18 sierpnia 2010 roku w sprawie II K 139/10:

I.  rozwiązał kary łączne pozbawienia wolności orzeczone wobec skazanego K. K. wyrokami Sądu Rejonowego w Mrągowie w sprawie II K 103/07, Sądu Rejonowego w Olsztynie w sprawie II K 1247/07 oraz Sądu Okręgowego w Olsztynie w sprawie II K 84/08;

II.  na podstawie art. 569 § 1 kpk, art. 570 kpk, art. 85 kk i art. 86 § 1 kk połączył jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 19 września 2005 roku, sygnatura akt II K 112/05 (pkt 2), Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 31 lipca 2007 roku, sygnatura akt II K 103/07 (pkt 5a) oraz Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 lipca 2008 roku, sygnatura akt II K 84/08 (pkt 7a), wymierzając K. K. karę łączną 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności;

III.  na podstawie art. 569 § 1 kpk, art. 570 kpk, art. 85 kk i art. 86 § 1 kk połączył jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 31 sierpnia 2006 roku, sygnatura akt II K 138/06 (pkt 3), Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 21 grudnia 2006 roku, sygnatura akt II K 201/06 (pkt 4) oraz Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 lipca 2008 roku, sygnatura akt II K 84/08 (pkt 7b) wymierzając K. K. karę łączną 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności;

IV.  na podstawie art. 569 § 1 kpk, art. 570 kpk, art. 85 kk i art. 86 § 1 kk połączył jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 31 lipca 2007 roku, sygnatura kat II K 103/07 (pkt 5 b-e) oraz Sądu Rejonowego w Olsztynie z dnia 27 marca 2008 roku, sygnatura akt II K 1247/07 (pkt 6 a-c) wymierzając K. K. karę łączną 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności;

V.  na podstawie art. 569 § 1 kpk, art. 570 kpk, art. 85 kk i art. 86 § 1 kk połączył jednostkowe kary grzywny orzeczone wyrokami Sądu Rejonowego w Mrągowie z dnia 19 września 2005 roku, sygnatura akt II K 112/05 (pkt 2) i Sądu okręgowego w Olsztynie z dnia 10 lipca 2008 roku, sygnatura akt II K 84/08 (pkt 7a) wymierzając K. K. karę łączną 60 stawek dziennych grzywny z ustaleniem wysokości jednej stawki na kwotę 10 złotych;

VI.  w pozostałej części łączone wyroki pozostawił do odrębnego wykonania;

VII.  na podstawie art. 572 kpk w pozostałym zakresie (pkt 1) postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego umorzył;

VIII.  na podstawie art. 577 kpk:

– na poczet orzeczonej w punkcie II kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okres odbytej kary pozbawienia wolności w sprawie II K 112/05, a także okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie II K 84/08 od 8 lipca 2005 roku do 21 września 2005 roku i od 7 listopada 2005 roku do 8 marca 2006 roku,

– na poczet orzeczonej w punkcie III kary łącznej pozbawienia wolności w sprawach II K 138/06 i II K 201/06 i uznał karę za odbytą w całości,

– na poczet orzeczonej w punkcie IV kary łącznej pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okres rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie II K 1247/07 od 4 stycznia 2007 roku do 3 kwietnia 2007 roku oraz okres dotychczas odbytej kary pozbawienia wolności w sprawie II K 103/07,

– na poczet orzeczonej w punkcie V kary łącznej grzywny zaliczył skazanemu okres odbytej zastępczej kary pozbawienia wolności za nieuiszczoną grzywnę od 14 listopada 2008 roku do 29 listopada 2008 roku oraz wykonaną karę grzywny w wysokości 300 złotych w sprawie II K 112/05 i uznał karę łączną grzywny za wykonaną w całości;

IX.  na podstawie art. 624 § 1 kpk zwolnił skazanego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych w przedmiocie wydania wyroku łącznego;

X.  na podstawie art. 29 ust.1 ustawy z dnia 26 maja 1982r. – Prawo o adwokaturze (Dz.U. nr 16, poz. 124 ze zm.) oraz § 14 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U. 2002, nr 163, poz. 1348 ze zm.), zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. A. kwotę 120 zł tytułem wynagrodzenia za obronę wykonywaną z urzędu, powiększoną o kwotę 26,40 zł tytułem podatku VAT od tego wynagrodzenia.

Wyrok powyższy zaskarżył obrońca skazanego, który na podstawie art. 427 § 2 kpk i art. 438 pkt 2 i 4 kpk zarzucił mu:

rażącą niewspółmierność (surowość) wymierzonych skazanemu kar łącznych, wynikającą z obrazy przepisów postępowania, mających wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 4 kpk, art. 5 §2 kpk, art. 7 kpk, art. 424 § 1 kpk przez pominięcie przez sąd I instancji istotnych okoliczności świadczących o bliskim związku przedmiotowym, zachodzącym pomiędzy poszczególnymi przestępstwami – w postaci: krótkich odstępów czasu dzielących te przestępstwa, bliskiego związku miejscowego oraz nienależyte uwzględnienie okoliczności zaszłych po wymierzeniu kar, w tym zachowania skazanego w trakcie ich wykonywania, tj. pozytywnej dla niego opinii z zakładu karnego, ukończonej terapii dla osób uzależnionych od narkotyków oraz kursów brukarza i kucharza, jak również dowolnego przyjęcia:

a)  różnorodzajowości podlegających łączeniu przestępstw oraz wielokrotnej karalności skazanego, jako czynników determinujących zastosowanie zasady aspiracji w trzech konfiguracjach (punkty 2-4 zaskarżonego wyroku), podczas gdy przestępstwa wchodzące w skład 3 zbiegu są jednorodzajowe, zaś zanim skazany popełnił przestępstwa zaliczone do pierwszej konfiguracji był wcześniej tylko jeden raz karany, tj. wyrokiem Sądu Rejonowego w Ostrołęce z dnia 15 września 2004 roku, sygnatura akt II K 135/04, nadto skoro wielokrotna karalność stanowi istotę instytucji kary łącznej wymierzanej wyrokiem łącznym, to nie powinna przesądzać o zastosowaniu zasady aspiracji,

b)  górnej granicy kary łącznej w trzecim zbiegu (pkt 4 zaskarżonego wyroku) przez wskazanie, iż wynosi ona 7 lat i 10 miesięcy, podczas gdy kształtuje się ona w wymiarze 7 lat i 2 miesięcy,

c)  wymiaru kar łącznych orzeczonych przez sąd I instancji, jako zgodnego z wymogami prewencji szczególnej oraz ogólnej.

W związku z tymi zarzutami na podstawie art. 427 § 1 kpk i art. 437 § 2 kpk wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części dotyczącej orzeczenia kar łącznych pozbawienia wolności orzeczonych w wyrokach w sprawach o sygnaturach akt:

1) II K 112/05 (pkt 2), II K 103/07 (pkt 5a), II K 84/08 (pkt 7a) przez wymierzenie skazanemu K. K. kary łącznej 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności,

2) II K 138/06 (pkt 3), II K 201/06 (pkt 4), II K 84/08 (pkt 7b) przez wymierzenie skazanemu K. K. kary łącznej 1 roku pozbawienia wolności,

3) II K 103/07 (pkt 5 b-e), II K 1247/07 (pkt 6 a-c) przez wymierzenie skazanemu K. K. kary łącznej 2 lat pozbawienia wolności.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Podniesiony przez skarżącego, w istocie, zarzut niewspółmierności orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności jest całkowicie chybiony, toteż apelacja jako oczywiście niezasadna nie zasługiwała na uwzględnienie.

Obowiązujące przepisy prawa nie wprowadzają automatyzmu w zakresie kształtowania kary łącznej i nie dają podstaw, w każdej sytuacji, do zastosowania zasady pełnej absorpcji. Jej indywidualizacja w każdym konkretnym przypadku należy do sądu, który poza stosowaniem ogólnych dyrektyw i zasad wymiaru kary uwzględnia nadto całokształt czynów przestępczych oraz podmiotowo-przedmiotowe relacje między nimi zachodzące. Bierze też pod uwagę okoliczności, które ujawniły się po wydaniu poprzednich wyroków oraz wzgląd na prewencyjne cele karania zarówno w indywidualnym jak i społecznym aspekcie.

Uzasadnienie zaskarżonego wyroku przekonuje, że Sąd Okręgowy wszystkie te elementy i reguły miał na względzie, należycie je rozważył i prawidłowo ocenił, toteż wymierzone skazanemu – przy zastosowaniu zasady asperacji – kary łączne nie noszą cech rażącej surowości.

W tym miejscu przypomnieć należy, iż kara łączna orzeczona w pkt. II wyroku składa się z kar jednostkowych:

1 roku pozbawienia wolności (II K 112/05), 10 miesięcy pozbawienia wolności (II K 103/07) i 1 roku i 3 miesięcy pozbawienia wolności (II K 84/08). Granice kary łącznej oscylowały więc pomiędzy 1 rokiem i 3 miesiącami pozbawienia wolności a karą 3 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności. Sąd orzekł kary w tym przedziale – wymierzając karę 2 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Kara łączna orzeczona w pkt. III wyroku składała się z kar jednostkowych 10 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie II K 138/06, 1 roku pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie II K 201/06 oraz 4 miesięcy pozbawienia wolności orzeczonej w sprawie II K 84/08.

Kara łączna oscylowała więc pomiędzy 1 rokiem pozbawienia wolności a sumą tych kar czyli 2 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności. Sąd stosując zasadę częściowej absorpcji za ten zbieg wymierzył karę 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności.

Kara łączna orzeczona w pkt. IV wyroku składała się z kar jednostkowych orzeczonych w sprawie II K 103/07 (pkt b-e) po 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz kar jednostkowych orzeczonych w sprawie II K 1247/07 (a-c), tj.: 2 lat, 10 miesięcy i 1 roku pozbawienia wolności. Kara łączna oscylowała więc pomiędzy karą 2 lat a 7 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności.

Sąd stosując zasadę częściowej absorpcji za ten zbieg wymierzył karę 3 lat i 2 miesięcy pozbawienia wolności.

Orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności nie sposób więc uznać za „rażąco surowe” w aspekcie art. 438 pkt 4 kpk.

Należy bowiem pamiętać, że celem kary łącznej nie jest premiowanie sprawcy wielokrotnie łamiącego porządek prawny, lecz zapewnienie racjonalnego stosowania kar i środków karnych przez likwidację w postępowaniu wykonawczym ich swoistej, wynikającej z kilkakrotnych skazań, konkurencji.

Wręcz przeciwnie, popełnienie więcej niż jednego przestępstwa jest okolicznością przemawiającą za odstępstwem od zasady pełnej absorpcji.

Stwierdzenie powyższego nie deprecjonuje odniesienia się do związku przedmiotowego wyrażającego się w podobnym sposobie działania i w tożsamej bądź podobnej kwalifikacji prawnej czynów pozostających w zbiegu realnym.

I jakkolwiek związek ten, podobnie jak istnienie związku czasowego pomiędzy przestępczymi zachowaniami winien być brany pod uwagę przy wymiarze kary łącznej w wyroku łącznym, tym niemniej odwołanie się do zasad określonych w art. 85 kk i art. 86 kk powoduje, iż z pola widzenia nie mogą umknąć też dyrektywy wymiaru kary określone treścią art. 53 kk, przy uwzględnieniu prewencyjnego oddziaływania kary w znaczeniu tak prewencji ogólnej jak i indywidualnej.

Popełnienie większej ilości przestępstw jest istotnym czynnikiem prognostycznym, przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej od wynikającej z dyrektywy absorpcji, wskazuje bowiem na daleko posunięty stopień demoralizacji skazanego, dla którego wejście w konflikt z prawem nie miało jednorazowego, przypadkowego charakteru, a było sposobem na życie. Skazany przestępstwa objęte wyrokiem łącznym popełniał systematycznie, na przestrzeni kilku lat. Resocjalizacja w zakładzie karnym nie przyniosła spodziewanego efektu, skazany ponownie wchodził w konflikt z prawem, co stanowi negatywną przesłankę prognostyczną.

Sąd Okręgowy nie pominął przy tym podkreślanych w apelacji okoliczności przemawiających na korzyść skazanego, czyli jego postawy w zakładzie karnym. Skrupulatnie odnotował też fakt wielokrotnego nagradzania, brak kar dyscyplinarnych, a właściwe wywiązywanie się z obowiązków nakładanych przez administrację zakładu karnego. Wpłynęło to na określenie wymiaru kary, niższej od sumy podlegających łączeniu wyroków.

W ocenie Sądu Apelacyjnego brak było przy tym przesłanek wskazujących na niedostateczne uwzględnienie powyższych okoliczności. Ich waga została w pełni dostrzeżona przez Sąd I instancji i właściwie wpłynęła na rozmiar orzeczonych kar łącznych pozbawienia wolności.

Faktem przy tym jest, iż Sąd Okręgowy błędnie wskazał granice kary łącznej z pkt IV, wskazując jej górną wysokość na 7 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, podczas gdy, jak już wyżej wskazano, wynosiła ona 7 lat i 2 miesięcy, co jednak zdaniem Sądu Apelacyjnego nie miało żadnego wpływu na wymiar orzeczonej kary łącznej – jeżeli zważy się na jej wymiar.

Nie znajdując przeto podstaw do uwzględnienia apelacji obrońcy skazanego oraz podstaw do ewentualnego zdyskwalifikowania wyroku z innych względów, Sąd Apelacyjny orzekł o utrzymaniu go w mocy.

Sytuacja materialna skazanego uzasadniła zwolnienie go od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, o czym orzeczono zgodnie z art. 624 § 1 kpk.

O wynagrodzeniu obrońcy z urzędu rozstrzygnięto zaś w oparciu o §14 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 z późniejszymi zmianami).

Wobec powyższego Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie.

(...)/ars